Telba (roman)
"Telba" (rus. "Идиот" ) - Fyodor Mixaylovich Dostoevskiyning [lower-alpha 1] romani, birinchi marta "Russkiy vestnik" jurnalining 1868-yil sonida chop etilgan[2]. Romanning g'oyasi yozuvchi tomonidan chet elda - Germaniya va Shveytsariyada bo'lganida ko'rib chiqilgan. "Telba" uchun birinchi qayd-yozuvlar 1867-yil 14-sentyabrda Jenevada yozib olingan. Roman davomi Italiyada yozilib, 1869-yil 29-yanvarda Florensiyada tugallangan. Dastlab u yozuvchining sevimli jiyani S. A. Ivanovaga bag'ishlangan edi. Romanga tayyorgarlik materiallari bo'lgan uchta daftar saqlanib qolgan (birinchi marta 1931-yilda nashr etilgan). Romanning qoralama ham, oq qoʻlyozmalari ham saqlanib qolgan[3].
Ma'lumotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Florensiyada, Palazzo Pitti oldidagi maydonda, uylardan biriga "Bu yerda F. M. Dostoevskiy "Idiot" romanini yozgan" degan yodgorlik lavhasi osilgan.
- 2013-yilda roman Rossiya Federatsiyasi Ta'lim va fan vazirligi tomonidan maktab o'quvchilariga mustaqil o'qish uchun tavsiya etilgan "100 ta kitob" ro'yxatiga kiritilgan.
- Roman 2002-yilda Norvegiya kitob klubining 100 ta eng yaxshi kitoblar ro'yxatiga kiritilgan.
- Roman davomida qahramonlar 1868-yilda sodir bo'lgan haqiqiy jinoiy ish - savdogar I.S.Gemarin oilasining shafqatsiz o'ldirilishi haqida bir necha bor muhokama qilishadi. Qizig'i shundaki, Dostoevskiy Gorskiyning keyingi taqdirini tasavvur qilishga harakat qiladi. Xullas, “Idiot”ning qoramalarida knyaz Mishkin Gorskiyni qamoqxonada ko‘rib, uni ozod qilgani haqida yozuv bor[4]. Biroq, eslatma amalga oshmay qoldi, bu hikoya romanga kiritilmadi.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Часть 4, глава IX
- ↑ ПСС в 30 т. & 1972—1990.
- ↑ „«Идиот» — Фёдор Михайлович Достоевский. Антология жизни и творчества“. www.fedordostoevsky.ru. Qaraldi: 2018-yil 29-mart.
- ↑ Мая 14 (26) 1868. // Летопись жизни и творчества Ф. М. Достоевского. Том второй. 1865—1874. — СПб.: Издательство «Академический проект», 1999. Стр. 177. ISBN 5-7331-006-0
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Достоевский Ф. М.. Полное собрание сочинений: [в 30 т.]. Л.: Наука, 1972—1990.
- Иван Чувиляев. „Идиот“ (ru). Полка. Qaraldi: 2019-yil 18-noyabr.