Armanistondagi ossuriyaliklar

Armanistondagi ossuriyaliklar (armancha: Ասորիներ, Āsōrīnēr) mamlakatdagi yazidiylar va ruslardan keyin uchinchi yirik etnik ozchilikni tashkil qiladi. 2011-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, Armanistonda 2769 nafar Ossuriyalik istiqomat qiladi^[1] va Armaniston Kavkazda saqlanib qolgan soʻnggi Ossuriya jamiyatining joylashgan birdan-biri oʻrni hisoblanadi^[2]. Armanistonda Sovet Ittifoqi parchalanishigacha 6000 ta ossuriyalik boʻlgan, biroq Armanistonning qiyin iqtisodiyoti tufayli 1990-yillarda koʻpchilik koʻchib ketgan va aholi soni yarmiga qisqargan^[3].

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Zamonaviy tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Armanistondagi bugungi ossuriyaliklar, asosan, 19-asrning boshlarida Rus-Fors urushi (1826-1828) davrida, minglab qochqinlar oʻz vatanlarini Forsdagi Urmiya atrofidagi hududlarga tashlab ketishgan koʻchmanchilarning avlodlaridir. 20-asr boshlarida koʻpchilik bugungi Turkiyaning janubi-sharqiy qismidan, xususan, ossuriyaliklar va Armanlar bir qishloqda Hakkari hududidan kelgan. Ossuriyaliklar ham armanlar kabi Usmonli turklar tomonidan genotsidi paytida jabr koʻrgan, bunda 750 000 dan ortiq ossuriyalik halok boʻlgan^[4]. Armanlarning koʻpchiligi Gruziyaga qochib ketishgan (qarang Gruziyadagi ossuriyaliklar) boʻlsa ham, Anadoluga (bugungi Armaniston) qochib ketgan armanlar ketidan koʻplab ossuriyaliklar ularni mintaqadagi yagona „xristianlar boshpanasi“ deb taʼriflab, ergashishdi. Tarix davomida ossuriyaliklar va koʻpchilik armanlar oʻrtasidagi munosabatlar juda doʻstona munosabatda boʻlib kelgan, chunki ikkala guruh ham qadim zamonlardan beri xristianlikga amal qilib kelgan va musulmon hukmdorlar davrida quvgʻinlardan aziyat chekkan.

Taʼlimi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ossuriya tilida dars beradigan toʻrtta davlat maktabi mavjud:

Verin Dvin qishlogʻidagi oʻrta maktab (2008-yilda 250 oʻquvchi)
Arzni qishlogʻi oʻrta maktabi (2008-yilda 114 oʻquvchi)
Dimitrov qishlogʻidagi oʻrta maktab (2008-yilda 68 oʻquvchi)
Aleksandr Pushkin № 8-oʻrta maktab (2008-yilda 8 oʻquvchi)

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named census
↑ Tour Armenia: Assyrians
↑ In his own autobiography, titled „OPEN“, Andre Agassi consistently identifies his father as Armenian, and his mother (Betty Dudley) as an American from Illinois. Only twice does the word „Assyrian“ appear(p.58; p.327). In both of those instances, according to Andre, his father is „cursing“ or „trash-talking“. At p. 29 of his autobiography, Andre claims his father speaks five languages, but Andre has consistently claimed Armenian heritage, and has consistently denied Assyrian heritage. In the autobiography of Andreʼs father – „The Agassi Story“ – Andreʼs father consistently identifies himself of Armenian origin. There is not a single instance where one can find the word „Assyrian“ anywhere in his book.
↑ Joseph Yacoub, La question assyro-chaldéenne, les Puissances européennes et la SDN (1908-1938), 4 vol., thèse Lyon, 1985, p.156

Tashqi havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Assyrian Association of Armenia
Nineveh: Assyrian Woman in the Days of Mourning
Three Essential Issues Facing Assyrians in Armenia
The Ethnic Minorities of Armenia Yerevan
The Armenian Term Āsōrī (Wayback Machine saytida 2020-07-03 sanasida arxivlangan)

[census-1] Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named census

[2] Tour Armenia: Assyrians

[3] In his own autobiography, titled „OPEN“, Andre Agassi consistently identifies his father as Armenian, and his mother (Betty Dudley) as an American from Illinois. Only twice does the word „Assyrian“ appear(p.58; p.327). In both of those instances, according to Andre, his father is „cursing“ or „trash-talking“. At p. 29 of his autobiography, Andre claims his father speaks five languages, but Andre has consistently claimed Armenian heritage, and has consistently denied Assyrian heritage. In the autobiography of Andreʼs father – „The Agassi Story“ – Andreʼs father consistently identifies himself of Armenian origin. There is not a single instance where one can find the word „Assyrian“ anywhere in his book.

[4] Joseph Yacoub, La question assyro-chaldéenne, les Puissances européennes et la SDN (1908-1938), 4 vol., thèse Lyon, 1985, p.156

[1]

[2]

[3]

[4]