Avstraliya — Kosovo munosabatlari

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Avstraliya va Kosovo davlatlarining xaritada joylashuvi. Yashil rangda Avstraliya, sariq rangda Kosovo koʻrsatilgan.

Avstraliya — Kosovo munosabatlari Avstraliya va Kosovo ikki tomonlama munosabatlariga ishora qiladi. Kosovo va Avstraliya oʻrtasida 2008-yil 21-mayda rasman diplomatik munosabatlar oʻrnatilgan[1]. Kosovoning Kanberradagi elchixonasi 2013-yil fevralida ochilgan[2]. Avstraliyaning Kosovodagi elchisi Venadagi elchixonaga boʻysunadi[3].

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

1999-yilda Avstraliya dastlab Kosovodan qoʻshimcha qochqinlarni qabul qilishda NATOga qoʻshilishdan bosh tortdi va Yugoslaviyadagi urush tufayli Avstraliyada qolib ketgan mehmonlarga faqat vaqtinchalik boshpana taklif qildi.

Bu qaror 4000 ga yaqin kosovolik qochqinlarga Avstraliyada qolish uchun vaqtinchalik vizaga ruxsat bergan Bosh vazir Jon Hovard tomonidan tezda bekor qilindi[4]. Shuningdek, 1999-yilda Avstraliya Avstraliyadagi kosovolik qochqinlarga uyga uchishdan oldin minalardan saqlanishni oʻrgatish uchun 500 000 dollar ajratdi. Avstraliya vaqtinchalik himoya vizalarini taqdim etgan 4000 qochqinning koʻpchiligini ixtiyoriy ravishda qaytarishga amal qildi. Qochqinlarga koʻchib oʻtishlari uchun har biriga 3000 dollardan ajratilgan[5].

2000-yilda Avstraliya va boshqa koʻplab mamlakatlar tomonidan Kosovodan qochqinlarni majburan qaytarish BMTning Kosovodagi maʼmuriyati rahbari Bernard Kushner tomonidan tanqid qilindi[6]. Avstraliya bosh vazir Jon Hovardga soʻnggi daqiqada murojaat qilinganiga qaramay, 114 oila hibsxonadan chiqarilib, deportatsiya qilindi[7].

Munosabatlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Avstraliyaning Kosovoni tan olishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kosovo Assambleyasi 2008-yil 17-fevralda Birlashgan Millatlar Tashkiloti Kosovo Respublikasining bir tomonlama mustaqilligini eʼlon qildi. Avstraliya Kosovoni 2008-yil 19-fevralda tan oldi[8]. Maykl MakKinli kabi avstraliyalik sharhlovchilar bu Rossiya, Xitoy, Ruminiya va Ispaniya bilan munosabatlarga salbiy taʼsir koʻrsatishi mumkinligini daʼvo qilishlariga qaramay, Kosovo Respublikasini tan olish qarori qabul qilindi[9]. Kosovo mustaqilligini eʼlon qilgan kuni Avstraliya Bosh vaziri Kevin Rudd „Biz allaqachon dunyo boʻylab diplomatik vakillarimizga bu (mustaqillik) toʻgʻri harakat yoʻnalishi boʻlishini koʻrsatganmiz“, dedi[10]. Serbiyaning Avstraliyadagi elchisi Milivoje Glisich mustaqillik eʼlon qilinishini noqonuniy deb atadi va 2008-yil 20-fevralda Serbiya hukumati tomonidan maslahatlashish uchun Belgradga chaqirib olindi[11][12].

Avstraliya ICJda[tahrir | manbasini tahrirlash]

2008-yil 30-sentabrda Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh Assambleyasida Kosovo mustaqilligining qonuniyligi boʻyicha sinov ovoz berishda Serbiya rasmiylarining iltimosiga binoan ovoz berish boʻlib oʻtdi. Avstraliya bu ovoz berishda betaraf qoldi[13].

2010- va 2020-yillar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kosovo hukumatining turli vazirlari Avstraliyaga rasmiy yoki norasmiy tashriflar uchun tashrif buyurishgan. 2014-yilda Diaspora vaziri Ibrohim Makolli immigratsiya vaziri Skott Morrison bilan uchrashdi hamda Sidney va Melburndagi alban avstraliyalik jamoalari bilan koʻplab uchrashuvlar oʻtkazdi[14]. 2015-yilda Investitsiyalarini qoʻllab-quvvatlash departamenti direktori Naim Dedushaj mahalliy diasporaning alban biznesini Bolqondagi alban hududlari bilan mustahkamlash va bogʻlash maqsadida Avstraliyaga tashrif buyurdi[15]. Diaspora vaziri Valon Murati 2016-yilda Avstraliyaning Alban jamoalari oldiga tashrif buyurdi va Albaniya Mustaqillik kunini nishonlash marosimlarida qatnashdi[16]. Kosovoning sobiq prezidenti Atifete Yaxjaga 2018-yilda Avstraliyaga tashrif buyurgan va Avstraliyaning oʻsha paytdagi tashqi ishlar vaziri Juli Bishop, Bob Karr, sobiq tashqi ishlar vaziri, Kventin Brays, sobiq general-gubernator va tashqi ishlar va savdo departamentining boshqa Avstraliya rasmiylari bilan uchrashgan[17].

Avstraliya va Yangi Zelandiyada joylashgan Kosovo elchixonalari 2015-yilda Kanberrada avstraliyalik albanlarga integratsiyalashuv va Bolqonning alban hududlari bilan aloqalarni saqlab qolish muhimligi haqida uchrashuv-konferensiya uyushtirdilar[18][19]. Unda akademiklar, talabalar va avstraliyalik siyosatchilar ishtirok etdi[20].

Baʼzida Kosovoning Avstraliya elchisi Avstraliyadagi mahalliy alban jamoasi oʻrtasida Kosovo mustaqilligini nishonlash marosimlarida qatnashgan[21]. 2021-yilda Melburn alban jamoasi Kosovo ozodlik armiyasini, uning kurashini va yakuniy Kosovo mustaqilligi merosini xotirlash uchun yigʻilish uyushtirdi[22].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „Kosovo Country Brief“. Australian Government - Department of Foreign Affairs and Trade (3-oktabr 2008-yil). Qaraldi: 28-mart 2009-yil.
  2. ↑ „Kosovo country brief“. Australian Government: Department of Foreign Affairs and Trade. Qaraldi: 9-sentabr 2014-yil.
  3. ↑ „Australia's International Relations“. Australian Embassy and Permanent Mission to the United Nations, Austria, Bosnia and Herzegovina, Kosovo, Slovakia, and Slovenia. Qaraldi: 28-mart 2009-yil.
  4. ↑ „Some Kosovars Return Home Reluctantly“. The New York Times (21-aprel 2000-yil). Qaraldi: 2-fevral 2010-yil.
  5. ↑ „7.30 Report - 27/10/1999: Hospitality ends for Kosovo refugees“. Australian Broadcasting Corporation. 2012-yil 12-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2-fevral 2011-yil.
  6. ↑ „UN criticises Kosovo refugee policy“. BBC (12-aprel 2000-yil). Qaraldi: 2-fevral 2010-yil.
  7. ↑ Laville, Sandra. „Deadline that everybody is dreading“. The Telegraph (12-aprel 2000-yil). Qaraldi: 2-fevral 2010-yil.
  8. ↑ „Australia Recognises the Republic of Kosovo“. Australia Department of Foreign Affairs and Trade (2008-yil 19-fevral). 2008-yil 20-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 19-fevral 2008-yil.
  9. ↑ „Australia recognizes Kosovo“. Thaindian News (2008-yil 19-fevral). Qaraldi: 19-iyul 2009-yil.
  10. ↑ „China 'concerned', Australia backs Kosovo split“ (17-fevral 2008-yil). 2008-yil 16-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 24-iyun 2009-yil.
  11. ↑ O'Malley, Sandra. „Serbia tipped to recall ambassador“. Sydney Morning Herald (19-fevral 2008-yil). Qaraldi: 14-avgust 2009-yil.
  12. ↑ O'Malley, Sandra. „Belgrade recalls ambassador in Australia“. Sydney Morning Herald (20-fevral 2008-yil). Qaraldi: 14-avgust 2009-yil.
  13. ↑ Serbia receives UN backing on Kosovo in trial vote
  14. ↑ SBS Albanian. „Part II - Minister of Diaspora Mr. Ibrahim Makolli is on an official visit to Australia“. SBS (21-noyabr 2014-yil). 2022-yil 6-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 3-yanvar 2022-yil.
  15. ↑ SBS Albanian. „Interview with Naim Dedushaj“. SBS (28-fevral 2015-yil). 2022-yil 6-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 3-yanvar 2022-yil.
  16. ↑ SBS Albanian. „Minister of Diaspora Mr. Valon Murati in Australia“. SBS (28-noyabr 2016-yil). Qaraldi: 3-yanvar 2022-yil.
  17. ↑ Kajtazi, Sani. „For the first time in Australia Atifete Jahjaga former President of the Republic of Kosovo“. SBS (28-aprel 2018-yil). Qaraldi: 3-yanvar 2022-yil.
  18. ↑ SBS Albanian. „Interview with Leandrit Mehmeti“. SBS (7-oktabr 2015-yil). 2022-yil 6-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 3-yanvar 2022-yil.
  19. ↑ Kajtazi, Sani. „Conference: "Albanians in Australia - The importance of integration and the maintenance of links with the homeland"“. SBS (28-sentabr 2015-yil). 2022-yil 6-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 3-yanvar 2022-yil.
  20. ↑ SBS Albanian. „Konferenca: Shqiptaret ne Australi - Rendesia e Integrimit dhe e Ruajtjes se Lidhjeve me Atdheun“ (albancha). SBS (4-oktabr 2015-yil). 2022-yil 6-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 3-yanvar 2022-yil.
  21. ↑ Kajtazi, Sani. „Kosovo's Ambassador will mark 12th Anniversary of Independence with Albanian community“. SBS (15-fevral 2020-yil). Qaraldi: 3-yanvar 2022-yil.
  22. ↑ Lulo, Majlinda; Kajtazi, Sani. „The Albanian Community in Melbourne remembers KLA“. SBS (13-mart 2021-yil). Qaraldi: 17-dekabr 2021-yil. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Avstraliya_—_Kosovo_munosabatlari&oldid=3522078" dan olindi