Avstraliyadagi iroqliklar

Avstraliyaldagi iroqliklar (arabcha: أستراليون عراقيون) oʻzlarini iroqlik deb tanishtirgan Avstraliya fuqarolari. 1991-yilgi Fors koʻrfazi urushidan beri minglab iroqliklar Avstraliyadan boshpana topdi. Aholining umumiy soni 95 000 kishini tashkil qiladi. ^[1] Avstraliyaning Iroqda tugʻilgan aholisi arablar, ossuriyaliklar, kurdlar, armanlar, turkmanlar va yahudiylarni oʻz ichiga oladi.

Avstraliya aholisi va uy-joylarni roʻyxatga olishda Iroqda tugʻilganlar alohida qayd etilgan birinchi yil 1976-yil edi, oʻshanda aholi soni 2273 kishi edi. 1986-yilga kelib aholi soni 4516 kishiga koʻpaydi. 1991-yilda Fors koʻrfazi urushining oxiriga kelib, u asosan Yangi Janubiy Uels va Viktoriyada 5186 kishini tashkil yetdi.

Koʻpgina yaqinda kelganlar Gumanitar dastur doirasida Avstraliyaga kirdilar. Koʻrfaz urushi va Iroqdagi shia va kurdlarning qoʻzgʻolonlarini bostirish 1991-yildan keyin Avstraliyaga kelgan iroqliklar sonining katta oʻsishiga olib keldi. 2001-yilgi aholini roʻyxatga olishda Avstraliyada Iroqda tugʻilgan 28 760 kishi bor edi, bu chet elda tugʻilgan aholining 0,6 foizini tashkil qilgan.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Iroqda tugʻilgan Viktoriya aholisi orasida birinchi marta 1976-yilda Viktoriya aholisini roʻyxatga olishda aniqlangan, oʻshanda 189 kishi qayd etilgan. Besh yil ichida jamoa deyarli uch baravar koʻpaydi va 408 taga yetdi va 1991-yilga kelib 603 taga yetdi. Aksariyat iroqliklar 1988-yilda yakunlangan sakkiz yillik Eron-Iroq urushi sabab boʻlgan qiyinchiliklardan qutulgan edi ^[2]

1991-yilda Koʻrfaz urushining boshlanishi koʻp sonli odamlarning Iroqdan qoʻshni davlatlarga qochib ketishiga olib keldi. Baʼzi qochqinlar maxsus gumanitar dastur doirasida Avstraliyaga qabul qilinishidan oldin besh yilgacha qayta ishlash lagerlarida yashagan. Bu davrda Avstraliyada yashovchi 400 ga yaqin iroqlikning vizalari Fors koʻrfazi urushi oxirigacha uzaytirilgan.

Iroqning Avstraliyaga immigratsiyasi 1992-1995-yillar oraligʻida eng yuqori choʻqqisiga chiqdi, Viktoriya shtatida iroqda tugʻilgan aholi soni 1996-yilga kelib 3492 kishiga koʻpaydi ^[2] 2001-yilga kelib bu jamoa yana 74 foizga oshib, 6091 kishiga yyetdi. ^[2] Eng soʻnggi iroqlik muhojirlar oila va malakali migratsiya toifalari ostida kelishgan. Baʼzi iroqliklar Avstraliyaga kelganidan soʻng qochqin maqomini olgan va koʻrib chiqilgunga qadar hibsga olingan.

Bugungi kunda Avstraliyadagi Iroqda tugʻilgan jamiyat madaniy jihatdan xilma-xil boʻlib, koʻplab etnik va madaniy kelib chiqishi boʻlgan koʻchmanchilar, jumladan arablar, ossuriyaliklar, kurdlar, turkmanlar, mandalar va boshqalar. Islom Iroqda hukmron din boʻlsa-da, Viktoriyada yashovchi Iroqda tugʻilgan muhojirlarning atigi 29% musulmon; 68% nasroniylar va asosan ossuriyaliklar .

Iroq jamiyatining deyarli yarmi uyda arab tilida gaplashadi, faqat 3% ingliz tilida soʻzlashadi, bu jamiyatdagi yaqinda kelgan muhojirlar sonini aks ettiradi. Iroqda tugʻilgan Viktoriya aholisining yarmidan koʻpi 35 yoshdan kichik va atigi 12 foizi ellikdan oshgan. Ish kuchida boʻlganlardan erkaklar va ayollar koʻpincha ishlab chiqarish sanoatida ishchilar va tegishli ishchilar sifatida ishlaydilar, qariyb toʻrtdan bir qismi esa professional lavozimlarda ishlaydi. Jamiyat Avstraliya Iroq Forumi kabi bir nechta diniy yoki madaniy uyushmalar tomonidan qoʻllab-quvvatlanadi.

Avstraliyadagi iroqliklar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Oren Ambarchi, iroqlik yahudiy musiqachi
Faysal Faysal, sportchi
Don Xani (1975-yilda tugʻilgan), aktyor (Oq yoqali koʻk filmidagi Teo Rahme roli bilan tanilgan)
Ali Abbos Al-Hilfi, Iroqda tugʻilgan, „Nyukasl Jets“ jamoasida oʻynaydigan futbolchi
Toba Xeduri, rassom
Ninos Xoshaba ossuriyalik siyosatchi va Yangi Janubiy Uels parlamentining sobiq aʼzosi
Brikha Nasoraia, olim
Endryu Rohan, Yangi Janubiy Uels qonunchilik assambleyasi aʼzosi, Feyrfild tumani vakili
Usama Sami, aktyor
Mario Shabou, Hyundai A-ligadagi Central Coast Mariners FC ossuriyalik futbolchisi.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ „Fear checks turnout for Iraq poll“ (2005-yil 22-yanvar).
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 „Immigration from Iraq“. immigration.museum.vic.gov.au. 2007-yil 31-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 14-avgust.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

[smh.com.au-1] „Fear checks turnout for Iraq poll“ (2005-yil 22-yanvar).

[ImmigrationfromIraq-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 „Immigration from Iraq“. immigration.museum.vic.gov.au. 2007-yil 31-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 14-avgust.

[1]

[2]