Igor Kurchatov haykali Moskva

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Igor Kurchatov haykali — sovet fizigi, sovet atom bombasining ixtirochisi, SSSR Fanlar akademiyasining akademigi Igor Kurchatov[1][2]. Ochilish 1971-yil 20-sentabrda[3] uning nomidagi Atom energiyasi instituti yonida boʻlib oʻtdi[4][5]. Loyiha mualliflari haykaltarosh Iulian Rukavishnikov[6][7] va meʼmorlar M. I. Bogdanov va M. N. Kruglov[8][9]. 1992-yilda yodgorlik davlat muhofazasiga olingan[10].


Tavsifi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Olimning bronza byusti uning besh metrlik boshini ifodalaydi. Portret oʻxshashligi umumiy maʼnoda ifodalanib, haykal alohida yirik geometrik bloklardan tashkil topgandek taassurot qoldiradi. Haykal baʼzi manbalarga koʻra[11] yoki labradoritdan — boshqalarga koʻra[12] qora sayqallangan granitdan yasalgan past qattiq blokli poydevorga oʻrnatilgan. Poydevorda faqat olimning ismi oʻyib yozilgan[13][14]. Muallifning fikricha, yodgorlik akademik dahosi va aqlining buyukligini ifodalaydi[15][16][17].

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

2002-yilda u butunlay qayta tiklandi[18]. 2015-yilda Moskva hukumati yodgorlikning yana bir restavratsiyasini rejalashtirgan[19]. Uni oʻtkazish uchun tanlov 2016-yil aprel oyida eʼlon qilindi[20][21], merosni qayta tiklash ustaxonasi gʻolib boʻldi[22]. Oktabr oyida lazerli skanerlash yordamida yodgorlikning 3D modeli yaratildi. Uning yordami bilan mutaxassislar haykalning eng murakkab detallarini, ifloslanish va vayronagarchilik miqdorini aniqladilar[23][24][25]. Ish yil oxiriga qadar yakunlandi[26].

Igor Kurchatov haykalining tantanali ochilishi 1971-yil 20- sentabrda boʻlib oʻtdi. Mitingda KPSS Moskva shahar qoʻmitasi kotibi V. N. Yagodkin, akademik M. DA. Keldish, SSSR Vazirlar Soveti Raisining oʻrinbosari, SSSR Vazirlar Sovetining Fan va texnika boʻyicha Davlat qoʻmitasi raisi akademik V. A. Kirillin , Kurchatov instituti katta magistri E. V. Ostashev va institut direktori akademik A. P. Aleksandrov ishtirok etgan. Oʻz nutqida akademik M. DA. Koʻldish shunday dedi: „Bugun biz eng yirik sovet olimi, sizning davringizning eng koʻzga koʻringan fiziklaridan biri, davlat va jamoat arbobi, fan tashkilotchisi haykalini ochmoqdamiz[27].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. „Памятники выдающимся изобретателям“. Москва 24 (2013-yil 1-dekabr). Qaraldi: 2018-yil 31-iyul.
  2. „В Курчатовском институте отметят 115-летие физика-ядерщика“. Агентство городских новостей «Москва» (2018-yil 10-yanvar). 2018-yil 17-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 31-iyul.
  3. Денис Ромодин. „7 причин отправиться в Щукино“. The Village (2015-yil 22-iyun). 2018-yil 6-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 31-iyul.
  4. Колодный 1991.
  5. Школьник 2017.
  6. Елена Грищенко. „Дорогие мои москвичи - каменные, бронзовые и бетонные.“. Сетевое издание «Суть событий» (2015-yil 22-dekabr). 2016-yil 1-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 31-iyul.
  7. Никита Андронов. „Умер Иулиан Рукавишников“. Коммерсантъ (2000-yil 19-dekabr). 2020-yil 28-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 31-iyul.
  8. Вострышев 2009.
  9. Александров 1988.
  10. „Решение Президиума Московского городского совета народных депутатов (Моссовета) № 84 «О памятниках истории и культуры г. Москвы»“. Министерство культуры Российской Федерации (1992-yil 30-iyul). Qaraldi: 2018-yil 31-iyul. [sayt ishlamaydi]
  11. Кожевников 1983.
  12. Промыслов 1984.
  13. Шокарев, Вострышев 2018.
  14. Зиновьева 2017.
  15. Москва 1990.
  16. Елизавета Боровикова. „Памятник И. В. Курчатову“. Узнай Москву (2015). Qaraldi: 2018-yil 31-iyul.
  17. Андрей Фонотов, Виктория Киселева, Сергей Козырев. „Судьба науки в российском социуме“. Независимая газета (2017-yil 12-aprel). 2018-yil 15-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 31-iyul.
  18. „«Большая Москва»: Памятники выдающимся изобретателям“. Москва 24 (2013-yil 1-dekabr). Qaraldi: 2018-yil 31-iyul. [sayt ishlamaydi]
  19. „Мосреставрация: Десять памятников планируется полностью отреставрировать в 2015 г.“. Агентство городских новостей «Москва» (2015-yil 11-iyun). Qaraldi: 2018-yil 31-iyul.
  20. „Памятник Пушкину в Москве будет отреставрирован“. Комплекс градостроительной политики и строительства города Москвы (2016-yil 1-aprel). Qaraldi: 2018-yil 31-iyul. [sayt ishlamaydi]
  21. „Объявлен конкурс на реставрацию памятника Пушкину на Тверской“. Москва 24 (2016-yil 31-mart). Qaraldi: 2018-yil 31-iyul.
  22. „Памятник Пушкину на Пушкинской площади закрыт на ремонт до осени“. Электронное периодическое издание «Ведомости» (2017-yil 27-mart). 2017-yil 14-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 31-iyul.
  23. „В Москве создали 3D-модели памятников Курчатову и Сервантесу“. НСН (2016-yil 3-oktyabr). 2018-yil 30-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 31-iyul.
  24. Мария Эльзенбах. „В Москве создали 3D-модели памятников Мигелю де Сервантесу и Игорю Курчатову“. Интернет-портал «Вечерняя Москва» (2016-yil 3-oktyabr). 2016-yil 4-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 31-iyul.
  25. Информационное агентство «ТАСС». „http://tass.ru/obschestvo/3672599“ (2016-yil 3-oktyabr). Qaraldi: 2018-yil 31-iyul.
  26. „Сведения об итогах деятельности ГКУ «Мосреставрация» в 2016 г. для подготовки Публичного отчета Департамента культурного наследия города Москвы за 2016 год.“. ГКУ «Мосреставрация» (2017). Qaraldi: 2018-yil 31-iyul. [sayt ishlamaydi]
  27. Открытие памятника И. В. Курчатову // Атомная энергия : журнал. — 1971. — Ноябрь (Andoza:Бсокр, Andoza:Бсокр). — Andoza:Бсокр.

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]