Turkiya Milliy Olimpiya Qo'mitasi
Turkiya Milliy Olimpiya Qoʻmitasi 1908-yilda tashkil etilgan va 1911-yilda Xalqaro Olimpiya Qoʻmitasi tomonidan qabul qilingan. Turkiyaning birinchi Olimpiya oʻyinlaridagi ishtiroki 1906-yilda Usmonli imperiyasi davridagi Afina oʻyinlari boʻlib, ular oraliq oʻyinlar deb nomlangan. Shu kundan buyon har bir tashkilotda muntazam ishtirok etib kelayotgan Turkiya, Birinchi jahon urushiga sababchi boʻlgan davlatlar (Germaniya, Avstriya) unvoniga ega boʻlgani uchun Xalqaro Olimpiya qoʻmitasi tomonidan tashkilotga taklif etilmagan, Vengriya, Turkiya va Bolgariya 1920 Antverpen oʻyinlariga. 1932-yil Los-Anjelesdagi oʻyinlar uchun Turkiya Milliy olimpiya qoʻmitasi tomonidan yoʻlning uzoqligi va yuqori xarajatlar tufayli AQShga sportchi yuborilmadi. SSSRning Afgʻonistonga bostirib kirishiga norozilik bildirgan koʻplab gʻarb davlatlari singari, ular 1980-yilgi Moskva oʻyinlariga oʻz sportchilarini oʻyinlarga joʻnatmagan.
Turkiya yozgi Olimpiya oʻyinlarida[tahrir | manbasini tahrirlash]
1896, 1900 va 1904-yilgi Olimpiadalarda qatnashmagan Usmonli imperiyasi 1906-yilgi Olimpiadaning 10 yilligi munosabati bilan Afinada oʻtkazilgan Oʻrta Olimpiadada bir sportchi bilan qatnashdi. Yengil atletika boʻyicha 800 va 1500 metrga yugurish boʻyicha bahslarda qatnashgan Vahram Papazyan ikkala yoʻnalishda ham saralashdan oʻta olmadi va oʻyinlar davomida 13 yoshu 224 kunlik boʻlganligi sababli ushbu oʻyinlarda eng yosh sportchi boʻldi.[1]
1908-yilda II. Konstitutsiyaviy monarxiya bilan davlat ichida uyushmalar tuzish qonuni qabul qilindi va bugungi Turkiya Milliy Olimpiya Qoʻmitasining asosini tashkil etuvchi Usmonli Milliy Olimpiya Jamiyati tashkil etildi. Ushbu assotsiatsiya tashkil etilgandan soʻng Turkiya Olimpiadada rasman vakillik qilish huquqini qoʻlga kiritdi.
1908-yil yozgi Olimpiya oʻyinlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
1908-yilgi Olimpiadada qatnashgan yagona Usmonli sportchisi boʻlgan gimnastikachi Aleko Mulos, Olimpiadada Turkiyani rasman vakillik qilgan birinchi sportchi boʻldi. Erkaklar oʻrtasidagi badiiy individual grand total boʻlimida qatnashadigan sportchining darajasi nomaʼlum.[2]
1912-yil yozgi Olimpiya oʻyinlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
1911-yilda Usmonli Olimpiya uyushmasi tashkil etilgandan soʻng Turkiya 1912-yilgi Olimpiya oʻyinlarida ilk bor rasman ishtirok etdi. Olimpiadaga ikki nafar sportchi yuborildi, bular Vahram Papazyan va Migirdich Migyryan edi.[3] Yengil atletika boʻyicha bellashgan ikki sportchi ham ushbu sport turi boʻyicha mamlakat sharafini himoya qilgan birinchi sportchilar boʻldi. 5 ta yoʻnalishda qatnashgan Migyryan yadro uloqtirishda 22 nafar sportchi orasida 19-oʻrin, disk uloqtirishda 41 nafar sportchi oʻrtasida 34-oʻrin, ikki qoʻl bilan uloqtirishda 7 nafar sportchi oʻrtasida 7, pentatlonda 26 nafar sportchi oʻrtasida 23-, dekalonda 29-oʻrinni egalladi. 800 va 1500 metrga yugurishda qatnashgan Papazyan saralash bahslarini yakunlay olmadi.[4]
- ↑ „1906 Athina Summer Games“. Sports Reference. 17 nisan 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22 nisan 2020.
- ↑ „LONDRA 1908 IV. YAZ OLİMPİYAT OYUNLARI“. Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi. 1 ağustos 2017da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27 nisan 2020.
- ↑ „Olimpiyat Stadyumlarında İlk Türk Bayrakları“ (Türkçe). T.C. Genclik ve Spor Bakanligi (Republic of Turkey Youth and Sport Ministry). — „Osmanlı Olimpiyat Cemiyeti artık kurulmuştu ve bu iki sporcu bu derneğin verdiği belgelerle resmen bir Olimpiyat Oyunları'na ilk kez katılıyorlardı. Bu sporcularımız Vahram Papazyan ve Mırgırdıç Mıgıryan Efendiler idi.“. 18 nisan 2013da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 4 şubat 2013.
- ↑ „Turkey at the 1912 Stockholm Summer Games“. Sports Reference. 16-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27 nisan 2020.