Ukraina — Yaponiya munosabatlari

Tan olish	1991 yil 28-dekabr
Munosabatlar	1992 yil 26-yanvar
	Iqtisodiy aloqalar
Yap. eksport	362 milliard yen
Yap. Import	196 milliard yen

Ukraina — Yaponiya munosabatlari (yaponcha: 日宇関係, にちうかんけい) 1992-yilda rasman oʻrnatilgan.

XX asr boshidagi munosabatlar

1917-yil fevral inqilobidan keyin Yaponiyaning Petrograddagi elchixonasi Kiyevga elchixona diplomat Xitoshi Ashida boshchiligidagi diplomatik va harbiy missiyasini yubordi. Ashida 1917-yil iyul oyida Antanta diplomatlaridan birinchi boʻlib Ukraina Markaziy Radasiga tashrif buyurdi. 1917-yil noyabr oyida bolsheviklar Oliy qoʻmondonning shtab-kvartirasini egallab olgandan soʻng, Yaponiya harbiy missiyasi ham Kiyevga koʻchib oʻtdi, u avval Mogilyovda joylashgan edi. Elchixonani boshqargan general Takayanachi^[2], Antanta davlatlarining boshqa harbiy missiyalari rahbarlari qatorida, Markaziy kuchlarga qarshi frontni saqlab qolish uchun Ukraina Xalq Respublikasiga odamlar, qurollar va moliyaviy yordam berishga tayyorligini bildirdi. Ammo bu rejalar amalga oshirilmagan. Bundan tashqari, Yaponiya konsulligi faoliyatini Odessada davom ettirdi. Yaponiya hukumati oʻz missiyasi tomonidan 1918-yil yanvar oyida UXR mustaqilligi eʼlon qilinganligi toʻgʻrisida xabardor qilingan va bu voqea oʻsha paytda Ukrainada boʻlgan yapon jurnalistlari tomonidan ham yoritilgan.

1918-yilda Ukraina Xalq Respublikasi hukumati Boris Vobloyni Yaponiyadagi vakolatli vakil etib tayinladi.

1920-yilda Yevropadagi UXR vakillari va yapon diplomatlari oʻrtasida yozishmalar boʻlgan. 1920-yillarning oxiri va 1930-yillarning boshlarida quvgʻindagi Ukraina Xalq Respublikasi hukumati Yaponiya harbiy doiralari bilan aloqalarni saqlab turdi^[3].

Zamonaviy munosabatlar

1991-yilda Yaponiya Ukraina mustaqilligini tan oldi va davlatlararo munosabatlarni oʻrnatdi. Yaponiya Ukraina iqtisodiyotiga sarmoya kiritmaydi va uning korxonalari Ukraina bozorida deyarli faoliyat koʻrsatmaydi. Ukraina, oʻz navbatida, toʻgʻri sarmoya kiritish uchun sharoit yaratmayapti, ikki tomonlama munosabatlarning rivojlanishiga toʻsqinlik qilmoqda. 2009-yil holatiga koʻra, Ukrainaga Yaponiyadan moliyaviy yordam, shu jumladan kreditlar miqdori 85,11 million AQSh dollarini tashkil etgan^[4]. Ikki davlat oʻrtasidagi madaniy va ilmiy aloqalar tanishuv koʻrgazmalari, qisqa muddatli amaliyotlar, yangi boshlanuvchilar uchun til kurslari darajasida kelishuvlar mavjud. Amerika, Yevropa yoki Osiyodan kelgan chet elliklar bilan solishtirganda, yaponlar Ukrainaga deyarli tashrif buyurishmaydi. Yaponiyaning Ukrainaga boʻlgan qiziqishining oʻsishi 2004-yilgi toʻq sariq inqilob davrida sodir boʻldi. Tokio demokratik va islohotchi Ukraina paydo boʻlishiga ishonch bildirdi. Biroq, bu qiziqish Viktor Yushchenko hukumatlarining samarasizligi va Yaponiya rasmiy doiralarida rossiyaparast siyosatchi sifatida obroʻga ega boʻlgan Viktor Yanukovichning hokimiyatga kelishi tufayli asta-sekin susayib bordi.

Chernobil va Fukusimadagi yadroviy ofatlarga qarshi hamkorlik

2022-yil 23-mart, Prezident Zelenskiyning parlamentdagi onlayn nutqi.

Prezident Viktor Yushchenko 2005-yil iyul oyida Yaponiyaga tashrif buyurdi va Chernobilni tozalash dasturini muhokama qildi.

2011-yil 30-oktabrda Yaponiya hukumati Ukraina Chernobil AESdagi halokatga qanday munosabatda boʻlgani haqida koʻproq maʼlumot olish uchun Yaponiyaning Kiyevdagi elchixonasi xodimlari sonini 30 dan 36 nafarga koʻtardi, chunki Yaponiya hali ham Fukusima Daiichi yadroviy falokatidan keyin qiyin ahvolda edi.

Diplomatik missiyalar

Okazaki city, Aichi prefekturasi. Oto daryosi ustidagi Myoday koʻprigi. 2022-yil 3-martdan boshlab u Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi qurbonlarini xotirlash uchun Ukraina bayrogʻi bilan bir xil rangdagi koʻk va sariq ranglarda yoritilgan. 2022-yilning 12-martida olingan.

Ukrainaning Tokioda elchixonasi bor^[5]. Ukrainaning Yaponiyadagi Favqulodda va Muxtor Elchisi — Sergey Vladimirovich Korsunskiy.
Yaponiyaning Kiyevda elchixonasi bor^[6]. Yaponiyaning Ukrainadagi Favqulodda va Muxtor elchisi — Takashi Kuray) .

Aholi

Ukrainada yaponlar

202 kishi (2009-yil holatiga koʻra)^[1]
210 kishi (2012-yil yanvar holatiga koʻra)^[1]
251 kishi (2021-yil dekabr)

Yaponiyadagi ukrainaliklar

907 kishi (2005-yil holatiga koʻra)^[7]
1590 kishi kishi (2009-yil holatiga koʻra)^[1]
1507 kishi (2010-yil dekabr)^[1]
1860 kishi (2021-yil iyun)

Yaponiyadagi Ukraina nodavlat tashkilotlari

Ukraina pravoslav cherkovining Yaponiyadagi missiyasi
Yaponiyadagi „Krayany“ ukrainlar jamoasi
„Rodnichok“ Ukraina maktabi

Manbalar

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 „Україна.“. 29-yanvar 2022-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9-iyun 2016-yil.
↑ „Дацків, Ігор Богданович. Дипломатія українських національних урядів у захисті державності (1917 - 1923 рр.): дис. ... д-ра іст. наук : 07.00.02 / Дацків Ігор Богданович ; Дип. акад. України при М-ві закордон. справ України. - К., 2010. - 474 с.“. 31-avgust 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 3-aprel 2021-yil.
↑ „Патлань Ю.В. ЯПОНІЯ. УКРАЇНСЬКО-ЯПОНСЬКІ ЗВ’ЯЗКИ // Енциклопедія історії України: Т. 10: Т-Я / Редкол.: В. А. Смолій (голова) та ін. НАН України. Інститут історії України. - К.: В-во "Наукова думка", 2013. - 688 с.: іл..“. 13-aprel 2022-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 3-aprel 2021-yil.
↑ Міністерство закордонних справ Японії. „Україна. Профайл. Матеріали японського філіалу Офіційної допомоги для розвитку“. Таблиця №4 — 5. — С.1044—1045.. Кабінет Міністрів Японії (2009). 2013-yil 25-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 9-iyun.
↑ Kitsoft. „Японія - Посольство“ (ukraincha). japan.mfa.gov.ua. 18-sentabr 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 18-sentabr 2021-yil.
↑ „Посольство“ (ukraincha). Ministry of Foreign Affairs of Japan. 25-sentabr 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 18-sentabr 2021-yil.
↑ 113 kozakіv, 794 bab. Danі perepisu naselennya Yaponії 2005 roku. Tablitsі po іnozemsyax v Yaponії (2008-6-30).

Adabiyotlar

Ekemura E. Shevchenko Yaponiyada // Shevchenko va jahon madaniyati . Moskva, 1964-yil;
Svit I. Ukraina-Yaponiya munosabatlari 1903-1945 . Nyu-York, 1972-yil.
Andrey Popok. Ukraina matbuotining Uzoq Sharqdagi faoliyati // 1998-yil uchun UNSoyuz almanaxi — Parsippany-Nyu-York., 1997. — S. 196-208.
Andrey Popok / Kiev / XX asrda Uzoq Sharqdagi ukrainaliklarning ijtimoiy-siyosiy va diniy hayoti.// Ukraina tarixiy jurnali . — K. — 1998. — No 6. — S. 54-68. (Wayback Machine saytida 2017-03-04 sanasida arxivlangan)
Rudnitskiy Ya. Dunyo boʻylab sayohatdan, 1970-1971 . Vinnipeg, 1972-yil.
Yaponiya va Ukraina — turli taqdirlar, umumiy umidlar (rus.)

Havolalar

[А-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 „Україна.“. 29-yanvar 2022-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9-iyun 2016-yil.

[2] „Дацків, Ігор Богданович. Дипломатія українських національних урядів у захисті державності (1917 - 1923 рр.): дис. ... д-ра іст. наук : 07.00.02 / Дацків Ігор Богданович ; Дип. акад. України при М-ві закордон. справ України. - К., 2010. - 474 с.“. 31-avgust 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 3-aprel 2021-yil.

[3] „Патлань Ю.В. ЯПОНІЯ. УКРАЇНСЬКО-ЯПОНСЬКІ ЗВ’ЯЗКИ // Енциклопедія історії України: Т. 10: Т-Я / Редкол.: В. А. Смолій (голова) та ін. НАН України. Інститут історії України. - К.: В-во "Наукова думка", 2013. - 688 с.: іл..“. 13-aprel 2022-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 3-aprel 2021-yil.

[ОДА2-4] Міністерство закордонних справ Японії. „Україна. Профайл. Матеріали японського філіалу Офіційної допомоги для розвитку“. Таблиця №4 — 5. — С.1044—1045.. Кабінет Міністрів Японії (2009). 2013-yil 25-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 9-iyun.

[5] Kitsoft. „Японія - Посольство“ (ukraincha). japan.mfa.gov.ua. 18-sentabr 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 18-sentabr 2021-yil.

[6] „Посольство“ (ukraincha). Ministry of Foreign Affairs of Japan. 25-sentabr 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 18-sentabr 2021-yil.

[7] 113 kozakіv, 794 bab. Danі perepisu naselennya Yaponії 2005 roku. Tablitsі po іnozemsyax v Yaponії (2008-6-30).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]