Chor Bakr xonaqohi

Chor Bakr xonaqohi
Muqobil nomlari	Chor Bakr xonaqohi
Umumiy maʼlumot
Maqomi	Tarixiy obida
Turi	Xonaqoh
Shahar	Buxoro
Mamlakat	Oʻzbekiston
Qurilishi boshlangan	XVI asr
Texnik holati
Material	pishgan gʻisht, yogʻoch, ganch
Qavatlar soni	2

Chor Bakr xonaqohi — Buxorodagi meʼmoriy yodgorlik. Mazkur xonaqoh Chor Bakr meʼmoriy majmuasida joylashgan boʻlib, XVI asrda Shayboniylar sulolasi vakili Abdullaxon II tomonidan bunyod etilgan. Xonaqoh Oʻzbekiston moddiy va madaniy meʼrosining koʻchmas mulk obyektlari milliy roʻyxatiga kiritilgan.

Tarixi

Xonaqoh XVI asrda Abdullaxon II tomonidan qurilgan boʻlib, Chor Bakr majmuasida bunyodkorlik ishlarini olib borilgan. Xonaqohning uch tomonida ikki tabaqali eshik qurilgan, qibla tomoni mehrob bilan bezalgan. Peshtoq qismi ikkita hujrali boʻlib, tashqi tomoni ayvonli. Xonaqoh peshtoqi bezagida koshinkor naqshlar va ikki yon tomonida guldastalar mavjud. Yodgorlik ichkari qismining gumbazi arki duzi uslubida ishlangan. Peshoqdagi katibada koʻk fonda oq harflar bilan yodgorlik qurilish tarixi, kim tomonidan bunyod etilgani suls xatida keltirilgan. Ushbu bitikda shunday yozilgan: „Ushbu binoni qurishga va uni qurib bitkazishga yordam bergan osmon ostidagi qudratli, yuqori darajali, misli koʻrilmagan odil, hukmron hokimiyatga kelgan, odillik quroli yuqori sifatlar… Gʻalaba va adolat bayrogʻi. Odamzod ishonchi, hokimiyat kiyomi namunasi dunyoni zabt etuvchi jasorat egasi, dunyoni boshqaruvchi — quyosh, dunyoning yorugʻ oyi, yangi chiqqan yorugʻlik… va ufq amiri oʻz davrining amiri. Adolat taxtiga chiqqan… mamlakat hukdori Abdul-Gʻoziy Iskandar Bahodirxondir… Ushbu yozuv 970-yilda (hijriy) xalifa Qul Neʼmat ul tomonidan yozib tugatildi“. Xonaqohning katiba qismida „Baqara“ surasining 61-62-oyatlatlari keltirilgan.

Meʼmorchiligi

Chor Bakr xonaqohi Oʻrta Osiyo uslubida qurilgan. Binoning balandligi 20 metr, poydevori esa 12 metr, eni esa 2 metrni tashkil etadi. Gumbazning balandligi 22 metr boʻlib, aylana yuzasida „Tayyiba“ kalimasi, pasti esa islimiy naqshlar bilan bezatilgan. Xonaqoh qurilishida obi gʻisht ishlatilgan.

Adabiyotlar

Ilmiy adabiyotlar

• Ражабов Қ, Ҳайитов Ш, Содиқов Ф. Бухоро тумани тарихи. Tошкент: Тафаккур нашриёти, 2015 — 52 bet. ISBN 978-9943-24-118-3. 
• Ҳусенов С, Ражабова И. Чор Бакр. Tошкент: Шарқ нашриёти, 2001 — 144 bet.