Afgʻoniston — Hindiston munosabatlari

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Afgʻoniston — Hindiston munosabatlari

Afgʻoniston
Hindiston
Nyu-Deli

Afgʻoniston — Hindiston munosabatlari — Afgʻoniston va Hindiston oʻrtasidagi ikki tomonlama diplomatik munosabatlardir .

Kobul

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

1980-yillarda Hindiston Respublikasi Janubiy Osiyodagi Afgʻoniston Demokratik Respublikasini tan olgan yagona davlatga aylandi. 1990-yillarda Afgʻonistondagi fuqarolar urushi natijasida hokimiyat tepasiga kelgan Tolibon (Afgʻoniston Islom Amirligi) tufayli mamlakatlar oʻrtasidagi munosabatlar buzildi[1]. Hindiston Tolibon rejimini agʻdarishda ishtirok etdi va Afgʻonistonga eng yirik gumanitar yordam yetkazib beruvchiga aylandi[2][3]. Hindistonliklar Afg‘onistonni qayta tiklash dasturi doirasida turli qurilish loyihalarida ishtirok etmoqda. Pokiston Hindistonning RAW razvedka xizmatini Pokistonning salbiy imidjini yaratishga hissa qoʻshganlikda va isyonchilarni tayyorlashda ishtirok etganlikda ayblaydi[4][5][6]. Bu ayblovlar Hindiston va Amerika Qoʻshma Shtatlari tomonidan rad etildi, garchi Qoʻshma Shtatlar Pokistonning tarixiy ittifoqchisi hisoblansa-da[7][8].

2008-yil 7-iyulda Kobulda terakt sodir boʻldi, hujum nishoni Hindiston elchixonasi edi. Hujum natijasida 58 kishi halok boʻldi, 100 dan ortiq kishi turli ogʻirlikdagi jarohatlar oldi. 2009-yil 8-oktabrda terrorchilar Hindistonning Kobuldagi elchixonasiga yana hujum qilishdi. Hujum natijasida 17 kishi halok boʻldi, yana 63 kishi turli ogʻirlikdagi jarohatlar oldi. Har ikki hujum uchun mas’uliyatni sunniy radikal guruh „Tolibon“ o‘z zimmasiga oldi. Bu voqealardan so‘ng Afg‘oniston Tashqi ishlar vazirligi Hindiston qardosh davlat ekani va ular o‘rtasidagi munosabatlarni hech qanday dushman buzolmasligi haqida bayonot berdi. 2011-yilda Afgʻoniston va Hindiston oʻrtasidagi munosabatlar Strategik hamkorlik toʻgʻrisidagi bitim imzolanishi munosabati bilan rivojlanish uchun kuchli turtki oldi[9], bu Afgʻoniston oʻrtasidagi 1979-yilda Sovet bosqinidan keyin birinchi ikki tomonlama kelishuv edi[10]. 2010-yilda Gallup afgʻonlarining 75 foizi Hindistonni AQSh va Xitoyga qaraganda yaxshiroq qabul qilishlari va 50 foiz afgʻonlar Hindiston siyosatidan toʻliq qoniqish bildirishlari haqidagi maʼlumotlarni eʼlon qildi[11].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ Crossette, Barbara. „India to Provide Aid to Government in Afghanistan“. New York Times (1989-yil 7-mart).
  2. ↑ „Kabul's India ties worry Pakistan“. Radio Free Europe, Radio Liberty.
  3. ↑ „India's Northern Exposure“. Council on Foreign Relations. 2008-yil 3-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 7-oktyabr.
  4. ↑ „'RAW Is Training 600 Balochis In Afghanistan'“. outlookindia.com.
  5. ↑ „Pakistan Times! » RAW Creating Trouble for NATO in Afghanistan“. Pak-times.com (2010-yil 25-sentyabr). 2012-yil 30-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 7-oktyabr.
  6. ↑ „RAW helping militants in Afghanistan: Musharraf“. Rediff.com (2004-yil 31-dekabr).
  7. ↑ „'No evidence that India aiding Pak Baloch rebels'“. The Indian Express (2009-yil 27-may).
  8. ↑ „US bails out India from Balochistan wrangle“. Articles.timesofindia.indiatimes.com (2009-yil 31-iyul). 2013-yil 15-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  9. ↑ „India, Russia and China in Race to Expand Influence Over Afghanistan; Preventing Re-Talibanization After 2014“. The World Reporter. 2018-yil 18-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 7-oktyabr.
  10. ↑ "(Wayback Machine saytida 2012-04-25 sanasida [https://web.archive.org/web/20120425083910/http://www.globalbearings.net/2011/11/indian-influence-in-afghanistan.html arxivlangan) [Indian Influence in Afghanistan:] 2011 and Beyond], Global Bearings
  11. ↑ U.S. Leadership More Popular in Asia Than Chinaʼs, Indiaʼs Gallup 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Afgʻoniston_—_Hindiston_munosabatlari&oldid=3905661" dan olindi