Amsterdam (Nyu-York)
Amsterdam (Nyu-York) | |
|---|---|
| Shahar | |
 | |
| 42°56′35.9″N 74°11′25.1″W / 42.943306°N 74.190306°W | |
| Mamlakat | AQSh |
| Shtat | Nyu-York |
| Okrug | Montgomeri |
| Hukumat | |
| • Mer | Michael Cinquanti (D) |
| Asos solingan | 1830 |
| Maydon | 16.21 km2 (6.26 kv mi) |
| Markazi balandligi | 110 m |
| Aholisi (2020) |
18 219 |
| Zichligi | 1197.82 kishi/km2 |
| Vaqt mintaqasi | UTC−05, yozda UTC-4 |
| Telefon kodi | 518 va 838 |
| Pochta indeks(lar)i | 12010 |
|
| |
Amsterdam — AQShning Nyu-York shtati Montgomeri okrugida joylashgan shahar. 2020-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotiga koʻra, shahar aholisi 18,219 kishidan iborat. Shahar Niderlandiyaning Amsterdam shahri sharafiga shunday nomlangan.
Amsterdam shahri shimoliy, sharqiy va gʻarbiy tomondan Montgomeri okrugining Amsterdam shaharchasi bilan oʻralgan. Shahar Mohavk daryosining ikkala tomonida shakllangan, aksariyat qismi shimoliy qirgʻoqda joylashgan. Janubdagi Port Jekson hududi ham shaharning bir qismidir.
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yevropaliklar shaharga oʻrnashishidan oldin, Amsterdam joylashgan mintaqada asrlar davomida Mohavk vodiysining koʻp qismida hukmronlik qilgan Irokez konfederatsiyasi tarkibidagi Mohavk qabilasi yashagan. Ular Algonkin Mogikan qabilasini Gudzon daryosining sharqiy tomoniga quvib yuborgan.
Gollandiyaliklar ushbu hududga 1660-yillarda kela boshlagan va 1664-yilda Schenectady shahriga asos solgan. Ushbu gollandlar ilgari Olbani hududi boʻylab Gudzon daryosi sharqida hayot kechirgan. Hozirgi Amsterdam hududiga esa taxminan 1710-yillarda kelishga muvaffaq boʻlgan. Ular oʻz jamoasini Veeders Mills va Veedersburg deb atashgan. Bu nom birinchi tegirmon egasi – Veeders Mills sharafiga nomlangan. 1700-yillarning ikkinchi oʻn yilligida shotland-irland va nemis Palatin muhojirlari Mohavk vodiysi mintaqasiga kela boshlaydi, ammo ularning juda kam qismi Amsterdamga joylashadi. Koloniya gubernatori 100 nafar Palatin nemis xoʻjaliklariga yer ajratadi. Bu yerlar keyinchalik Little Falls deb nomlanadi va inglizlar rejasi boʻyicha fransuzlar hamda tub aholi bosqinlaridan bufer zona boʻlib xizmat qiladi.
Amerika inqilobiy urushi Amsterdam mintaqasiga juda kam taʼsir koʻrsatadi. Amsterdamda ham, uning atrofidagi hududlarda ham katta janglar kuzatilmagan. Jonstaun jangi asosan Britaniya kuchlari va ularning tub amerikaliklar, asosan Irokez ittifoqchilari tomonidan qilingan reydni qaytarish maqsadida boʻlgan.
Amsterdam urushdan keyin asta-sekin rivojlanib boradi, birinchi navbatda atrofini oʻrab turgan dehqon jamoalariga zarur boʻlgan xizmatlar taqdim etiladi[1]. Amsterdam hududi hozirda tugatilgan Kaughnavaga shahrining bir qismi boʻlgan[2]. Amsterdam shaharchasi tashkil etilgandan soʻng 1803-yilda shahar oʻz nomini Amsterdamga oʻzgartiradi, taxminlarga koʻra, bu qaror hukumat qarorgohi sifatini shahar tanlanish ehtimolini oshirish bilan izohlanadi[1].
Transporti
[tahrir | manbasini tahrirlash]Amsterdam shahri 5, 30 va 67-sonli yoʻllar yaqinida joylashgan. Nyu-York shtati Thruway / Interstate 90 shahar janubi-gʻarbidan bir milyadan kamroq masofada joylashgan.
Amsterdamda Amtrak tomonidan yaratilgan yoʻlovchi temir yoʻllaridan foydalanish imkoniyati ham mavjud. Shaharning gʻarbiy qismida joylashgan 5-yoʻldan tashqarida joylashgan Amsterdam stansiyasida har kuni uchta poyezd toʻxtaydi.
- Maple Leaf, Toronto Union vokzali va Nyu-York Penn vokzali oʻrtasida qatnaydi
- Ikkita Empire Service poyezdlari, Niagara sharsharasi va Nyu-York Penn vokzali oʻrtasida qatnaydi.
Qiziqarli joylari
[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Mohavk vodiysi Gateway Overlook piyodalar koʻprigi Mohavk daryosi boʻylab oʻtadi va janubiy qirgʻoqdagi Bridge Street shahar markazini shimoldagi Riverlink Parki bilan bogʻlaydi. 2014-yildan 2016-yilgacha qurilgan.
- E11 qulfi Mohavk daryosi/Eri kanalida suv harakatini osonlashtirish uchun qurilgan; bu 8 ta qulfdan biri boʻlib, daryo boʻylab choʻzilgan ferma konstruktsiyasini oʻz ichiga oladi va daryoni toʻsish yoki suvni erkin oqishini taʼminlash uchun elektr vinchlar yordamida ochilishi va yopilishi mumkin boʻlgan bir nechta poʻlat darvozalarga ega koʻprikdir.
- Sanford soat minorasi, boshqa nomlari – Sanford Mills, Hasbro zavodi, Coleco Industries zavodi, – 1970- va 1980-yillarda Karam patch qoʻgʻirchoqlari va ColecoVision ishlab chiqarilgan joy va hozirda Soat minorasi majmuasi bilan mashhur. Ushbu minora 1922-yilda gilamdoʻzlik magnati Stefan Sanfordning Sanford-Bigelow Carpet kompaniyasining bosh ofisi va tegirmoni sifatida qurilgan. Mulkni 2001-yilda sotib olgan hozirgi egalari binoga kichik biznes va professional, shuningdek, ishlab chiqarish va ombor korxonalarini jalb qilishga umid qilmoqda[3] [4] [5].
Taʼlim tizimi
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Davlat maktablari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Boshlangʻich
- William H. Barkley boshlangʻich maktabi[6]
- William B. Tecler boshlangʻich maktabi (Amsterdam shaharchasida joylashgan Katta Amsterdam maktab okrugining bir qismi)[7]
- Mariya Kyuri boshlangʻich maktabi[8]
- Raphael J. McNulty boshlangʻich maktabi[9]
Oʻrta maktab
- Wilbur H. Lynch savodxonlik akademiyasi[10]
Amsterdam oʻrta maktabi (Amsterdam shaharchasida joylashgan Katta Amsterdam maktab okrugining bir qismi)[11]
Xususiy maktablar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- St. Mary instituti
Kutubxona
[tahrir | manbasini tahrirlash]Church koʻchasi 28-uy manzilidagi Amsterdam bepul kutubxonasi Karnegi kutubxonasi hisoblanib, 1902—1903-yillarda filantrop Endryu Karnegi tomonidan xayriya qilingan $25 000 ga qurilgan. Albert W. Fuller tomonidan Beaux-Arts uslubida ishlab chiqilgan.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 „History of Amsterdam, NY“ (Wayback Machine saytida September 19, 2021, sanasida arxivlangan) City of Amsterdam website
- ↑ Hamilton Child, History of Amsterdam, New York; Syracuse, New York 1869 (Archive.is saytida February 1, 2013, sanasida arxivlangan)
- ↑ "Clock Tower Complex Emporis
- ↑ Becker, Tom (July 8, 2016} „Clock Tower owners hope to turn old Coleco offices into business incubator“ Mohawk Valley Compass
- ↑ Hornbeck, Leigh (January 13, 2015) „ Cool spaces: Diamond in the rough“ Albany Times-Union
- ↑ William H. Barkley Elementary (Wayback Machine saytida May 24, 2007, sanasida arxivlangan)
- ↑ William B. Tecler Elementary School (Wayback Machine saytida November 23, 2008, sanasida arxivlangan)
- ↑ Marie Curie Elementary School (Wayback Machine saytida October 28, 2007, sanasida arxivlangan)
- ↑ Raphael J. McNulty Elementary School (Wayback Machine saytida September 14, 2007, sanasida arxivlangan)
- ↑ Wilbur H. Lynch Literacy Academy (Wayback Machine saytida December 12, 2007, sanasida arxivlangan)
- ↑ Amsterdam High School (Wayback Machine saytida December 11, 2007, sanasida arxivlangan)