Badaviy

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Badaviy
Fayl:"Bedouin Wedding Procession" in the Jerusalem section of the Pike at the 1904 Worldʼs Fair.jpg
Badaviylarning toʻy marosimi, 1904-yil
Oʻz nomi arabcha: بَدَوِي
Hozirgi joylashuv areali va aholi soni

Jami: 25,000,000[15]

Til Arab tili[16]
Dini Ahl as-Sunna val-Jamoa
Irqiy turi evropoid, negroid
Tegishli arablar, taureglar, berberlar
Tuya minib olgan badaviy
Бедуины на Синайском полуострове, 1967, 1967
Sinay yarim orolidagi badaviylar, 1967

Badaviy (arabcha: بَدَوِي badaviy, koʻplikda badv (بَدْو) yoki badaviyun (بَدَوِيُّون) — «sahroyi (dasht)», «koʻchmanchi», arabcha badiya (بَادِية) — sahro soʻzidan olingan[17]) — dini va millatidan qatʼiy nazar Arabiston yarim oroli va Shimoliy Afrika choʻllarida yashaydigan koʻchmanchi, yarim koʻchmanchi arab qabilalari tushuniladi. Badaviylar Sudan va Shimoliy Afrika, Markaziy Arabiston, Suriya, Iordaniya, Iroq, Misr va boshqa joylarda yashaydilar.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qadimiy tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]

Badaviylar — yevropaliklar tomonidan dehqonchilik va savdo-sotiq bilan shugʻullanuvchi (Hadeziy) shaharlar aholisidan farqli ravishda koʻchmanchi hayot kechiradigan Arabistonning barcha qabila va xalqlariga berilgan umumiy nomdir.

Arab tarixchilari (8-asr) tuzgan shajaraga koʻra, badaviy qabilalari ikkita asosiy guruhga boʻlingan: Janubiy Arabiston, yaʼni Yaman qabilalari (banu Tayy, banu Hamdon, banu Mazhij, banu Omil, banu Juzam, banu Laxm, banu Xassan, banu Kind, banu Azd, banu Xazraj, banu Ximyar va boshqa qabilalar) va Shimoliy Arabiston qabilalari (banu Qays, banu Sulaym, banu Gʻatafon, banu Hilol, banu Qushayr, banu Murra, banu Tamim, banu Asad, banu Abdulqays, banu Bakr, banu Tagʻlib va boshqa qabilalar). Badaviylarda bir necha oila (beshinchi avlodgacha) birikib ahlni (bayt, faxa, xomula), koʻp sonli oila urugʻni (batn, firqa, oshira), urugʻlar esa qabilalarni tashkil etadi. Rivojlanib kelayotgan yangi ijtimoiy munosabatlar badaviylar hayotiga ham taʼsir qilib bormoqda, bu qabilalar tobora oʻtroqlashmoqda. Badviylar oʻrtasida urugʻqabilachilik munosabatlari hozirgi ham bir qadar saqlanib qolgan. Badaviylar asosan chorvachilik (tuyachilik, ayniqsa, yilqichilik va qoʻychilik), ovchilik va kirakashlik bilan shugʻullanadi. Yoʻlovchi savdogarlardan olinadigan boj ham Badaviylarning tirikchilik manbalaridan biri hisoblanadi (qarang Arablar).

Usmoniylar davri[tahrir | manbasini tahrirlash]

20-asrda[tahrir | manbasini tahrirlash]

Turli davlatlarda[tahrir | manbasini tahrirlash]

Arabiston yarimoroli[tahrir | manbasini tahrirlash]

Saudiya Arabistoni[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shom mamlakatlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Suriya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Isroil[tahrir | manbasini tahrirlash]

Iordaniya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shimoliy Afrika[tahrir | manbasini tahrirlash]

Magʻrib[tahrir | manbasini tahrirlash]

Misr[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qabilalar va tarqalishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Madaniyati[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „Algeria - People Groups. Bedouin Chaamba, Bedouin Dui-Menia, Bedouin Laguat, Bedouin Nail, Bedouin Sidi, Bedouin Suafa, Bedouin Tajakant, Bedouin Ziban“. 25-sentabr 2015-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 24-sentabr 2015-yil.
  2. ↑ „Arab, Bedouin in Saudi Arabia“. 25-sentabr 2015-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 24-sentabr 2015-yil.
  3. ↑ „Libya - People Groups. Bedouin Fezzan, Bedouin Kufra, Bedouin Riyah, Bedouin Sanusi, Bedouin Sirtican“. 25-sentabr 2015-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 24-sentabr 2015-yil.
  4. ↑ „Bedouin, Eastern Bedawi in Egypt“. 25-sentabr 2015-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 24-sentabr 2015-yil.
  5. ↑ „Arab, Bedouin in Jordan“. 25-sentabr 2015-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 24-sentabr 2015-yil.
  6. ↑ „Bedouin, Gulf in United Arab Emirates“. 25-sentabr 2015-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 24-sentabr 2015-yil.
  7. ↑ „Morocco - People Groups. Bedouin Yahia & Bedouin Gil“. 25-sentabr 2015-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 24-sentabr 2015-yil.
  8. ↑ „Tunisia - People Groups. Bedouin Arad, Bedouin Jerid & Bedouin Gafsa“. 25-sentabr 2015-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 24-sentabr 2015-yil.
  9. ↑ „Bedouin in Israel“. 25-sentabr 2015-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 24-sentabr 2015-yil.
  10. ↑ Ben Solomon, Ariel. „Saudi Arabia to aid Jordan with Syrian refugees“ (14-yanvar 2013-yil). 17-avgust 2018-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 19-oktabr 2015-yil.
  11. ↑ „KSA sets up 5,000 tents for Syrian refugees“ (6-avgust 2013-yil). 28-noyabr 2017-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 19-oktabr 2015-yil.
  12. ↑ „Bedouin, Levantine in Lebanon“. 25-sentabr 2015-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 24-sentabr 2015-yil.
  13. ↑ „Bedouin, Levantine in West Bank/Gaza“. 25-sentabr 2015-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 24-sentabr 2015-yil.
  14. ↑ „Western Sahara - People Groups. Bedouin Arosien & Bedouin Tajakant“. 25-sentabr 2015-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 24-sentabr 2015-yil.
  15. ↑ Suwaed, Muhammad. Historical Dictionary of the Bedouins. Rowman & Littlefield, 2015 — 7 bet. ISBN 9781442254510. 
  16. ↑ (unspecified title)
  17. ↑ „Badaviylar — Isroilning tan olinmagan fuqarolari“ (deadlink). 18-mart 2011-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 22-yanvar 2011-yil.

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil




"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Badaviy&oldid=3627111" dan olindi