ICBC

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Xitoy sanoat va tijorat banki (Inglizcha, Industrial and Commercial Bank of China, qisqartirilgan ICBC, Xitoy va dunyodagi eng yirik tijorat bankidir. Xitoyning eng yirik davlat banklarining “Katta toʻrtligi” ga kiritilgan (Xitoy banki, Xitoy qishloq xoʻjaligi banki va Xitoy qurilish banki bilan birga).

Bank 1984-yilda tashkil etilgan, 2005-yilda masʼuliyati cheklangan aksiyadorlik jamiyatiga aylantirilgan. 2006-yil oktyabr oyining oxirida bank birlamchi ommaviy taklifni oʻtkazdi va 48,4 milliard aktsiyani (jami aksiyalarning 18 foizi, shundan 12 foizi Gonkong aksiyalariga) joylashtirgan holda 22 milliard dollarni (Birja va Shanxayda 6%) (dunyo tarixidagi eng yirik IPO) yigʻdi[1][2].

2018-yilda bank daromadi 165,3 milliard AQSH dollari (18-oʻrin), sof daromadi 43,7 milliard AQSH dollari (3-oʻrin), aktivlari 4210,9 milliard AQSH dollari bilan Forbes tomonidan har yili eʼlon qilingan eng yirik ommaviy kompaniyalar reytingining Global 2000 reytingida ketma-ket oltinchi yil birinchi oʻrinni egalladi va kapitallashuv darajasi 311 milliard AQSH dollari (14-oʻrin)[3]. Bozor kapitallashuvi boʻyicha Financial Times reytingida ICBC 2015-yilda toʻqqizinchi oʻrinni egalladi[4]. 2013-yildan beri u global tizimli muhim banklardan biri hisoblanadi[5].

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

1978-yil dekabr oyida boʻlib oʻtgan Xitoy Kommunistik partiyasi 11-Markaziy qoʻmitasining uchinchi plenar sessiyasidan soʻng, Xitoyda moliya tizimini isloh qilish boshlandi, xususan, funksiyalarni birlashtirgan Xitoy Xalq bankini ajratish toʻgʻrisida qaror qabul qilindi. Tijorat faoliyati bilan mamlakat markaziy bankining Xitoy Xalq banki markaziy bank vakolatlarini saqlab qoldi va sanoatni rivojlantirishga kredit berish va depozitlarni qabul qilish uchun 1984-yil 1-yanvarda Xitoy sanoat va tijorat banki (ICBC) tashkil etildi va Xalq bankining barcha hududiy boʻlimlari oʻtkazildi. Bank faoliyatining birinchi oʻn yilida uning asosiy koʻrsatkichlari yiliga taxminan 20% oʻsdi: depozitlar 1984-yildagi 170 milliard yuandan 1993-yilda 884 milliard yuangacha, kreditlar 247 milliard yuandan 1,113 trillion yuangacha oʻsdi, oxiriga kelib 1993-yilda bu raqamlar Xitoydagi barcha depozitlar va kreditlarning taxminan 40% ni tashkil etdi[6].

ICBC faoliyatining ikkinchi oʻn yilligida u ixtisoslashtirilgan davlat bankidan tijorat davlat bankiga aylantirildi; Bu asosan muddati oʻtgan kreditlar ulushini kamaytirishdan iborat boʻlib, ularning aksariyati 1999-2000 yillarda China Huarong Asset Management Co., Ltd.ga oʻtkazilgan. Shu bilan birga, xorijdagi kengayish Gonkongda ICBC (Asia) Co., Ltd va Industrial and Commercial East Asia Finance Holdings Ltd shoʻba korxonalarining shakllanishi bilan boshlandi. 1999-yilda Lyuksemburgda ofis ochilishi, 2011-yilda Yevropa mintaqaviy shtab-kvartirasi[7]. 2004-yil oxirida ICBC aktivlari Xitoyning butun bank sektori aktivlarining 18% ni tashkil etdi [6].

2005-yil oktyabr oyida ICBC “Industrial and Commercial Bank of China Limited” masʼuliyati cheklangan jamiyati sifatida qayta roʻyxatdan oʻtkazildi, bir yildan soʻng bankning aksiyalari Shanxay va Gonkong fond birjalarida roʻyxatga olindi. Goldman Sachs Group, Allianz Group va American Express kompaniyalaridan tashkil topgan Goldman Sachs Investment Group bankning strategik investori sifatida tanlandi va bank aksiyalariga 3,78 milliard dollar sarmoya kiritdi[6][8].

2008-yilda ICBC Nyu-Yorkda filialini ochgan ikkinchi Xitoy banki (1991-yildan keyin) boʻldi[9]. 2011-yilda Ispaniya[10] va Pokistonda filiallari ochildi. 2014-yilda bank Quvaytda filial ochgan birinchi Xitoy banki boʻldi[11]. 2015-yilda Turkiyaning TekstilBank banki sotib olindi, uning negizida ICBC Turkey shoʻba korxonasi tashkil etildi. 2016-yil noyabr oyida bank Rossiyada depozitlarni qabul qilish uchun litsenziya oldi.

Egalari va boshqaruvi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Aksiyalarning nazorat paketi bir necha davlat investitsiya kompaniyalari orqali XXR hukumatiga tegishli. Umuman olganda, ICBC 500 mingdan ortiq aksiyadorlarga ega, ulardan eng yiriklari:

  • Central Huijin Investment Ltd. - 34,71%;
  • Xitoy Xalq Respublikasi Moliya vazirligi – 31,14%;
  • Hong Kong Securities Clearing Company Limited - 21,18%;
  • c. - 3,46%;
  • Xitoyning Ping An hayot sug'urta kompaniyasi, Ltd. - 1,03%;
  • Sycamore Investment Platform Co., Ltd. - 0,4%;
  • Central Huijin Asset Management Co., Ltd. - 0,28%;
  • China Life Insurance Company Limited - 0,1%;
  • Anbang Property & Casualty Insurance Co., Ltd. - 0,06%;
  • Beijing Capital International Airport Co., Ltd. - 0,05%.

2019-yil may oyidan Direktorlar kengashi raisi Chen Siqing (Chen Siqing, 陈四清, 1960-yilda tugʻilgan), bungacha 1990-yildan beri Xitoy Bankida ishlagan, shu jumladan, rais va prezident lavozimlarida.

2020-yil iyul oyidan buyon bank prezidenti Liao Lin (Liao Lin, 1966-yilda tug‘ilgan), 2021-yil martidan boshlab u bosh direktor (bosh direktor) lavozimini ham egallaydi; Bungacha u Xitoy qurilish bankida 1989-yildan beri ishlagan, jumladan, vitse-prezident va moliyaviy risklar boʻyicha direktor lavozimlarida ishlagan[12].

Faoliyat[tahrir | manbasini tahrirlash]

Wuxi shahridagi bank ofisi
Nankindagi bank ofisi

ICBC Xitoy bank sektorining beshdan bir qismini nazorat qiladi. 2014-yil oxiri holatiga koʻra, bankning 17 460 ta filiali[13] mavjud boʻlib, ularda 440 000 kishi ishlaydi (2020).

ICBC ning asosiy boʻlinmalari:[12][14]

  • Korporativ bank – kichik biznesdan tortib yirik korporatsiyalar va moliya institutlarigacha bo‘lgan 8,6 milliondan ortiq korporativ mijozlarga bank xizmatlari ko‘rsatish; berilgan kreditlarning chorak qismi transport, saqlash va pochta xizmatlariga to‘g‘ri keladi, kreditlarning 16 foizi sanoat ishlab chiqarishi, lizing va boshqa tijorat xizmatlari 15 foizini tashkil etadi; 2020-yilda aylanma 393,7 milliard yuan, operatsion daromad 146,9 milliard yuan va aktivlar 11,3 trillion yuanni tashkil etdi.
  • Xususiy bank – jismoniy shaxslarga bank xizmatlari, 2020-yil oxirida mijozlar soni 680 millionni tashkil etdi (shundan 182 mingtasi 6 million yuandan ortiq aktivlarga ega), bank 1,227 milliard dona bank kartalarini chiqardi, ular boʻyicha operatsiyalar hajmi 21,5 trillion yuangacha; xizmatlar, shuningdek, aktivlarni boshqarish (boshqaruv ostida 2,7 trillion yuan), saqlash xizmatlari (saqlashda 19,6 trillion yuan qiymatidagi qimmatbaho narsalar), pensiya sugʻurtasi (11 milliondan ortiq annuitet shartnomasi), 2020-yilda aylanma 318 milliard yuan, operatsion foyda - 174,5 milliard yuan, aktivlar 7,5 trillion yuan.
  • Gʻaznachilik xizmatlari – qimmatli qogʻozlar bilan ishlash, valyuta ayirboshlash; 2020-yilda aylanma 84 milliard yuan, operatsion daromad 68,2 milliard yuan va aktivlar 14,4 trillion yuanni tashkil etdi.

Faoliyatning asosiy mintaqasi Xitoy Xalq Respublikasi boʻlib, u bank daromadlari va aktivlarining 90% dan ortigʻini tashkil qiladi (bundan tashqari, xorijiy faoliyatning yarmi Xitoyning Gonkong va Makaoning maxsus maʼmuriy hududlariga toʻgʻri keladi). Xitoydan tashqari, bank 7 ta davlatda yuanda kliring operatsiyalarini amalga oshiradi: Singapur, Lyuksemburg, Qatar, Tailand, Kanada, Argentina va Rossiya. Bankning xorijdagi tarmogʻi 49 mamlakatdagi 426 tashkilotni oʻz ichiga oladi, shuningdek, Janubiy Afrika Standart Banki[12] bilan hamkorlik orqali Afrikaning 20 mamlakatida mavjud.

2020-yil oxirida aktivlar tarkibida 33,35 trillion yuanning 18,6 trillioni kreditlar (shundan 60 foizi korporativ), 8,6 trillioni investitsiyalar (shundan 8 trillioni obligatsiyalar), 3,5 trillioni naqd pul va balansga to‘g‘ri keldi. markaziy banklarda. Depozitlar miqdori 25,14 trillion yuanni (52% korporativ) tashkil etdi.

2020-yilda 800 milliard yuanlik daromadlar tarkibida sof foiz daromadi 647 milliard yuanni (foiz daromadi 1,093 trillion yuan, xarajat 446 milliard) tashkil etdi, 131 milliard yuan xizmat toʻlovlari va komissiyalardan tushdi.

RMBda moliyaviy ko'rsatkichlar [12][15][16][17][18][19][20][21]
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021
Daromad, milliard 107.5 126.7 193.1 181.6 257.4 310.2 309.4 380.7 470.6 529.7 578.9 634.9 668.7 641.7 675.7 725.1 776.0 800.1 939.9
Sof foyda, mlrd 2.473 2.311 33.70 49.26 81.52 110.8 129.4 166.0 208.4 238.7 263,0 276.3 277.7 279.1 287.5 298.7 313.4 317.7 348.3
Aktivlar, trillion 5.279 5.671 6.454 7.509 8.684 9.757 11.79 13.46 15.48 17.54 18.92 20.61 22.21 24.14 26.09 27.70 30.11 33.35 35.17
Kapital, mlrd 170.5 163,0 253.4 466.5 538.4 602.7 673.9 820.4 956.7 1125 1274 1531 1789 1970 2127 2330 2.676 2894 3258

2021-yil oxirida ICBC sof foydasi 350,2 milliard yuanni tashkil etdi, bu oʻtgan yilga nisbatan 10,2 foizga koʻp; bankning operatsion daromadi oʻtgan yilning shu davriga nisbatan 7,6 foizga oshib, 860,9 milliard yuanga yetdi; ICBC tomonidan Xitoy materikida berilgan yuan kreditlari hajmi 2,12 trillion yuanga (taxminan 334 milliard AQSH dollari) yetdi, bu 2020-yilga nisbatan 243,3 milliard yuanga koʻpdir. 2021-yil oxiriga kelib, ICBCning sanoat sektoriga qarzlari 2 trillion yuandan oshdi, bu oʻtgan yilga nisbatan 319,7 milliard yuanga koʻpdir[22].

Shoʻba kompaniyalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Gonkongdagi bank ofisi
Lyuksemburgdagi bank ofisi
Makaodagi bank filiali

2020-yil oxiridagi asosiy shoʻba va qoʻshma korxonalar:

  • ICBC (Osiyo) Ltd - Gonkong, bank xizmatlari, aktivlari 120 milliard dollar, sof daromad 713 million AQSh dollari;
  • ICBC International Holdings Ltd - Gonkong, bank xizmatlari, aktivlari 7,95 milliard dollar, sof daromad 225 million AQSh dollari;
  • ICBC (Makao) Ltd - Aomin, bank xizmatlari, aktivlari 50,8 milliard dollar, sof daromad 298 million AQSh dollari;
  • PT. Bank ICBC Indonesia - Indoneziya, bank xizmatlari, 98,61%, aktivlari 3,97 milliard dollar, sof daromad 8,51 million dollar;
  • ICBC (Tayland) plc - Tailand, bank xizmatlari, 97,86%, aktivlari 9 milliard dollar, sof daromad 79,6 million dollar;
  • ICBC (Malayziya) Berhad - Malayziya, bank xizmatlari, aktivlari 1,02 milliard dollar, sof daromad 10,1 million AQSh dollari;
  • ICBC (Olmaota) aktsiyadorlik jamiyati - Qozogʻiston, bank xizmatlari, 100%, aktivlari 514 million dollar, sof daromad 10,45 million AQSh dollari;
  • ICBC (Yangi Zelandiya) Ltd - Yangi Zelandiya, bank xizmatlari, 100%, aktivlari 1,48 milliard dollar, sof daromad 9,05 million AQSh dollari;
  • ICBC (London) plc - Buyuk Britaniya, bank, 100%, aktivlari 2,01 milliard dollar, sof daromad 10,6 million AQSh dollari;
  • ICBC (Yevropa) SA - Lyuksemburg, Parij, Amsterdam, Bryussel, Milan, Madrid va Varshavadagi filiallari, bank xizmatlari, 100%, aktivlari 6,83 milliard dollar, sof zarar 14,2 million AQSh dollari;
  • Bank ICBC (aksiyadorlik jamiyati) - Rossiya, bank xizmatlari, 100%, aktivlari 1,07 milliard dollar, sof daromad 8,63 million AQSh dollari;
  • ICBC (Avstriya) Bank gmbh - Avstriya, bank xizmatlari, aktivlari 774 million dollar, sof zarar 3,3 million AQSh dollari;
  • ICBC (AQSh) NA - Amerika Qoʻshma Shtatlari, bank, 100%, aktivlar 2,9 milliard AQSh dollari, sof zarar 51 million AQSh dollari;
  • ICBC Financial Services LLC - Amerika Qoʻshma Shtatlari, Evropa va Amerikada qimmatli qogʻozlar savdosi, 100%, aktivlari 23,1 milliard dollar, sof daromad 51,33 million AQSh dollari;
  • ICBC (Kanada) - Kanada, bank ishi, 80%, aktivlari 1,94 milliard dollar, sof daromad 1,45 million AQSh dollari;
  • ICBC (Argentina) SA - Argentina, bank xizmatlari, 80%, aktivlari 4,15 milliard dollar, sof daromad 112 million AQSh dollari;
  • ICBC (Braziliya) SA - Braziliya, Bank ishi, 100%, aktivlar 270 million dollar, sof zarar 2,34 million AQSh dollari;
  • ICBC Peru Bank - Peru, bank, 100%, aktivlar USD824M, sof daromad USD8,84M;
  • ICBC Mexico SA - Meksika, bank xizmatlari, 100%, aktivlari 201 million AQSh dollari;
  • ICBC Turkey Bank Anonim¸Sirketi - Turkiya, bank xizmatlari, 92,84%, aktivlari 3,39 milliard dollar, sof daromad 13,21 million AQSh dollari;
  • ICBC Standard Bank plc - Buyuk Britaniya, tovar va moliya bozorlari operatsiyalari, 60%, aktivlari 27,7 milliard dollar, sof daromad 117 million AQSh dollari;
  • ICBC Credit Suisse Asset Management Co., Ltd. - Xitoy, aktivlarni boshqarish, 80% ( Credit Suisse uchun 20%), boshqaruv ostidagi aktivlar 1,41 trillion RMB (216 milliard AQSh dollari), oʻz aktivlari 14,9 milliard RMB, sof daromad 1,97 milliard RMB;
  • ICBC Financial Leasing Co., Ltd. - XXR, lizing va boshqa moliyaviy xizmatlar, 100%, aktivlar 281,4 milliard RMB, sof daromad 3,5 milliard yuan;
  • ICBC-AXA Assurance Co., Ltd. - Xitoy, sugʻurta, 60% ( AXA uchun 40%), aktivlar 209,5 milliard RMB, sof foyda 1,45 milliard RMB;
  • ICBC Financial Asset Investment Co., Ltd. - XXR, moliyaviy xizmatlar, 100%, aktivlar 145,6 milliard RMB, sof daromad 1,12 milliard yuan;
  • ICBC Wealth Management Co, Ltd - XXR, boylikni boshqarish, aktivlar 17,86 milliard RMB, sof daromad 408 million RMB;
  • Standard Bank Group Ltd. - Janubiy Afrika, bank va sugʻurta, 20% (Afrikadagi eng yirik bankning eng yirik aktsiyadori), aktivlari 2,028 trln ZAR, sof daromad 26,235 mlrd.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „Гонконг обогнал Нью-Йорк по объему IPO“. Lenta.ru (2006-yil 25-dekabr). 2015-yil 6-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 4-oktyabr.
  2. ↑ Brian Bremner. „China's ICBC: The World's Largest IPO Ever“ (en). Businessweek (2006-yil 26-dekabr). 2015-yil 10-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 4-oktyabr.
  3. ↑ „ICBC“ (en). Global 2000. Forbes (2018-yil 1-iyun). 2019-yil 1-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 5-aprel.
  4. ↑ Михаил Оверченко. „Российские компании в рейтинге Financial Times по рыночной капитализации вернулись на 10 лет назад“ (ru). Ведомости (2015-yil 21-iyun). 2015-yil 29-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 4-oktyabr.
  5. ↑ „2018 list of global systemically important banks (G-SIBs)“ (en) (PDF; 176 kB). Secretariat to the Financial Stability Board Bank for International Settlements (2018-yil 16-noyabr). 2018-yil 22-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 13-avgust.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 „ICBC History (1984-2014)“ (en). ICBC. 2018-yil 25-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 24-iyul.
  7. ↑ „Gateway to Europe-Business-chinadaily.com.cn“. usa.chinadaily.com.cn. 2016-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 4-dekabr.
  8. ↑ „VRL KnowledgeBank“. Web.archive.org (2007-yil 29-sentyabr). 2007-yil 29-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 4-dekabr.
  9. ↑ „Order Approving Establishment of a Branch-Industrial and Commercial Bank of China Limited“. Federalreserve.gov. 2017-yil 1-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 4-dekabr.
  10. ↑ „Spain's Civil Guard Launches Money Laundering Operation Against China's ICBC In Madrid“. Thespainreport.com. 2018-yil 27-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 11-yanvar.
  11. ↑ „ICBC Sets up Kuwait Branch“. www.icbc.com (2014-yil 22-oktyabr). 2014-yil 28-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 „Annual Report 2020“ (en). Industrial and Commercial Bank of China Limited (2021-yil 26-mart). 2021-yil 2-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 13-iyun.
  13. ↑ „ICBC Business Review“ (en). ICBC. 2015-yil 24-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 4-oktyabr.
  14. ↑ „Industrial and Commercial Bank of China Ltd - Company Profile“ (en). Reuters. 2018-yil 25-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 22-iyul.
  15. ↑ „Annual Report 2004“ (en). Industrial and Commercial Bank of China Limited. 2011-yil 16-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 22-iyul.
  16. ↑ „Annual Report 2005“ (en). Industrial and Commercial Bank of China Limited. 2020-yil 1-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 22-iyul.
  17. ↑ „Annual Report 2008“ (en). Industrial and Commercial Bank of China Limited. 2017-yil 13-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 22-iyul.
  18. ↑ „Annual Report 2011“ (en). Industrial and Commercial Bank of China Limited. 2018-yil 24-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 22-iyul.
  19. ↑ „Annual Report 2014“ (en). Industrial and Commercial Bank of China Limited. 2018-yil 17-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 22-iyul.
  20. ↑ „Annual Report 2017“ (en). Industrial and Commercial Bank of China Limited (2018-yil 27-mart). 2018-yil 23-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 22-iyul.
  21. ↑ „Annual Report 2018“ (en). Industrial and Commercial Bank of China Limited. 2019-yil 2-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 2-iyun.
  22. ↑ „Объем юаневых кредитов, выданных ICBC в континентальной части Китая, достиг 2,12 трлн юаней в 2021 году“. Жэньминь Жибао. 2022-yil 4-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 4-aprel. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=ICBC&oldid=4216663" dan olindi