Konstantin Schegotskiy
 Konstantin Schegotskiy | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Umumiy maʼlumot | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Toʻliq ism | Konstantin (Kazimir) Vasilyevich Schegotskiy | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Taxallus | [1] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Tugʻilgan vaqti | 13-aprel 1911 Moskva, Rossiya imperiyasi | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Vafoti | 23-yanvar 1989 (77 yosh) Kiyev, Ukraina SSR, SSSR | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Fuqaroligi | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Boʻyi | 173 sm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Pozitsiyasi | Hujumchi | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Davlat mukofoti | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Konstantin (Kazimir) Vasilyevich Schegotskiy (ukraincha: Констянтин (Казимир) Васильович Щегоцький; 31-mart, Moskva, Rossiya imperiyasi — 1989-yil 23-yanvar, Kiyev, Ukraina SSR, SSSR) — sovet futbolchisi va murabbiyi, 1930-yillardagi SSSR terma jamoasi futbolchisi.
Hayoti[tahrir | manbasini tahrirlash]
Futbolchilik faoliyatining boshlanishi (1927—1935)[tahrir | manbasini tahrirlash]
Mahalliy moskvalik Konstantin Shchegotskiy (Shegotskiy, Shchegodskiy familiyasining variantlari bosma nashrlarda tez-tez ishlatilgan),[2] katta oilada toʻrtinchi farzand boʻlgan, otasidan erta ayrilgan. U barcha boʻsh vaqtini hovlidagi futbol janglarida oʻtkazdi. Oʻn olti yoshidan „Santexstroy“ trestining xoʻjalik boʻlimida ishlagan. 1927—1929-yillarda u konchilik instituti vakili boʻlgan „Konchi“ jamoasida oʻynadi. 1930-yilda u Moskvaning „Trexgorka“ jamoasiga oʻynashga taklif qilindi, u bilan poytaxt chempioni boʻldi. 1931—1932-yillarda u AMO (Moskva avtomobil jamiyati) jamoasida oʻynagan, Moskva jamoasi aʼzosi va SSSR terma jamoasiga nomzod boʻlgan.
1933-yilda Schegotskiy Kievning "Dinamo" jamoasiga koʻchib oʻtdi. Yosh, texnikali, markaziy hujumchisi shu zahotiyoq jamoa yetakchisiga aylandi, 1933—1934-yillarda uning sardori, murabbiylar kengashi aʼzosi, maʼmur boʻlib ishladi. Oʻsha yili u PSO Dinamo jamoasining aʼzosi edi, Kiev jamoasida oʻynadi. 1933—1938-yillarda Ukraina SSR terma jamoasi aʼzosi boʻlgan. 1935-yil yozida u respublika jamoasi tarkibida Belgiya va Fransiya boʻylab gastrol safarida ishtirok etdi, u yerda professional Red Star klubi bilan uchrashuvda Ukraina jamoasi 6:1 hisobida sensatsion gʻalaba qozondi, Shchegotskiy gollardan birini kiritdi.[3]
1934—1935-yillarda u SSSR terma jamoasi futbolchisi boʻib, uning tarkibida Turkiya terma jamoasiga qarshi toʻrtta norasmiy oʻyinda qatnashgan. Ulardan birinchisida 1934-yil 7-avgustda boʻlib oʻtgan va Sovet jamoasining 2:1 hisobidagi gʻalabasi bilan yakunlangan oʻyinda u gol urdi. 1935-yilda u UPVO (Chegara va ichki qoʻriqlash boshqarmasi) tarkibida oʻynagan Kiyev chempionati uchun oʻyinlarda qatnashdi.
SSSR chempionatlarida (1936—1938)[tahrir | manbasini tahrirlash]
1936-yil bahorida birinchi SSSR chempionati boshlandi. Chempionat yakunlariga koʻra, Kievning „Dinamo“ jamoasi ikkinchi oʻrinni egallagan boʻlsa, Shchegotskiy va Makar Goncharenkolar 4 tadan gol urib, jamoa toʻpurarlariga aylanishdi. 1937 va 1938-yillarda kievliklar Ukraina SSR kubogi turnirlarida gʻolib chiqishdi, 1937-yilgi SSSR kubogida esa 1/4 finalga chiqishdi, bu jamoaning urushgacha boʻlgan eng yaxshi kubok yutugʻi edi, Schegotskiyning oʻzi esa eng yuqori pogʻonani egalladi. turnirda 6 ta gol urgan kiyevliklar toʻpurari boʻldi. Xuddi shu 1937-yilda u Baskoniya terma jamoasiga qarshi „Dinamo“ ning ikkita oʻyinida qatnashgan, shuningdek, Moskva „Spartak“jamoasida basklar bilan oʻynagan (6:2).[4] 1936—1938-yillarda "Dinamo" (Kiyev) jamoasi sardori boʻlgan.
Hibsga olish (1938—1939)[tahrir | manbasini tahrirlash]
1938-yil avgust oyida Shchegotskiy soxta ayblovlar bilan hibsga olindi. Ikki yarim oy davomida u NKVDning ichki qamoqxonasida hibsga olingan, keyin 12 oy davomida Kievdagi Lukyanovskiy qamoqxonasida, xalq dushmanlari uchun maxsus korpusda edi. U qattiq qiynoqlar va zoʻravonliklarga duchor boʻlgan. Tergov josuslik dalillarini majburan chiqarishga harakat qildi — ular uni stul oyogʻi bilan urishdi, barmoqlarini eman eshikka chimchilashdi, ammo hech narsaga erisha olmadilar.[5] Ichki ishlar xalq komissari Nikolay Yejov hibsga olinganidan keyin va bir muncha vaqt oʻtgach, amnistiya eʼlon qilindi, 1939-yil kuzining oxirida Shchegotskiy ozod qilindi. Oyoqlari shishib, barmoqlari singan, xotirasini yoʻqotib, u Moskvaga qaytib keldi. Qiyin davrda Schegotskiyga Nikolay Petrovich Starostin yordam berdi, u „Spartak“ sport jamiyatida maʼmuriy lavozimni taklif qildi.[6]
Urushdan oldingi va urush davri (1940—1945)[tahrir | manbasini tahrirlash]
Davolanishdan oʻtib, biroz tuzalib ketgan Schegotskiy katta futbolga qaytdi. U 1940-yilgi mavsumni Kievning „Dinamo“ jamoasida oʻtkazdi, mashgʻulotlarda ham, oʻyinda ham jamoadoshlaridan hech qanday kam boʻlmagan.[manba kerak] 1941-yilgi chempionatda u 8 ta oʻyin oʻtkazib, 3 ta gol urdi, jamoani sardorlik bogʻchasi bilan maydonga tushirdi.
Ikkinchi Jahon urushi boshlanishi bilan u Ichki ishlar xalq komissarining oʻrinbosari Timofey Strokach boshchiligidagi partizan harakatini tayyorlash boʻyicha shtabda ishlagan, keyin u harbiylashtirilgan toʻrtinchi otryadning harbiy jismoniy tayyorgarlik boʻyicha instruktori boʻlgan. Nikolskaya Slobodkada oʻt oʻchirish brigadasi rahbari boʻlgan. Koʻp oʻtmay Kiyevni tark etish haqida buyruq keldi. Schegotskiy otryadi bilan fashistik samolyotlar tomonidan bombardimon qilingan harbiy kolonnaga qoʻshildi. Tarqalgan guruhlarda omon qolganlar atrof-muhitdan tanlangan. Faqat 67 kunlik sarson-sargardonlikdan soʻng, Shchegotskiy oʻz qoʻshinlari oldiga chiqdi, shundan soʻng u Kupyansk shahriga Xarkov oʻt oʻchirish boʻlimining harbiy jismoniy tayyorgarlik boʻyicha katta instruktori etib tayinlandi. Keyin Qozonga joʻnatishdi va u yerda mahalliy „Dinamo“ jamoasida oʻynadi. 1943—1945-yillarda O‘zbekistonda boʻlgan, Toshkentning „Dinamo“ jamoasida oʻynagan. 1944-yilda Oʻrta Osiyo va Qozogʻiston respublikalari spartakiadasi gʻolibi boʻldi.[7]
Murabbiylik faoliyati[tahrir | manbasini tahrirlash]
1945-yil kuzida Ukrainaga qaytib, u „Pishchevik“ (Odessa) jamoasining bosh murabbiyi edi. Keyin u Kievga qaytib keldi va u yerda Mixail Butusovning yordamchi murabbiyi boʻlib ishladi. 1948-yilda u jamoani boshqargan, ammo natijalarni sezilarli darajada yaxshilay olmadi va iyul oyining oxirida uning oʻrniga murabbiy Mixail Sushkov keldi.
1949-yildan 1957-yilgacha u Kiyevning „Spartak“ va „Torpedo“ KFK jamoalariga ustozlik qilgan. 1957-yilda u qisqa vaqt oldin tashkil etilgan Rovno „Kolxozi“ jamoasini boshqargan. 1958-yilda Vinnitsada „Lokomotiv“ jamoasini tuzishga qaror qilindi. Yangi jamoani boshqarish Anton Idzkovskiy va Konstantin Schegotskiyga ishonib topshirildi. Koʻp oʻtmay Idzkovskiy Kievga qaytib keldi va birinchi davra tugagandan soʻng, jamoani yordamchisi Viktor Jilinga qoldirib, Kiyev va Schegotskiyga joʻnadi.
1959-yil sentyabr oyida Shchegotskiy „A“ toifasidagi autsayderlar orasida mustahkam oʻrin olgan "Shaxtyor Stalino" jamoasini boshqardi. Konchilar quyi divizionga tushib ketishdan qutulishga muvaffaq boʻlishdi, ammo murabbiy keyingi mavsumda jamoa jadvalida sezilarli muvaffaqiyatga erisha olmadi va 1960-yil iyun oyida Schegotskiy oʻrniga Oleg Oshenkov keldi.
1960-yil avgust oyida murabbiy Nikolaevning „Sudostroitel“ jamoasini boshqargan, u turnir jadvalida 3-oʻrinda edi. Jamoa yangi murabbiy bilan Ukraina SSR „B“ toifasining birinchi zonasida gʻalaba qozongan boʻlsa-da, respublika chempioni unvoni uchun oʻtkazilgan final uchrashuvlarida Zaporojyening „Metallurg“ jamoasiga imkoniyatni boy berdi. 1966-yilda Schegotskiy Gorin Rivne jamoasini boshqargan.
Film suratga olish[tahrir | manbasini tahrirlash]
1936-yilda Kievning „Dinamo“ jamoasi Lev Kassilning 1937-yilda chiqarilgan „Respublika darvozaboni“ kitobi asosida „Darvozabon“ filmini suratga olishda ishtirok etdi. Konstantin Schegotskiy filmda Black Buffalo jamoasi sardori sifatida kichik rol oʻynadi.[8]
Davlat mukofoti[tahrir | manbasini tahrirlash]
1937-yil 22-iyulda Moskvada Schegotskiy sportni rivojlantirishga qoʻshgan hissasi va SSSR jismoniy tarbiya harakatining 20 yilligi munosabati bilan "Shon-sharaf belgisi" ordeni bilan taqdirlandi va „Dinamo“ tarixidagi bu orden bilan taqdirlangan birinchi orden egasi boʻldi. „Dinamo Kiyev“ kapitaniga mukofotni Kremlda Mixail Kalinin va boshqa taniqli orden egalari — marshal Blyuxer, akademik Filatov, haykaltarosh Muxina tantanali ruxda topshirdi.
Statistika[tahrir | manbasini tahrirlash]
SSSR terma jamoasi uchun oʻyinlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
| № | Sana | Oʻyin | Hisob | Gol | Musoboqa |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 1933-yil 2-sentyabr | Leningrad jamoasi — SSSR | 3 : 4 | — | Norasmiy oʻrtoqlik uchrashuvi |
| 2 | 1934-yil 20-iyul | SSSR — Dinamo (Rostov-Donu) | 9 : 1 | 2 | Norasmiy oʻrtoqlik uchrashuvi |
| 3 | 1934-yil 29-iyul | SSSR — Dnepropetrovsk jamoasi | 5 :0 | — | Norasmiy oʻrtoqlik uchrashuvi |
| 4 | 1934-yil 7-avgust | SSSR — Turkiya | 2 : 1 | 1 | Norasmiy xalqaro oʻrtoqlik uchrashuvi |
| 5 | 1935-yil 15-oktyabr | Turkiya — SSSR | 2 : 2 | — | Norasmiy xalqaro oʻrtoqlik uchrashuvi |
| 6 | 1935-yil 25-oktyabr | Turiya — SSSR | 1 : 2 | — | Norasmiy xalqaro oʻrtoqlik uchrashuvi |
| 7 | 1935-yil 27-oktyabr | Turkiya — SSSR | 3 : 3 | — | Norasmiy xalqaro oʻrtoqlik uchrashuvi |
| 8 | 1935-yil 8-noyabr | SSSR — Odessa jamoasi | 0 :0 | — | Norasmiy oʻrtoqlik uchrashuvi |
Yutuqlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- SSSR chempionatining kumush medali sovrindori: (1936)
- SSSR chempionatining bronza medali sovrindori: (1937)
- Ukraina SSR chempioni : (1936)
- Ukraina SSR kubogi gʻolibi: (1937)
- Oʻrta Osiyo va Qozogʻiston xalqlari Spartakiadasi chempioni: (1944).
- Moskva chempioni: (1930, bahor)
- „Dinamo“ PSO kumush medali sohibi: (1933)
- SSSRdagi " 33 eng yaxshi " roʻyxatida: (№ 2-1933)
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Schegotskiy K. V. Oʻyinda va oʻyindan tashqarida. — Kiev: „Sovet Ukrainasi“, 1972; 2-nashr. — Schegotskiy K. V. Bu holatda. — Kiev: „Salomatlik“, 1991. — 280 p. — ISBN 5-311-02491-7
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Sbornaya Rossii po futbolu. Щipa, lyubimes sudbi. Data obraщeniya: 9 marta 2012. Arxivirovano iz originala 16-aprelya 2013 goda.
- ↑ Kozak O. G., Kolomiets A. F., Chuyko A. I. Multimediynaya ensiklopediya FK „Dinamo“ (Kiev)
- ↑ „Украинский футбол в 1935 году“. 2012-yil 11-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9-mart 2012-yil.
- ↑ „История ФК «Спартак» (Москва). 1937 год.“. 2012-yil 11-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9-mart 2012-yil.
- ↑ „Летопись Акселя Вартаняна. Медвежья услуга“. 2012-yil 26-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9-mart 2012-yil.
- ↑ „Сборная России по футболу. Стоик“. 2013-yil 16-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9-mart 2012-yil.
- ↑ „В грозные военные“. 2012-yil 11-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9-mart 2012-yil.
- ↑ „Старая, старая сказка“. 2016-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9-mart 2012-yil.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- „Энциклопедия футбола. Щегоцкий Константин Васильевич“. 2014-yil 26-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 10-mart 2012-yil.