Tenontozavr

Tenontozavr
	; Pero tabiat va fan muzeyidagi, T. Dossining, skeleti, Dallas, AQSH
Ilmiy tasniflash
Olam:	Eukariotlar
Tip:	Chordatlar
Turkum:	†Ornithischidae
Oila:	Dinozavrlar
Urugʻ:	†Tenontosaurus
Xalqaro ilmiy nomi
	Tenontosaurus Ostrom, 1970
Kichik turlar †T. dossi Winkler va boshqalar, 1997; †T. tilletti Ostrom, 1970;
	; Qayta tiklangan T. tilletti

Tenontozavr^[1] (lotincha: Tenontosaurus; harflar. „Qattiq payli kaltakesak“) Shimoliy Amerikaning gʻarbiy qismida Quyi boʻr davrida yashagan oʻtxoʻr ornitopod infratartibli dinozavrlar jinsi boʻlib, 115-108 million yil oldin yashagan. Ilgari, bu dinozavrlar gipsilofodontlar tegishli deb xato hisoblashgan. Tenontozavrlar hozirgi kunda koʻpchilik olimlar tomonidan iguanodontlar sifatida tasniflandi^[2].

Taʼrif[tahrir | manbasini tahrirlash]

Uning uzunligi 6,5-8 metr, balandligi taxminan 2-3 metr va ogʻirligi 1-2 tonnaga yetgan. U ikki yoki toʻrt oyoqda harakat qildi, orqa oyoqlari oldingi oyoqlardan kattaroq. Uning juda uzun va kuchli dumi bor edi, u tana uzunligidan kattaroq va orqa va dum suyaklari boʻylab joylashgan koʻplab tendonlar bilan joylashgan. Yetarlicha uzun boʻlgan old oyoqlari beshta barmoqdan iborat. Koʻpincha tenontozavr qoldiqlari orasida deinonixning tishlari topiladi, ular uni ovlagan yoki hech boʻlmaganda oʻlik tana goʻshtini kemirgan. Tenontosaurus uchun boshqa potentsial yirtqichlar akrokantosaurus edi.

Turlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Jins ikkita turni oʻz ichiga oladi, 1970-yilda Jon Ostrom tomonidantasvirlangan Tenontosaurus tilletti^[3] va 1997-yilda (Winkler), (Myurrey) va (Jacobs) tomonidan tasvirlangan Tenontosaurus dossi^[4]. T. tillettining koʻplab namunalari Shimoliy Amerikaning gʻarbiy qismidagi bir qancha geologik tuzilmalardan toʻplangan. T. dossi faqat (Twin Mountains), Texasda toʻplangan bir nechta namunalardan maʼlum.

Tenontosaurus tilletti Vladimir Serebryakov va Andrey Ulanovning „Topilgan dunyo“ romanida mavjud.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ Курочкин Е. Н., Лопатин А. В.. Ископаемые позвоночные России и сопредельных стран. Ископаемые рептилии и птицы. Часть 2. M.: Geos, 2012 — 208 bet. ISBN 978-5-89118-594-4.
↑ R. J. Butler, P. Upchurch, and D. B. Norman. 2008. „The phylogeny of ornithischian dinosaurs.“ Journal of Systematic Palaeontology 6(1):1-40.
↑ J. H. Ostrom. 1970. Stratigraphy and paleontology of the Cloverly Formation (Lower Cretaceous) of the Bighorn Basin area, Wyoming and Montana. Peabody Museum Bulletin 35:1-234.
↑ D. A. Winkler, P. A. Murry, and L. L. Jacobs. 1997. A new species of Tenontosaurus (Dinosauria: Ornithopoda) from the Early Cretaceous of Texas. Journal of Vertebrate Paleontology 17(2):330-348.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qazilma sayti Paleobiologiya maʼlumotlar bazasi www.paleodb.org^(ingl.)

[1] Курочкин Е. Н., Лопатин А. В.. Ископаемые позвоночные России и сопредельных стран. Ископаемые рептилии и птицы. Часть 2. M.: Geos, 2012 — 208 bet. ISBN 978-5-89118-594-4.

[2] R. J. Butler, P. Upchurch, and D. B. Norman. 2008. „The phylogeny of ornithischian dinosaurs.“ Journal of Systematic Palaeontology 6(1):1-40.

[3] J. H. Ostrom. 1970. Stratigraphy and paleontology of the Cloverly Formation (Lower Cretaceous) of the Bighorn Basin area, Wyoming and Montana. Peabody Museum Bulletin 35:1-234.

[4] D. A. Winkler, P. A. Murry, and L. L. Jacobs. 1997. A new species of Tenontosaurus (Dinosauria: Ornithopoda) from the Early Cretaceous of Texas. Journal of Vertebrate Paleontology 17(2):330-348.

[1]

[2]

[3]

[4]