Aleksandr Pistolkors
| Aleksandr Pistolkors | |
|---|---|
| Asl ismi | ruscha: Александр Васильевич Пистолькорс |
| Tavalludi | 1824-yil 5-mart |
| Vafoti |
1879-yil 6-aprel Pavlovsk, Rossiya imperiyasi |
| Qoʻshin turlari | Kazak va otliq qoʻshinlar |
| Unvoni | general-mayor[1] |
| Qoʻmondonlik qilgan | Turkiston harbiy okrugi otliq qoʻshinlari |
Aleksandr Vasilyevich Pistolkors (1824―1879)[2] – Rossiya imperatorlik armiyasi general-mayori, Turkiston yurishlari qahramoni.
Biografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
1824-yil 22-fevralda tugʻilgan[3].
1840-yillarning boshlarida Kavkaz armiyasida harbiy xizmati va Kavkaz chegara kazak armiyasiga kiritilgan. Togʻliklarga qarshi yurishlarda qatnashgan va 1843-yilda Avliyo Georgiy ordeni bilan taqdirlangan. 1845-yil 5-iyunda birinchi ofitser unvoniga koʻtarilgan. 1851-yilda 3-darajali kamon bilan birgalikdagi Avliyo Anna ordeni, 1859-yilda esa – imperator toji va qilichi bilan birgalikdagi 2-darajali Avliyo Stanislav ordeni bilan taqdirlangan.
1860-yillarning boshlarida Orenburgga koʻchirilgan va Turkistonda oʻn yildan ortiq faoliyat yuritgan. Kuban kazak armiyasi va armiya otliq qoʻshinlari tarkibida Oʻrta Osiyoni bosib olish davridagi asosiy tadbirlarning aksariyatida qatnashgan. Chernyaev otryadida Toshkentni egallash paytida otliq qoʻshinlarga qoʻmondonlik qilgan va qilich va kamon bilan birgalikdagi 4-darajali Avliyo Vladimir ordeni bilan taqdirlangan. Yerjarda buxoroliklar bilan qilgan kurashlari uchun imperator toji va qilich bilan birgalikdagi 2-darajali Avliyo Anna ordeni va polkovnik unvoni bilan taqdirlangan. 1867-yil 2-yanvarda Xoʻjandni egallashda koʻrsatgan xizmatlari uchun „Jasorati uchun“ yozuvi tushirilgan oltin qilich bilan taqdirlangan.
1868-yil Samarqandning Rossiya imperiyasiga qoʻshib olinishi va Buxoro amirligining toʻliq bosib olinishi bilan yakunlangan yurishda Pistolkors yana ajralib turgan. Qilich bilan birgalikdagi 3-darajali Avliyo Vladimir va qilich bilan birgalikdagi 1-darajali Avliyo Stanislav ordenlari bilan taqdirlagan. 1869-yil 1-yanvarda esa otliq qoʻshinlar safiga chaqirilib, Turkiston harbiy okrugi qoʻshinlari qoʻmondoni general-adyutant K. P. Kaufman qoʻmondonligida xizmat qilish topshirigʻi bilan general-mayor unvoniga sazovor boʻlgan[4]. 1873-yilda Xiva xonligiga qarshi yurishda qatnashgan va bu yurishdagi xizmati uchun qilich bilan birgalikdagi 1-darajali Avliyo Anna ordeni bilan taqdirlangan.
1874-yilda Pistolkorsga otliq qoʻshinlarda iqtisodiy tartibsizlik va pul oʻgʻirlanishi bilan bogʻliq tergov tayinlangan. Tergov Pistolkorsning aybdor ekanligini tasdiqlamagan, lekin u Turkistonda boshqa qolmay va zahiradagi qoʻshinlar roʻyxatiga kiritilib, Sankt-Peterburgga joʻnatilgan.
1879-yil 25-martda vafot etgan va Sankt-Peterburg yaqinidagi Pavlovsk shahar qabristoniga dafn etilgan. Rafiqasi Mariya Stepanovna (?—1907) ham shu yerda dafn etilgan[3].
Pistolkors birinchi marta Turkistonda boʻlganida M. D. Skobelevning bevosita boshligʻi boʻlgan. Yana Terentyev esa toʻgʻridan-toʻgʻri „oq general“ ning xatti-harakatlari Pistolkors taʼsiri ostida boʻlganligini aytadi.
Oʻzidan keyin Pistolkors „Zapiska o znachenii russkoy konnitsi“ harbiy-nazariy asarini qoldirib, choʻl va togʻ sharoitida otliq qoʻshinlarning tezkor harakatlanish tajribasini umumlashtirishga harakat qilgan.
Uning akasi Konstantin (1828–1877) artilleriyada xizmat qilgan, u ham general-mayor boʻlgan va Pavlovsk shahar qabristoniga dafn etilgan (xotini Anna Fyodorovna bilan).
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Исмаилов Э. Э. Золотое оружие с надписью «За храбрость». Списки кавалеров 1788—1913. — M., 2007. — С. 263, 494. — ISBN 978-5-903473-05-2
- Терентьев М. А. История завоевания Средней Азии. Т. 1—3. — СПб., 1903
- Туркестанский край. Сборник материалов для истории его завоевания. 1866 год, Часть I и II. (Вып. 21 и 22). Собрал полковник А. Г. Серебренников. — Ташкент, 1915.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Волков С. В. Генералитет Российской империи. Энциклопедический словарь генералов и адмиралов от Петра I до Николая II. Том II: Л—Я. — M., 2009. — С. 308.
- ↑ По другим сведениям (Genealogisches Handbuch der livländischen Ritterschaft. Bd. 2. — Görlitz, 1935. — S. 1029.) родился 25 февраля 1823 года, а умер в 1878 году.
- ↑ 3,0 3,1 Петербургский некрополь. Т. 3. — С. 422.
- ↑ Список генералам по старшинству. Исправлено по 1 декабря. — СПб., 1876. — С. 642