Toblerone

Toblerone
Product type	Shokolad bari
Owner	Mondelēz International (U.S.)
Country	Shvetsariya
Introduced	1908 (116 yil avval)
Related brands	List of Kraft brands
Previous owners	Kraft Foods Inc.; (1990–2012); Jacobs Suchard AG; (1982–90); Interfood S.A.; (1970–82); Tobler; (1908–70);
Website	toblerone.co.uk

Toblerone (/ˈtoʊbləroʊn/ TOH-blər-ohn, nemischa: [tobləˈroːnə]) — Mondelez International (aslida Kraft Foods) kompaniyasiga tegishli Shveytsariya shokolad brendi ^[1]. Shveytsariyaning Bern shahrida ishlab chiqarilgan^[2] hamda 2023-yildan Slovakiyada ishlab chiqarish rejalashtirilgan. Toblerone shokoladi oʻziga xos shakli, oʻzaro birlashgan uchburchak piramidalar koʻrinishi va shokoladga oʻyilgan harflari bilan mashhur.

Kompaniya 1899-yildan 1970-yilgacha mustaqil boʻlgan, keyin Zukard bilan, undan soʻng Yakobs bilan „Jacobs Suchard“ sifatida birlashgan. Keyinchalik Modelez International sifatda 2012-yilda Kraft Foods tomonidan sotib olingan^[3].

Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tobler shokolad zavodiga 1899-yilda Emil Baumann va Teodor Tobler (1876-1941) tomonidan Bern shahrida asos solingan^[4]. Oʻsha paytlarda yangi ixtiro qilingan sutli shokolad keng yoyilishi sabab shvetsariya shokolad sanoati keskin kengayayotgan edi. Teodor Toblerning jiyani Emil Baumann 1908-yilda oq nugat, bodom va asalni oʻz ichiga oluvchi sutli shokoladdan iborat yagona retseptni yaratadi. Teodor Tobler esa shirinlik uchun oʻziga xos uchburchak shakl va qadoqlash usulini kiritadi. Mahsulotning nomi ikki soʻz qoʻshilmasi boʻlib, uning birinchi qismi Toblerning ismi va italyancha torrone (nugat turlaridan biri) soʻzlarining birikmasi hisoblanadi^[5]^[6]^[7].

Shvetsar/Italyan Alp tizmasining Matterhorn choʻqqisining uchburchak shakli Toblerone shirinligi koʻrinishi uchun Teodor Toblerga ilhom bergan deb ishoniladi. Biroq Teodorning oʻgʻlining soʻzlariga koʻra, uchburchak shakl kelib chiqishi Teodor guvohi boʻlgan „Folies Bergères“dagi raqqoslarning yakuniy chiqshida hosil qilgan jonli piramidalar shaklidan kelib chiqqan^[8]. Bunday qadoqlashning boshqa bir sababi shunga oʻxshash Delta Peter brendining uchburchak shakllari boʻlishi ham mumkin^[9]. Shunga qaramay, Matterhorn choʻqqisining soyasi Tobleronening zamonaviy qadogʻida koʻrinish beradi. Shuningdek Bern shahrining timsoli boʻlgan ayiq koʻriishi toʻg ichida tasvirlanadi.

Teodor Tobler 1909-yilda Bern shahrida Toblerone ishlab chiqarish uchun patent oladi. Oʻsha yili Shvetsar Federatsiyasining Intellektual mulk instuti tomonidan mahsulot brendi tasdiqlanadi^[10]. Institutda kotib sifatida faoliyat yuritgan Albert Eynshteyn ham patentlash ishlariga jalb qilingan boʻlishi mumkin. Shunday qilib, Toblerone birinchi patentlanga sutli shokolad brendiga aylanadi.

Qora shokoladdan tayyorlangan Toblerone 1969-yilda ishlab chiqarilgan boʻlsa, uning oq koʻrinishi 1973-yilda ishlab chiqarila boshlanadi.

Oʻlchamlar va variantlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bar oʻlchamlari oʻn santimetrdan deyarli bir metrgacha oʻzgarib turadi, barchasi bir xil mutanosibdir. Schottʼs Food & Drink Miscellany maʼlumotlariga koʻra, Toblerones uchun choʻqqilarning oʻlchamlari va soni quyidagicha:

Hajmi (g)	Kichkina	Mini	35 g	50 g	75 g	100 g	150 g	200 g	360 gr	750 gr	4.5 kg
Hajmi (oz)			1,2 oz	1,7 oz	2,6 oz	3,5 oz	5,3 oz	7,0 oz	12,7 oz	26,5 oz	159 oz
Choʻqqilar	3	3	8	11	11	12	9	10	11	17	12

Oddiy shokolad: sariq uchburchak qutida (1969).
Qora uchburchak qutidagi qora shokolad
Oq shokolad: Oq uchburchak qutida (1973).
Mint Crisp sutli shokolad: Oq/yashil uchburchak qutida (1985).
Qor tepasi: Oq shokolad choʻqqilari bilan nashrlar, shuningdek, oq/kumush uchburchak qutida.
Toʻldirilgan nashrlar: Oq shokoladli sutli shokolad (koʻk uchburchak quti).
Birma-bir: Birma-bir oʻralgan uchburchak boʻlaklar.
Toblerone pralinlari: 1997 yilda chiqarilgan, oʻziga xos bej qadoqdagi yagona tepalik versiyasi.
Meva va yongʻoq: 2007 yilda yarim binafsha rangli uchburchak karton quti bilan.
Asal chuqurchalari tiniq: Yarim oq qutida asal chuqurchalari tasvirlangan (2009).
Tuzli bodom: Asal va bodom nougat va tuzlangan karamelize bodom bilan.
Berner Bar: 500 g sutli shokoladli bar, yuzida Bern ayigʻi va Bern gerbi tasviri tasvirlangan. Uchburchak boʻlmagan yagona Toblerone^[11].
Toblerone Tobelle: Toblerone bej uchburchak qutida yupqalanadi:
Qizil kokos: Asal va bodom nougat va hindiston yongʻogʻi bilan.
Oltin karamel: Asal va bodom nougat bilan karamel.
Tobler Truffles: Cheklangan nashr, moslashtirilgan quti bilan (2022).

Ishlab chiqarish[tahrir | manbasini tahrirlash]

Vaqtlar oʻtishi bilan mahsulot boshqa joylarda ham ishlab chioqarila boshlandi: Bedford, Angliya va Dandi shahrida, Shotlandiya, 1930-yillardan 1969-yilgacha^[12]. 1970-80-yillarda esa Yugoslaviyaning Zagreb shahrida Kraš litsenziyasi ostida ishlab chiqarilgan.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ „Brand Family“. Mondelezinternational.com. 2015-yil 26-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 11-fevral.
↑ „Toblerone FAQs“. toblerone.co.uk. Qaraldi: 2016-yil 27-iyun.
↑ Cadbury Moves to Fend Off a Hostile Bid by Kraft Foods at The New York Times, 14 December 2009
↑ "Tobler" (fr). Tobler. 18 December 2013. https://hls-dhs-dss.ch/fr/articles/041973/2013-12-18/.
↑ „Toblerone - How it all began - 1900 The First Toblerone“. Qaraldi: 2018-yil 1-avgust.
↑ „TOBLERONE - Questions et Réponses“ (fr). Toblerone.ch. 2014-yil 14-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 11-fevral.
↑ „La marque suisse: Toblerone - Toutes Taxes Comprises - TV - Play RTS - Radio Télévision Suisse“ (fr). Rts.ch (2010-yil 30-aprel). Qaraldi: 2016-yil 11-fevral. ^{[sayt ishlamaydi]}
↑ „Toblerone - Chocolate - Our Secret“. Qaraldi: 2018-yil 1-avgust.
↑ Gilomen, Hans-Jörg. Innovationen: Voraussetzungen und Folgen, Antriebskräfte und Widerstände (de). Chronos, 2001 — 146 bet. ISBN 9783034005180.
↑ „Toblerone: 1909“. How it All Began: Tobler's Chocolate. Kraft Foods (2006). 2009-yil 24-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 3-fevral.
↑ „FAQ“. Toblerone.com. 2008-yil 18-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 1-yanvar.
↑ Hutber, Jenna. „Bedford's lost Toblerone history“. Bedfordshire News (2016-yil 8-noyabr).

Bibliografiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shott, Ben (2003). Shottning turli xil taomlari va ichimliklari . London: BloomsburyISBN 0-7475-6654-2

Qoʻshimcha havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

toblerone.com

[1] „Brand Family“. Mondelezinternational.com. 2015-yil 26-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 11-fevral.

[2] „Toblerone FAQs“. toblerone.co.uk. Qaraldi: 2016-yil 27-iyun.

[3] Cadbury Moves to Fend Off a Hostile Bid by Kraft Foods at The New York Times, 14 December 2009

[4] "Tobler" (fr). Tobler. 18 December 2013. https://hls-dhs-dss.ch/fr/articles/041973/2013-12-18/.

[5] „Toblerone - How it all began - 1900 The First Toblerone“. Qaraldi: 2018-yil 1-avgust.

[6] „TOBLERONE - Questions et Réponses“ (fr). Toblerone.ch. 2014-yil 14-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 11-fevral.

[7] „La marque suisse: Toblerone - Toutes Taxes Comprises - TV - Play RTS - Radio Télévision Suisse“ (fr). Rts.ch (2010-yil 30-aprel). Qaraldi: 2016-yil 11-fevral. ^{[sayt ishlamaydi]}

[:02-8] „Toblerone - Chocolate - Our Secret“. Qaraldi: 2018-yil 1-avgust.

[9] Gilomen, Hans-Jörg. Innovationen: Voraussetzungen und Folgen, Antriebskräfte und Widerstände (de). Chronos, 2001 — 146 bet. ISBN 9783034005180.

[Tob19092-10] „Toblerone: 1909“. How it All Began: Tobler's Chocolate. Kraft Foods (2006). 2009-yil 24-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 3-fevral.

[11] „FAQ“. Toblerone.com. 2008-yil 18-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 1-yanvar.

[12] Hutber, Jenna. „Bedford's lost Toblerone history“. Bedfordshire News (2016-yil 8-noyabr).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]