Xitoy — BAA munosabatlari
 | |
 Xitoy |
 BAA |
Xitoy — Birlashgan Arab Amirliklari munosabatlari Xitoy Xalq Respublikasi va Birlashgan Arab Amirliklari oʻrtasidagi diplomatik munosabatlarga ishora qiladi. Diplomatik aloqalar birinchi marta 1984-yilda oʻrnatilgan. Birlashgan Arab Amirliklarining Pekindagi elchixonasi va Gonkongda bosh konsulligi, Xitoyning Abu-Dabidagi elchixonasi va Dubayda bosh konsulligi bor. BAA va Xitoy kuchli xalqaro ittifoqchilar boʻlib, iqtisodiy, siyosiy va madaniy jihatlar boʻyicha muhim hamkorlikka ega[1][2][3][4].
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ikki davlat oʻrtasidagi munosabatlar tarixan yuqori darajadagi savdo-sotiqqa asoslangan. 2007-yilda Xitoy va BAA oʻzaro savdosi yangi yuqori koʻrsatkichlarga koʻtarilib, 19,4 milliard dollardan oshgan va oʻsish sur’ati 41 foizni tashkil etgan. Shuningdek, BAAda 2000 ga yaqin xitoylik firmalar va Birlashgan Arab Amirliklarida asosan qurilish sektori bilan shugʻullanuvchi xitoylarning katta jamoasi faoliyat yuritadi[5]. Bundan tashqari, BAA Xitoyning Fors koʻrfazi mintaqasidagi ikkinchi yirik savdo sherigi va Xitoy mahsulotlarini sotib olish boʻyicha eng yirik hisoblanadi.
Wen Jiabaoning soʻzlariga koʻra, „BAA Xitoyning Fors koʻrfazi mintaqasidagi eng muhim iqtisodiy hamkorlaridan biri boʻlib, Xitoy mahsulotlarini Yaqin Sharq va Afrika bozorlariga oʻtkazish markazi boʻlib xizmat qiladi“. BAA shuningdek, Amirlik ishbilarmonlarini Xitoyga sarmoya kiritishga va Xitoy kompaniyalarini BAAga sarmoya kiritishga undab, ikki tomonlama hamkorlikning kengayishi har ikki xalqning tub manfaatlariga xizmat qilishini taʼkidladi[6].
2010-yilda Xitoyga tashrifi chog‘ida BAA tashqi savdo vaziri Shayxa Lubna Al Qosimiy BAA Xitoy bilan strategik sheriklikni mustahkamlash, savdo va sarmoyaviy hamkorlikni rivojlantirishdan manfaatdor ekanini bildirdi[7].
Hamkorlik[tahrir | manbasini tahrirlash]
2010-yilning may oyida ikki tomon temir yoʻl qurilishi sohasida hamkorlikni rivojlantirish maqsadida oʻzaro anglashuv memorandumini imzoladilar. Liu Chjijun va Shayx Hamdan bin Muborak Al Nahayan tomonidan imzolangan hujjatga muvofiq, tomonlar temir yo‘llarni rivojlantirish, muhandislik qurilishi, texnik almashinuv va kadrlar tayyorlash kabi sohalarda keng ko‘lamli hamkorlikni yo‘lga qo‘ydilar[8].
Diplomatik tashriflar[tahrir | manbasini tahrirlash]
2018-yil iyul oyida Xitoy Kommunistik partiyasi Bosh kotibi Si Szinpin BAAga tashrif buyurdi. Si Abu Dabida Bosh vazir Shayx Muhammad bin Rashid Ol Maktum va Abu Dabi valiahdi shayx Muhammad bin Zoid Ol Nahayan bilan uchrashdi. Si Prezident Shayx Xalifa bin Zoid Ol Nahayon tomonidan Zayed ordeni bilan taqdirlangan
Bir kamar, bir yoʻl tashabbusi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Xitoy va BAA Xitoyning „Bir kamar, bir yoʻl“ tashabbusi doirasida 3,4 milliard dollarlik shartnomalar imzoladi. Tashabbus BAAning dengiz va quruqlikdagi savdo markazi mavqeidan foydalangan holda Xitoy mahsulotlarini dunyoga joʻnatish uchun Jebel Ali portidan foydalanishga qaratilgan[9].
Immigratsiya[tahrir | manbasini tahrirlash]
BAAda 180 000 dan ortiq xitoy millatiga mansub aholi istiqomat qiladi[5].
Inson huquqlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
2019-yil iyul oyida BAA, Qatar, Bahrayn va Saudiya Arabistoni birga 37 davlatning BMT elchilari Xitoyning Shinjon hududidagi uyg‘urlarga nisbatan qo‘llayotgan munosabatini himoya qiluvchi BMT Inson huquqlari bo‘yicha komissiyasiga qo‘shma maktub imzoladilar[10].
2020-yil iyun oyida BAA Birlashgan Millatlar Tashkilotida Gonkong milliy xavfsizlik qonunini qoʻllab-quvvatlagan 53 davlatdan biri boʻlgan[11].
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Cardenal, Juan Pablo. La silenciosa conquista china (es). Barcelona: Crítica, 2011 — 79–84 bet. ISBN 9788498922578.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Strong bilateral relations serve the strategic interests of both China and the UAE“ (en). The National.
- ↑ „UAE to welcome China president Xi Jinping in landmark state visit“ (en). The National.
- ↑ Editor, Samir Salama, Associate. „President Xi's visit a milestone in UAE-China ties, says Chinese ambassador“. GulfNews (2018-yil 13-iyul).
- ↑ Sami Zaatari. „More and more Chinese make UAE their home“. GulfNews (2018-yil 12-iyul).
- ↑ 5,0 5,1 „UAE-China trade exceeds $19 bn — ThaIndian“. 2016-yil 3-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 2-dekabr.
- ↑ China, UAE agree to boost ties for mutual benefit — Xinhua News
- ↑ „UAE, China discuss economic cooperation — ThaIndian“. 2018-yil 13-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 2-dekabr.
- ↑ China, UAE sign MoU on railway cooperation — China Daily
- ↑ „The UAE signed a massive, $3.4 billion deal with China — and that 'isn't a surprise'“. CNBC (2019-yil 29-aprel).
- ↑ „Which Countries Are For or Against China's Xinjiang Policies?“. The Diplomat (2019-yil 15-iyul).
- ↑ Lawler. „The 53 countries supporting China's crackdown on Hong Kong“ (en). Axios (2020-yil 2-iyul). Qaraldi: 2020-yil 3-iyul.