Znojmo
Znojmo | |
|---|---|
| Shahar | |
 | |
 Bayroq  Gerb | |
| Mamlakat | Chexiya |
| Viloyat | Janubiy Moraviya |
| Shahar | Znojmo |
| Hukumat | |
| • Mayor | Ivana Solařová |
| Asos solingan | 1226 |
| Maydon | 65.90 km2 (25.44 mi²) |
| Markazi balandligi | 290 m |
| Aholisi (2022-01-01) |
33 370 |
| Zichligi | 505 kishi/km2 |
| Pochta indeks(lar)i | 669 02 |
Znojmo (Czech pronunciation: [ˈznoimo] ; nemischa: Znaim) Chexiyaning Janubiy Moraviya viloyatidagi shaharchadir. Unda 33 ming kishiga yaqin aholi istiqomat qiladi. Znojmo janubi-gʻarbiy Moraviyaning tarixiy va madaniy markazi va Janubiy Moraviya mintaqasidagi ikkinchi yirik aholi punktidir. Znojmoning tarixiy markazlari va inshootlari yaxshi saqlanib qolgan va shahar yodgorliklari qoʻriqxonasi sifatida qonun bilan himoyalangan.
Hududiy boʻlinishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Derflice, Kasarna, Konice, Mramotice, Nacheratice, Oblekovice, Popice va Přímětice qishloqlari Znojmo tarkibiga kiruvchi maʼmuriy qismlardir.
Tabiiy-geografik joylashuvi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Shahar Taya daryosining tik chap qirgʻogʻidagi qoya ustida joylashgan boʻlib, viloyat poytaxti Brnodan tahminan 55 km (34mi) janubi-gʻarbda joylashgan. Avstriya bilan chegara yaqinida joylashgan boʻlib, u Vena bilan temir yoʻl va avtomobil magistrali orqali bogʻlangan.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
.JPG)
Bu joydagi qalʼa 9-asrda Buyuk Moraviya imperiyasi davridayoq allaqachon mavjud boʻlgan deb tahmin qilinadi. Taxminan 1055-yildan boshlab Znojmo qalʼasi Moraviyaning Bogemiya yurishi davriadagi Pjemislid knyazligining qarorgohi va janubdagi Avstriyaning Bavariya yurishi bilan chegaradosh strategik muhim nuqta boʻlib xizmat qilgan. 1101-yilda Moraviya gersogi Znojmolik Luitpold qalʼada Ketrinning Rotundasini qurdi.[1]
Znojmo qalʼasi 1145-yilda Bogemiya gertsogi Vladislaus II tomonidan bosib olingan va vayron etilngan. 1190-yilda Dyuk Konrad II oʻrta asrlardagi Ostsiedlung harakatining bir qismi sifatida Znojmoda Premonstratensian Luka Abbeyga asos soldi, bu nemis tilida soʻzlashuvchi muhojirlarni joylashtirish markaziga aylandi.
Znojmo haqida birinchi yozma ravishda 1226-yilda eslatib oʻtilgan. Qirollik shaharchasi Znojmo 1226-yildan biroz oldin Chexiya qiroli Ottokar I tomonidan qayta qurilgan qalʼa oldidagi tekisliklarda tashkil etilgan va mustahkamlangan. Bu Moraviyadagi birinchi qirollik shahri edi.[2]
Shahar gussitlar urushidan zarar koʻrmasdan omon qoldi va gullab-yashnadi. 15—16-asrlarda istehkomlar tarkibida yer osti yoʻlaklari tizimiga ega boʻlgan shahar fuqarolari uchun uylarning tarmoqlari qurilgan Uygʻonish davri va undan keyingi gotika uslubida qurilgan uylar hozirgacha saqlanib qolgan. Biroq rivojlanish Oʻttiz yillik urush tufayli toʻxtagan. Znojmo bir necha marotaba bosib olingan va talon-toroj etilgan. uni qayta tiklash uchun 100 yillab vaqt ketgan.
19-asrdan boshlab Znojmo 1809-yil 12-iyulda Znaim jangidan soʻng, imperator Napoleon va arxgertsog Charlz oʻrtasida yetti kun davom etgan hal qiluvchi Vagram jangidan soʻng Znaim sulhini oʻtkazish joyi sifatida tanilgan.
Birinchi jahon urushi tugaganidan beri Znojmo yangi tashkil etilgan Chexoslovakiya davlati tarkibida edi, 1938-1945-illarda nemis fashistlari ishgʻoli paytida u Reyxsgau Niederdonau tarkibiga kiritilgan. Shaharning nemis aholisi 1945-ilda Benesh farmoni bilan quvib chiqarilgan.
Demografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
| Yil | Aholi | ±% |
|---|---|---|
| 1869 | 15 606 | — |
| 1880 | 18 740 | +20.1% |
| 1890 | 21 153 | +12.9% |
| 1900 | 23 316 | +10.2% |
| 1910 | 25 840 | +10.8% |
| 1921 | 25 993 | +0.6% |
| 1930 | 30 794 | +18.5% |
| 1950 | 25 146 | −18.3% |
| 1961 | 27 456 | +9.2% |
| 1970 | 29 645 | +8.0% |
| 1980 | 34 550 | +16.5% |
| 1991 | 36 134 | +4.6% |
| 2001 | 35 758 | −1.0% |
| 2011 | 34 122 | −4.6% |
| 2021 | 33 736 | −1.1% |
Iqtisodiyoti[tahrir | manbasini tahrirlash]
Znojmo mahalliy yetishtirilgan bodring bilan mashhur, haqiqiy shirin-nordon va aahchiq tuzlangan tuzlamari 1571-yilda Abbot George tomonidan yoʻlga qoʻyilgan. Bodringning mahalliy turi, yetishtirish usuli, tuprog‘i, iqlim sharoiti, qayta ishlanishi, shuningdek, qadoqlanishi ham o‘ziga xos taʼmga ega.
Qulay iqlim sharoiti tufayli shahar vinochilik va meva yetishtirishda ham muvaffaqiyat qozonmoqda. Znojmo vino mintaqasining uzumchilik markazi.[2][3]
Transporti[tahrir | manbasini tahrirlash]
Temir yoʻl liniyalari uch yoʻnalishga boʻlingan temir yoʻl stantsiyasi mavjud: Břeclav, Okříšky va Retz .
Madaniyati[tahrir | manbasini tahrirlash]
.jpg)
Znojmo har sentyabr oyida boʻlib oʻtadigan Znojmo Vintage festivali bilan mashhur. Festivalning asosiy diqqatga sazovor joyi 1327-yilda Bogemiya qiroli Jonning Znoymoga tashrifi xotirasiga bagʻishlangan tarixiy paraddir[4]
Har yili oʻtkaziladigan bodring bayrami mintaqada bodring yetishtirish mavsumiga bagʻishlangan.[2][5]
Sport[tahrir | manbasini tahrirlash]
1. SC Znojmo FK — Moraviya-Sileziya futbol ligasida (Chexiya futbol ligasi tizimining 3-bosqichi) ishtirok etuvchi mahalliy futbol klubi.
Orli Znojmo — Chexiya Liga-2da oʻynaydigan xokkeyjamoasi
Diqqatga sazovor joylar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Avliyo Nikolayning Gothic cherkovi va kech Gothic Town Hall minorasi eng taniqli diqqatga sazojoylardir. Asl cherkov taxminan 1100-yilda tashkil etilgan va uning oʻrniga 1338-yildan 15-asr oxirigacha asta-sekin yangi cherkov qurilgan.[6] Shahar maʼmuriyati, uning balandligi 80 metr (260 ft) baland minora, 1445—1448-yillarga tegishli.[7]
Thaya daryosi vodiysiga oʻrta asrlar shahrining chekkasida, Přemyslid gersoglari tomonidan asos solingan, 11-asrga oid Znojmo qalʼasi joylashgan.[8] Přemysl gersoglari tomonidan foydalanilgan qalʼaning oxirgi va qadimiy qoldiqlari Avliyo Ketrinning Romanesk Rotundasi boʻlib, uning ichki qismi Muqaddas Kitobdagi sahnalarni aks ettiruvchi va Plowman Pryemysl hayotini aks ettiruvchi 11-asr freskalari bilan qoplangan.[9]
Eski shahar hududi ostida 14-15-asrlarda mudofaa maqsadlarida maxsus qurilgan xandaqlar va quduqlar, drenajlar, kaminlar, qopqon eshiklari va qalʼadan tashqariga chiqish yoʻllarini oʻz ichiga olgan bogʻlangan oʻtish yoʻllari va yertoʻlalarning keng labirintlari joylashgan.[10][11] Katakombalar Chexiyadagi eng katta yer osti yoʻlaklari va yertoʻlalar tizimi boʻlib, ular deyarli 27 kilometr (17 mi) uzunlikda va 4 darajagacha chuqurlikda.[12]
Archangel Maykl cherkovi, tahminan, 12-asrda qurilgan. Bu shahardagi Avliyo Nikolay cherkovidan keyin ikkinchi eng ahamiyatli va qadimiy cherkovdir.[13] Cherkov birinchi marta 1226-yilda tilga olingan va 1508-yilda oxirgi gotika uslubida butunlay qayta qurilgan. U milliy ahamiyatga ega yodgorlik hisoblanadi.[14]
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Historie a památky“ (cs). Město Znojmo. Qaraldi: 8-noyabr 2021-yil.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 „Interesting facts“. Město Znojmo. Qaraldi: 8-noyabr 2021-yil.
- ↑ „Znojmo“ (cs). Nadace Partnerství. Qaraldi: 8-noyabr 2021-yil.
- ↑ „History of the Grape Harvest“. znojemskevinobrani.cz. Qaraldi: 5-avgust 2021-yil.
- ↑ „Slavnosti okurek ve Znojmě 2022“ (cs). Czech Tourism. Qaraldi: 8-noyabr 2021-yil.
- ↑ „Kostel sv. Mikuláše“ (cs). Město Znojmo. Qaraldi: 9-yanvar 2022-yil.
- ↑ „Town-hall tower“. Znojemská Beseda. Qaraldi: 9-yanvar 2022-yil.
- ↑ „Znojmo Castle“. Znojemská Beseda. 2017-yil 2-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 24-yanvar 2017-yil.
- ↑ „The Ducal Rotunda of the Virgin Mary and St Catherine“. Znojemská Beseda. 2017-yil 2-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 24-yanvar 2017-yil.
- ↑ „Underground in Znojmo - Top Výletní cíle jižní Morava“. vyletnicile.cz. Qaraldi: 24-yanvar 2017-yil.
- ↑ „Underground“. Znojemská Beseda. Qaraldi: 24-yanvar 2017-yil.
- ↑ „Tip for a Trip: Znojmo“. foreigners.cz. Foreigners.cz Blog (2020-yil 28-iyul). Qaraldi: 1-oktabr 2020-yil.
- ↑ „Chrám sv. Michala“ (cs). Město Znojmo. Qaraldi: 9-yanvar 2022-yil.
- ↑ „Kostel sv. Michala“ (cs). National Heritage Institute. Qaraldi: 9-yanvar 2022-yil.