Verxolensk buryatlari
Verxolensk buryatlari (bur. Zylkhyn Buryaaduud) — buryat xalqi tarkibidagi etnoterritorial guruh. Irkutsk viloyatida, Lena va uning irmoqlarining yuqori oqimidagi vodiylarda, shuningdek, Kuda va Murinning yuqori oqimidagi vodiylarda joylashgan.
Jins tarkibi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Verxolensk buryatlarining koʻpchiligi Exiritlarning katta qabilasiga tegishli. Bulagat urugʻlari mavjud. Anʼanaviy ravishda xori-buryatlarga tegishli urugʻlar mavjud, ammo oʻz afsonalariga koʻra, ularning baʼzilari Jungriyadan kelgan. Oyrat va moʻgʻul qabilalarining parchalari ham bor[1].
Yuqori Lena Buryatlari tarkibiga Shono, Xengelder, Abazay, Olzon, Bayandai, Xudagsagan, Xadalay, Bura, Hamnagaday, Baxay (jumladan, Baakhai Dainsha, Baakhai Kharamalgay), Xoybo, Neheleyme, Sodomashin (klan, kyrma), buluy, baltagay, basai, kharyatai, xuray, emkhenud, alaguy, xuxurdoy, bodomhay, xurxud, kharanud, sagan, xoridoy, nagatai, galzud, noxoyurug, huatsai, sharaid, segenud, tugungʻu,, bulga urug, bulgadai, mingan (mingarag), alag, bogol, netun, sogol, otorshi (otorchin), eren deglei (eren deglei), lavhai, sazagai, darbai[2][3][4], soyot[5] kabi kichik qabilalar (klanlar) kiradi. Burovlar maʼmuriy urugʻlari tarkibiga Buura (Bura), Buluu (Bulu Urog, Buluy), Mingan (Mingarag), Abxay, Xoybo qabilalari kirgan boʻlib, ular umumiy oʻziga xoslikni Baruun Buurahuud[6] saqlab qolgan. Verxolensk viloyatida yashovchi klanlar orasida M. N. Bogdanov Xongodor, Tutur, Ocheul, Kulen[7] ni ham tilga oladi.
Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Nimaev D.D., Nanzatov B.Z. Rodoplemennie i etnoterritorialnie gruppi buryat v XVII-XIX vv. // Buryati. M., Nauka, 2004. — S. 51
- ↑ Rumyansev G. N. Rodoplemennoy sostav verxolenskix buryat // Zapiski BMNIIK. — Vip. 12. — Ulan-Ude, 1951. — S. 78—108.
- ↑ Babuev S. D. O rodovom sostave olxonskix buryat // Tsibikovskie chteniya: Tez. i soobщ. — Ulan-Ude, 1989. — S. 13—15.
- ↑ Нанзатов Б. З. „Этногенез западных бурят (VI—XIX вв.). — Иркутск, 2005. — 160 с.“ (ru). 2021-yil 22-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 16-iyun.
- ↑ Baldaev S. P. Rodoslovnie legendi i predaniya buryat. Ch. 1 — Ulan-Ude, 1970.
- ↑ Нанзатов Б. З. „Верхоленские буряты в XIX веке: этнический состав и расселение“. «Известия Иркутского государственного университета». isu.ru. 2018-yil 16-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 16-iyun.
- ↑ Богданов М. Н.. Очерки истории бурят-монгольского народа, 3-е изд, Улан-Удэ: Издательство Бурятского госуниверситета, 2014. ISBN 978-5-9793-0654-4.
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Baldaev S.P. Buryatlarning genealogik anʼanalari va afsonalari. 1-qism. Bulagatlar va ekhiritlar. — Ulan-Ude, 1970. — 362 p.
- Tsydendambaev T. B. Buryat tarixiy yilnomalari va nasabnomalari buryatlar tarixiga oid manbalar sifatida. — Ulan-Ude: Rep. tip., 2001. — 255 b.
- Nanzatov B. Z. XIX asrda buryatlarning qabilaviy tarkibi // Sibir xalqlari va madaniyatlari. Oʻzaro taʼsir shakllanish va modernizatsiya omili sifatida: Maqolalar toʻplami. — Irkutsk, 2003. — S. 15-27.
- Nanzatov B. Z. Gʻarbiy buryatlarning etnogenezi (VI-XIX asrlar). — Irkutsk, 2005. — 160 p.