Zuhayr ibn al-Qayn
Zuhayr ibn al-Qayn al-Bajaliy (arabcha: زُهَيْر ٱبْن ٱلْقَيْن ٱلْبَجَلِيّ; forscha: زهیر بن قین بجلی) – Iroqdagi Bajila qabilasidan boʻlib, Ali ibn Abu Tolibning oʻgʻli Husayn ibn Alining hamrohi hamda Karbalo jangi shahidlaridan biri.
Karbalo jangi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Bir qancha manbalarda Zuhayr ibn al-Qaynning Karbalo jangidagi ishtiroki haqida maʼlumotlar keltirilgan. Zuhayr dastlab Husayn ibn Ali bilan suhbatlashishni istamagan, biroq qabila aʼzolari va xotini uni Husayn bilan koʻrishishga undagan[1]. Zuhayr Husayn bilan koʻrishgach, xotinidan shar’iy ajrashdi (oʻzi shahid boʻlganidan keyin yana turmushga chiqishi uchun) hamda oʻz ixtiyori bilan Yazid I qoʻshinlariga qarshi jangga kirdi[2] [3].
Ashuro kuni erta tongda Zuhayr ibn al-Qayn Husayn ibn Aliga: „Bu odamlarga qarshi jang qilish biz uchun ulardan keyin bizga qarshi keladiganlar bilan jang qilishdan osonroqdir“, dedi. Husayn esa: „Men ularga qarshi kurashni boshlamayman“, deb javob berdi[4]. Ushbu jang usuli boʻyicha Husayn ibn Ali qoʻshinining oʻng tomoniga Zuhayr ibn al-Qayn qoʻmondonlik qilgan[5].
Zuhayrni jangdan namozga chaqirishgan paytda, Husayn ibn Ali undan va yana bir qancha jangchilardan qalqon qilib, namoz oʻqiyotgan ayollar va erkaklarni himoya qilish vazifasini bajarishni soʻradi. Zuhayr imomning qarshisida turib, u tarafga dushman otayotgan har bir oʻqni toʻsdi. Natijada oʻqlar Zuhayrning koʻkragi va qoʻlini jarohatlagan[6].
Vafoti
[tahrir | manbasini tahrirlash]Karbalo voqeasida Shimr qoʻmondonligidagi ikki kishi uni orqa va old tomondan nayza otib shahid qilgan. Manbalarda keltirilishicha, u (shahid boʻlishidan oldin) 100 kishini bir oʻzi yengishga muvaffaq boʻlgan[7] [8].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ L. Clarke. Shi'ite Heritage: Essays on Classical and Modern Traditions. Global Academic Publishing, 1 January 2001 — 58-bet. ISBN 978-1-58684-066-2.
- ↑ {{Kitob manbasi |last=Mahmoud M. Ayoub |authorlink=Mahmoud M. Ayoub |title=Redemptive Suffering in Islam: A Study of the Devotional Aspects of Ashura in Twelver Shi'ism |url=https://books.google.com/books?id=rpaPWv5Iyd8C&pg=PA108 |date=1 January 1978 |publisher=Walter de Gruyter |isbn=978-3-11-080331-0 |pages=108–}
- ↑ I. K. A. Howard. The History of al-Tabari Vol. 19: The Caliphate of Yazid b. Mu'awiyah A.D. 680-683/A.H. 60-64. SUNY Press, 1990 — 80–86-bet. ISBN 978-0-7914-0040-1.
- ↑ Bashir A. Datoo. Perspectives on Islamic Faith and History: A Collection of Analytical Essays. TTQ, INC., 2006 — 103-bet. ISBN 978-1-879402-17-1.
- ↑ Farhad Daftary. The Isma'ilis: Their History and Doctrines. Cambridge University Press, 24 April 1992 — 50-bet. ISBN 978-0-521-42974-0.
- ↑ „At Karbala’“. Al-Islam.org. Qaraldi: 2019-yil 3-may.
- ↑ Aḥmad ibn Yaḥyá Balādhurī. Ansāb al-ashrāf. Yuṭlabu min F. Shatāynir, 1978 — vol. 3, p. 196-bet. ISBN 3515028501.
- ↑ PlaceKarbala. „Zuhayr b. al-Qayn - wikishia“ (en). en.wikishia.net. Qaraldi: 2024-yil 10-sentyabr.