Tundralashgan dehqonlar
Tundralashgan (tundradagi[1]) dehqonlar — Taymir yarim oroli[2] (Zatundra manzili[3])dagi Dudinka va Xatanga daryolari boʻyida istiqomat qilgan keksa rus xalqining etnografik guruhi hisoblanadi.
XVI-XVII asrlarda birinchi rus koʻchmanchilari Rossiyaning Yevropa qismidan Pyasidaga (oʻsha paytda Taymir deb atalgan) koʻchib oʻtishgan. Markaziy va Sharqiy Pomoryaning mahalliy aholisi Taymir-Turuxan viloyati va Angaraning quyi oqimi doimiy aholisining asosiga aylangan.
Vaqt oʻtishi bilan, Xatanga va Pyasinadagi Taymir tumanining ichki mintaqalaridagi kam sonli rus aholisining turmush tarzi bu joylar uchun oqilona boʻlgan evenklar va yakutlar hayotining xususiyatlariga ega boʻlgan.[4] Tundralashgan dehqonlar qoʻshnilarining kuchli taʼsiri ostida qolib, koʻp hollarda ular bilan turmush qurishadi va yakutlar tilini ham qabul qilishadi.
Chorvachilik, baliqchilik, ovchilik va moʻyna olish tundralashgan dehqonlarning asosiy mashgʻulotlari hisoblangan (ular tabiiy sharoit tufayli dehqonchilik bilan shugʻullanmagan).[3]
XVIII asrning oxiri — XIX asrning birinchi yarmiga kelib, evenklar, yakutlar va rus tundra dehqonlarining oʻzaro munosabati natijasida dolgan etnosi shakllangan. Shu sababli, ular baʼzi tadqiqotchilar tundra dehqonlarini ajralmas qismi[5][6] yoki dolgan etnosining asosi[4] deb hisoblashgan.
Tundralashgan dehqonlar XX asrning oxiriga kelib, atrofdagi rus aholi bilan deyarli butunlay birlashib ketishadi. 2002-yildagi Butunrossiya aholisini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, ushbu etnografik guruhga 8 nafar kishi tegishli boʻlgan.
Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ http://www.scilla.ru/works/knigi/101fakt.pdf
- ↑ Zatundrenskie krestyane (Wayback Machine saytida 2022-05-24 sanasida arxivlangan), Большая российская энциклопедия
- ↑ 3,0 3,1 Zatundrennie krestyane, sayt „Russkiy kontur“.
- ↑ 4,0 4,1 „Архивированная копия“ (deadlink). 2006-yil 2-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2006-yil 20-dekabr. (Wayback Machine saytida 2006-05-02 sanasida arxivlangan) (bitaya ssilka)
- ↑ „:: Скобелев С. Г. Аграрное развитие и судьбы коренного населения Средней Сибири в XVII—XIX вв. :: Освоение Сибири :: «Сибирская Заимка» — история Сибири в научных публикациях“ (deadlink). 2011-yil 4-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2006-yil 20-dekabr.
- ↑ Samiy molodoy narod Rossii | Radio Rossii[sayt ishlamaydi]