Xitoy — Polsha munosabatlari

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Xitoy — Polsha munosabatlari

Xitoy

Polsha
Diplomatik vakolatxona
Xitoy elchixonasi Varshavada. Polsha elchixonasi Pekinda.
Elchixona
Xitoyning Polshadagi elchisi Sun Linjiang Polshaning Xitoydagi elchisi Say Xijun (2018).

Xitoy — Polsha munosabatlari Xitoy Xalq Respublikasi va Polsha oʻrtasidagi ikki tomonlama diplomatik munosabatlardir. Aloqalar rasman 1949-yil 5-oktyabrda boshlangan. Xitoy Xalq Respublikasining Varshavada elchixonasi bor. Polshaning Pekinda elchixonasi bor.

Sun Linszyan 2021-yildan buyon Xitoy Xalq Respublikasining Polshadagi Favqulodda va Muxtor elchisi lavozimida ishlab kelmoqda. 2018-yilning yanvar oyidan beri Polshani Xitoyda elchi Voytsex Zajonchkovski himoya qilmoqda.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Xitoy Xalq Respublikasi va Polsha oʻrtasidagi diplomatik munosabatlar 1949-yil 5-oktabrda boshlangan. Oradan koʻp oʻtmay, 1949-yil 7-oktabrda diplomatik vakolatxonalar tashkil etilgan. Polsha Sharqiy blokning bir qismi boʻlgan va Xitoy bilan doʻstona munosabatlarga ega boʻlib, Koreya urushi kabi xalqaro masalalarda ular bilan hamkorlik qilishgan.

Maykl Boym tomonidan 1652-yilda yaratilgan Xitoy xaritasi

1950-yillarda Sovet-Xitoy boʻlinishi tufayli mamlakatlar oʻrtasidagi munosabatlar yomonlashgan. Biroq, Polsha Xitoy Xalq Respublikasining BMTdagi doimiy vakolatxonasini qoʻllab-quvvatlaydi.

1950-yillarda Xitoy Bosh vaziri Chjou Enlay Polshaga ikki marta davlat tashrifini amalga oshirgan. Boleslav Bierut, Edvard Ochab va Yuzef Cyrankevich kabi Polsha rahbarlari bu davrda turli vaqtlarda Xitoyga tashrif buyurishgan.

1929-yilda Nankinda Xitoy va Polsha oʻrtasida doʻstlik, savdo va navigatsiya shartnomasining imzolanishi

1980-yillarning oxirida Sharqiy blokning qulashi bilan Polsha bir qator siyosiy va ijtimoiy oʻzgarishlarni boshdan kechirdi va yangi post-kommunistik davlatga aylandi. XXR va Polsha oʻrtasidagi munosabatlar barqarorligicha qolmoqda, chunki Polsha kapitalistik bozorga ega Gʻarbiy liberal-demokratik davlatga aylandi, Xitoy esa Den Syaopin iqtisodiy islohotlarini joriy qildi.

Ikki tomonlama munosabatlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Pekindagi Polsha elchixonasi

1950-yillardan 1990-yillargacha boʻlgan davrda davlatlar hukumat shartnomalari asosida bir qancha iqtisodiy harakatlarni amalga oshirdilar. Kommunistik davlatlar oʻrtasidagi yillik tovar ayirboshlash hajmi 1986-yilda deyarli 1 milliard AQSH dollariga yetgan.

1990-yillarda konvertatsiya qilinadigan xorijiy valyutalar bilan savdo qilish toʻgʻrisida shartnoma imzolandi. Savdo hajmi 1990-yildagi 0,322 milliard dollardan 1991-yilda 0,144 milliard dollarga tushdi. Bu pasayish 1992-yilgacha davom etdi, shundan keyin oʻzaro savdo qayta tiklana boshladi.

Keyingi muvaffaqiyatli yillar davomida oʻzaro tovar ayirboshlash hajmi oshdi. 2001-yilda ular 1,242 milliard AQSH dollarini tashkil etdi, bu 2000-yilga nisbatan 29,5 foizga koʻpdir.

Xitoy-Polsha iqtisodiy aloqalari atrof-muhitni muhofaza qilish, moliya, qishloq xoʻjaligi texnologiyasi, mis sanoati va koʻmir sanoati kabi sohalarda hamkorlikda ishlaydi. Aloqalar, shuningdek, yuqori texnologiyalar, toza energiya, ish va infratuzilma kabi yangi tarmoqlar bilan bogʻliq[1].

2008-yilda Polshaning Xitoyga eksporti taxminan 1 milliard AQSH dollarini[2], Xitoydan importi esa 11 milliard AQSh dollarini[2] ni tashkil etdi.

Doimiy diplomatik vakolatxonalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]