Donetskning oʻqqa tutilishi (2024)

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Ommaviy qotillik
Donetskning oʻqqa tutilishi
Qurol Raketa
Joy Donetsk, Ukraina
Sana 21-yanvar 2024-yil
Vaqt 10:20 UTC+3
O'ldirilgan 27 ta
Yaradorlar 25 ta
Donetsk shahri (2019-yil)

Donetskning oʻqqa tutilishi — 2024-yil 21-yanvarda Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi paytida sodir boʻlgan hujum. Ukrainaning Rossiya tomonidan bosib olingan Donetsk shahridagi bozorga artilleriya oʻqlari tushishi oqibatida 28 kishi halok boʻldi[1]. bu hujumda, Rossiya dalillar keltirmay, Ukrainani aybladi. Ukraina Qurolli Kuchlari ukrainalik harbiylar oʻqqa tutilishida ishtirok etmaganligini maʼlum qildi[2][3][4][5].

Hujumning sababi[tahrir | manbasini tahrirlash]

2014-yilda rossiyaparast kuchlar Donetskda hokimiyatni qoʻlga olishadi. 2014-yildan beri shahar amalda Rossiya tomonidan boshqariladi[1][6]. 2022-yil sentabrida Rossiya Donetsk viloyati va Ukrainaning bir qator boshqa viloyatlarini anneksiya qilganini eʼlon qildi[7]. Natijada, Rossiya tomoni tinch aholiga hujumni oʻzining konstitutsiyaviy chegarasi orqali hujum sifatida koʻrsatmoqda. Ukraina hukumati esa Ukraina Qurolli Kuchlari „Rossiya tomonidan vaqtincha bosib olingan hududlarda“ oʻz fuqarolariga zarba bermaslik uchun faqat harbiy nishonlarga hujum qilishini daʼvo qilmoqda. BMT maʼlumotlariga koʻra Rossiyaning keng koʻlamli bosqinining boshlanishidan soʻng, Ukrainada 10 mingga yaqin tinch aholi halok boʻlgan. 2015-yil yanvar oyida Rossiya nazorati ostidagi tuzilma Donetskdagi transport bekatiga oʻt ochdi, biroq Rossiya oʻqqa tutilishida Ukrainani ayblagan[8]. 2023-yil oktabr oyida Xarkov viloyatida dafn marosimida yuz bergan zarba natijasida, 52 kishi halok boʻlgan edi. Ukraina Rossiyaning tinch aholiga hujumlarini urush jinoyatlari deb ataydi.

2024-yil yanvar oyida Donetsk front chizigʻidan 20 km uzoqlikda joylashgan. Donetskning Avdeevka va Maryinka hududlarida shiddatli janglar ketmoqda[2]. 21-yanvar kuni ertalab rus qoʻshinlari Donetskning Budennovskiy (Proletar) tumanidan Ukraina Qurolli Kuchlari pozitsiyalarini oʻqqa tutdi.

Voqealar rivoji[tahrir | manbasini tahrirlash]

21-yanvar kuni ertalab KXDR rasmiylari Donetskning ommaviy oʻqqa tutilishi haqida xabar berishdi. Shahar maʼmuriyati rahbari Aleksey Kulemzin zarar ko'rgan Merkuriy bozori joylashgan Kirovskiy tumani aholisini Moskva vaqti bilan taxminan 10:20 da boshpanalarini tark etmaslikka chaqirdi[4].

Oradan 15 daqiqa oʻtmay, Kulemzin Kirov viloyatida otishma natijasida qurbonlar borligi maʼlum qilindi. "Ozodlik" radiosi xabariga koʻra, „Merkuriy“ shahar bozori joylashgan Tekstilshchik mikrorayoniga zarar yetgan.

Bosqinchi hokimiyat rahbari Aleksey Kulemzinning soʻzlariga koʻra, 28 kishi halok boʻlgan, yana 25 kishi yaralangan. KXDR rahbari Denis Pushilinning taʼkidlashicha, bozor uchun zarba odamlar koʻp boʻlgan bir paytda berilgan. Zarba Ukraina tomonidan Kuraxovskiy va Krasnogorovskiy yoʻnalishlaridan toʻp artilleriyasidan foydalangan holda otilgan. Keyingi bir necha soat ichida Kulemzin va Pushilin halok boʻlganlar soni ortgani haqida xabar berishdi. Avvaliga otishma qurbonlari soni sakkiz nafarga yetganligi maʼlum boʻldi, keyin qurbonlar soni 25 nafarga yetdi. „Urush jurnalist nigohi bilan“ Telegram kanali xabarlariga koʻra, ish tashlash vaqtida oʻlgan 25 kishining hammasi ham bozorda boʻlmagan. Yana 20 kishi va ikki bola jarohat olgan. Pushilinning soʻzlariga koʻra, ularning ahvoli oʻrtacha ogʻir ahvolda. Hujum tufayli og'ir yaralanganlar ham bor. „Afsuski, jarohatlanganlarning uchtasi halok boʻldi“, — deya aniqlik kiritdi Pushilin[4]. CNN rus manbalariga tayanib, 25 kishi halok boʻlgani va 30 kishi yaradorligi haqida gapiradi[2].

Meduza xabariga koʻra, Donetskning Kirovskiy tumanidagi turar-joy binosi hovlisida kamida bir kishi halok boʻlgan[4].

DPR rahbari Denis Pushilinning soʻzlariga koʻra, bozor joylashgan blok „Kuraxovskiy va Krasnogorovskiy“ yoʻnalishlaridan 152 va 155 millimetr kalibrli barrelli artilleriyadan zarba berilgan[4].

Reuters va AP koʻchada yotgan, singan oynalar va jasadlarning fotosuratlarni chop etdi[1][9].

22-yanvar Donetskning oʻqqa tutilishi natijasida halok boʻlganlar xotirasi uchun KXDRda motam kuni deb eʼlon qilindi[4].

Rossiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

KXDR rahbari Denis Pushilinning soʻzlariga koʻra, zarba Ukraina tomonidan Kuraxovskiy va Krasnogorovskiy yoʻnalishlaridan toʻp artilleriyasi yordamida berilgan[4][4].

Rossiya Tashqi ishlar vazirligi zarbani tinch aholiga qaratilgan terakt sifatida qoraladi[9][10]. Departament zarbani „Rossiyaning tinch aholisiga qarshi vaxshiy terrorchilik harakati“ deb atadi[2][4]. Bu esa „Gʻarbning Rossiya Federatsiyasini Ukraina qoʻgʻirchoqlari qoʻlida strategik magʻlubiyatga uchratish istagini“ uygʻotdi. Tashqi ishlar vazirligi „xalqaro tuzilmalarni“ va Ukraina hukumatini „tinchlik va diplomatik usullar bilan tartibga solish uchun siyosiy iroda yoʻqligi“ uchun qoraladi[3][3]. Departamentga koʻra, bu „ SVOning barcha maqsadlariga erishish zarurligini“ aniq koʻrsatmoqda[4][10]. Rossiya Tergov qoʻmitasi bu bo'yicha jinoiy ish ochdi[2].

Ukraina[tahrir | manbasini tahrirlash]

Avvaliga Ukraina nima boʻlganini izohlamadi, keyin esa „Tavriya“ Ukraina qoʻshinlari guruhi vakillari ushbu oʻqqa tutilishda ishtirok etmaganliklarini eʼlon qilishdi.

BMT[tahrir | manbasini tahrirlash]

Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh kotibi Antonio Guterres tinch aholi va fuqarolik infratuzilmasiga qilingan barcha hujumlarni, shu jumladan, Ukrainaning Donetsk shahrining bugungi oʻqqa tutilishini keskin qoraladi[2][5][7][10].

OAV[tahrir | manbasini tahrirlash]

OAV hisob-kitoblariga koʻra, bu hujum Donetsk uchun 2014-yildan beri eng qonli hujum boʻldi. Tinch aholi qurbonlari soni boʻyicha taqqoslanadigan hujumlardan „Muhim hikoyalar“ nashri 2022-yil 14-martdagi raketa hujumini keltirib oʻtdi[4][11]. 21-yanvar kuni bir qator Gʻarb OAVlari zarbani qaysi tomon amalga oshirganini mustaqil aniqlay olmaganliklari haqida xabar berishdi[1][2][5]. Harbiy ekspert Pavel Narojniyning taʼkidlashicha, Donetskning masofasi Ukraina Qurolli Kuchlarining minomyotlari yetib borishiga imkon bermaydi va bu Rossiya tomonidan mahalliy aholini Ukrainaga qarshi qoʻzgʻatish uchun qilingan provokatsiyadir[12]. Rossiya propagandasi urushni davom ettirish va Ukrainani bosib olishga chaqiruvlarda tinch aholining oʻlimidan foydalangan[12].

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Donetskning oʻqqa tutilishi (2022-yil 14-mart)

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Matthew Mpoke Bigg. „Deadly Blast Hits Market in Ukrainian City Controlled by Russia, Officials Say“ (en). The New York Times (2024-yil 21-yanvar). Qaraldi: 2024-yil 22-yanvar.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Darya Tarasova, Teele Rebane, Radina Gigova, Victoria Butenko, Josh Pennington, Andrew Carey, Maria Kostenko. „Moscow blames Ukraine for strikes that killed at least 28 in Russian-controlled Donetsk; Kyiv denies attack“ (en). CNN (2024-yil 21-yanvar). Qaraldi: 2024-yil 21-yanvar.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 „Russia on Alert After Spate of Ukrainian Attacks“ (en). Voice of America (2024-yil 21-yanvar). Qaraldi: 2024-yil 22-yanvar.
  4. ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 „В Донецке под обстрел попал рынок. Погибли по меньшей мере 25 человек. Главное об ударе СМИ называют атаку «самой кровопролитной» для Донецка за все 10 лет войны“ (ru). Meduza (2024-yil 21-yanvar). Qaraldi: 2024-yil 21-yanvar.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 „At least 27 people are reported killed in an attack on Donetsk in Russian-occupied Ukraine“ (en). ABC News (2024-yil 21-yanvar). Qaraldi: 2024-yil 22-yanvar.
  6. ↑ „Що відомо про удар по ринку в Донецьку, який забрав життя десятків людей“ (uk). Украинская служба Би-би-си (2024-yil 22-yanvar).
  7. ↑ 7,0 7,1 „ВСУ отрицают причастность к обстрелу рынка в Донецке“. Euronews (2024-yil 22-yanvar). Qaraldi: 2024-yil 22-yanvar.
  8. ↑ Донбас.Реалії. „Обстріл ринку в Донецьку. Чому донеччани підозрюють Росію“ (uk). Радіо Свобода (2024-yil 23-yanvar). Qaraldi: 2024-yil 24-yanvar.
  9. ↑ 9,0 9,1 „Donetsk: Deadly blast hits market in Russia-held Ukraine city, officials say“ (en). Би-би-си (2024-yil 21-yanvar). Qaraldi: 2024-yil 21-yanvar.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 „ВСУ опровергли причастность к удару по рынку Донецка“. Deutsche Welle (2024-yil 21-yanvar). Qaraldi: 2024-yil 22-yanvar.
  11. ↑ AFP „Strike on Market Kills 27 in Russian-Held Donetsk“ (en). The Moscow Times (2024-yil 21-yanvar). Qaraldi: 2024-yil 23-yanvar.
  12. ↑ 12,0 12,1 Донбас.Реалії. „Обстріл ринку в Донецьку. Чому донеччани підозрюють Росію“ (uk). Радіо Свобода (2024-yil 23-yanvar). Qaraldi: 2024-yil 24-yanvar.Donbas. Realії (2024-01-23). „Obstrіl rinku v Donesku. Chomu donechchani pіdozryuyut Rosіyu“. Radіo Svoboda (ukr.). Data obraщeniya: 24 yanvarya 2024. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Donetskning_oʻqqa_tutilishi_(2024)&oldid=4302287" dan olindi