Tank dvigateli — tanklarga oʻrnatish uchun moʻljallangan ichki yonuv dvigateli boʻlib, koʻpincha tank dvigatellari zirhli transport vositalariga yoki oʻziyurar artilleriya moslamalariga va boshqalarga oʻrnatiladi.Chunki, bu dvigatellarning quvvati va samaradorligi juda yuqori hisoblanadi^[1]^[2].

Zamonaviy tank dvigateliga qoʻyiladigan asosiy talablar shundan iboratki, uning ixchamligi, turli iqlim sharoitida ishonchliligi xizmat qila olishi, yuqori energiya samaradorligiga egaligi, hisoblanadi^[1].

Ikkinchi jahon urushidan oldin, tank dvigatellari avtomobil va moslashtirilgan samolyot dvigatellari boʻlishga moyil edi. 1950-yillarga kelib, ular butunlay maxsus ishlab chiqilgan motorlar bilan almashtirilgan. Hozirgi vaqtda zamonaviy tanklar 735-880 kVt (1000-1200 ot kuchi) va undan ham koʻp quvvatga ega^[1]^[2].

Ichki yonuv dvigatellaridan tashqari, turli vaqtlarda tanklarni boshqa turdagi elektr stantsiyalari bilan jihozlashga urinishlar boʻlgan, ammo ular kutilgan natijani bermagan. Birinchi jahon urushi davrida (shu jumladan SSSRda) bug 'dvigatelli tanklar uchun bir qator loyihalar mavjud boʻlgan. Baʼzi bugʻli idishlar (masalan, 1918-yildagi Amerika oʻt oʻchiruvchi bugʻ idishi) metallarga oʻrnatilgan, ammo umuman olganda, bugʻ dvigatellarini tank dvigatellari sifatida ishlatish boʻyicha oʻtkazilgan tajribalar muvaffaqiyatsiz tugagan. Sovuq urush davrida Amerika Qoʻshma Shtatlari atom stansiyasini dvigatel sifatida ishlatishi kerak boʻlgan, atom tanki kontseptsiyasini faol ravishda ishlab chiqgan, ammo bu yoʻnalishdagi ishlarni amaliyotga joriy etisha olmaganlar.

Tank dvigateli rivojlanishining dastlabki bosqichlarida odatda avtomobil tipidagi benzinli karbyuratorli dvigatellardan keyinroq esa samolyot tipidagi (shu jumladan yulduz shaklidagi dvigatellar) dvigatellardan foydalanilgan. Ikkinchi jahon urushi oldidan, dizel dvigatellari keng tarqalgan (asosan SSSR va AQShda), ular 1950-yillarning ikkinchi yarmidan boshlab butun dunyoda tank dvigatellarining asosiy turiga aylana boshlagan. Keyinchalik koʻp dvigatellar bilan almashtirilgan. Asosiy dvigatel sifatida gaz turbinali dvigatel birinchi bor ishlab chiqilgan edi. Bu tank dvigateli Sovet T-80 boʻlgan.

Tank dvigatelining quvvati, ishonchliligi va boshqa bir qator parametrlari doimiy ravishda oʻsib borgan va yaxshilangan. Agar dastlabki modellarda ular aslida avtomobil dvigatellari bilan kifoyalangan boʻlsa, 1920—1940-yillarda tanklar massasining ortishi bilan moslashtirilgan samolyot dvigatellari keng tarqalgan^[3]. Tankning maqbul haydash qobiliyatini taʼminlash uchun uning dvigatelining quvvati katta boʻlishi kerak.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 „Танковый двигатель“,Военный энциклопедический словарь, 2-е изд, {{[[Andoza:{{{1}}}|{{{1}}}]]}}.
↑ ^2,0 ^2,1 „Танковый двигатель“,Словарь военных терминов, {{[[Andoza:{{{1}}}|{{{1}}}]]}}. ISBN 5-203-00175-8.
↑ „… И танки наши быстры“. 9-mart 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 8-mart 2018-yil.

[ВЭС-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 „Танковый двигатель“,Военный энциклопедический словарь, 2-е изд, {{[[Andoza:{{{1}}}|{{{1}}}]]}}.

[СВТ-2] 2,0 ^2,1 „Танковый двигатель“,Словарь военных терминов, {{[[Andoza:{{{1}}}|{{{1}}}]]}}. ISBN 5-203-00175-8.

[и_танки_наши_быстры-3] „… И танки наши быстры“. 9-mart 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 8-mart 2018-yil.

[1]

[2]

[3]