Adil Arslan

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Adil Arslân — (1880-yil 23-janvar 1954-yil) (arabcha: عادل أرسلان) Suriyadan kelgan Usmonli siyosatchi, yozuvchi va shoir edi. U ikki Shahzoda Shakib Arslan va Nasib Arslanning akasi edi. U deputat edi Livan ichida Usmonli parlamenti, Suriyadagi General-gubernatorning oʻrinbosari (1918-1919-yillarda) va qirolning maslahatchisi Iroq va Suriya Faysal (1919-1920-yillarda)maslahatchisi lavozimida ishlagan[1][2][3].

Yoshligi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Adil 1880-yilda, oʻsha davrda Usmonlilar hukmronligi ostida boʻlgan Beirut shahrida tugʻilgan. Uning otasi, shahzoda Hammoud ibn Hasan Arslan Livan togʻi shahzodalari avlodidan boʻlgan edi. Odilning ukalari shahzoda Nassib, shahzoda Shakib va shahzoda Hasan edi[2]. U Amerikaning Chouifat maktabida oʻqigan va u yerda yozuvchi Boutros Al-Bustonidan dars bergan. Keyinchalik, u yana oʻzining tugʻilgan joyi Beirutga joylashdi va u yerda oliy taʼlimda tahsil oladi. Shundan soʻng u Usmonli imperiyasining poytaxti Istanbulga borib, u yerda huquq va davlat boshqaruvi fakultetiga oʻqishga kiradi[2].

Faoliyati[tahrir | manbasini tahrirlash]

Usmonli imperiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

1915-yilda u Livan togʻidagi Chouf viloyati merining oʻrinbosari, 1916-yilda esa Choufning Kaymakami Ichki ishlar vaziri tomonidan tayinlangan[4][5].

Suriya[tahrir | manbasini tahrirlash]

U Damashqda qirol Faysal hukumatini oʻrnatishga yordam bergan va u hukumatga „maxsus kotib“ etib tayinlangan. Keyin u knyaz musodara qilinguniga qadar Bosh vazirning maʼmuriy yordamchisi etib tayinlandi[6].

1925-yilda Arslon fransuz mustamlakachiligiga qarshi Buyuk Suriya qoʻzgʻolonida ishtirok etish uchun Sulton Posho al-Atrash bilan birga suriyalik inqilobchilar safiga qoʻshiladi. Ammo 1926-yildagi muvaffaqiyatsizlikdan keyin u Suriyani tark etishga majbur boʻlib qoladi, fransuzlar tomonidan taʼqib qilindi va tashqaridan oʻlimga hukm qilinadi[7].

1937-yilda Jenevada joylashgan Arab Oliy qoʻmitasi delegatsiyasi rahbari etib tayinlanadi[8].

1946-yilda Suriya mustaqillikka erishgach, u Damashqqa qaytib keldi va 1948-yilda bir qancha hukumatlarda taʼlim, sogʻliqni saqlash va ijtimoiy ishlar vaziri, mudofaa va tashqi ishlar vaziri lavozimlariga tayinlanadi. 1948-yilda Golan vakili va Suriya vitse-prezidenti etib saylandi[9][10]. Keyin u Hosni al-Zaeem hukumati qoshidagi Bosh vazir oʻrinbosari va tashqi ishlar vaziri 11 etib tayinlandi[11].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. „18027465“. archive.wikiwix.com. 1-mart 2022-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 1-mart 2022-yil.
  2. 2,0 2,1 2,2 texte, Société des Nations Auteur du. Mandats [1934 VI A] (EN), 1934. 1-mart 2022-yilda qaraldi. 
  3. „Amir Adil Arslan (18..-1954)“ (fr). data.bnf.fr. 18-avgust 2021-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 1-mart 2022-yil.
  4. „Le Temps“ (EN). Gallica (28-mart 1916-yil). 1-mart 2022-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 1-mart 2022-yil.
  5. Muslih, Muhammad Y.. The origins of Palestinian nationalism, Internet Archive, New York : Columbia University Press, 1988. ISBN 978-0-231-06508-5. 
  6. texte. „L'Humanité : journal socialiste quotidien“ (EN). Gallica (23-fevral 1927-yil). 1-mart 2022-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 1-mart 2022-yil.
  7. "Arab Asia: politics, economics and literature". News from Arab countries, Syria Damascus, Court-martial, death sentence. August 30, 1920. 
  8. La Liberté: journal catholique quotidien. Fribourg: Oeuvre de St-Paul, 1871. 1-mart 2022-yilda qaraldi. 
  9. La Liberté: journal catholique quotidien. Fribourg: Oeuvre de St-Paul, 1871. 1-mart 2022-yilda qaraldi. 
  10. „La Sentinelle 27. Juni 1949 — e-newspaperarchives.ch“ (de). www.e-newspaperarchives.ch. 12-iyul 2020-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 1-mart 2022-yil.
  11. „La Liberté — Browse by title — e-newspaperarchives.ch“ (en). www.e-newspaperarchives.ch. 23-oktabr 2021-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 1-mart 2022-yil.