Sunʼiy yurak

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Sunʼiy yurak — yurak oʻrnini bosuvchi qurilma. Sunʼiy yuraklar odatda yurak transplantatsiyasigacha boʻlgan vaqtni qisqartirish yoki yurakni doimiy ravishda almashtirish uchun ishlatiladi yurak transplantatsiyasi mumkin emas.. Shunga oʻxshash ixtirolar 1940-yillarning oxiridan oldin boʻlgan boʻlsa-da, birinchi sunʼiy yurak insonga muvaffaqiyatli implantatsiya qilingan Jarvik-7 boʻlib, 1982-yilda Villem Yoxan Kolff, Uilyam DeVries va Robert Jarvikni oʻz ichiga olgan jamoa tomonidan ishlab chiqilgan.[1]


Sunʼiy yurak qorincha yordamchi qurilmasidan (VAD; qorinchalarning biri yoki ikkalasi uchun, yurakning pastki kameralari) ham doimiy yechim boʻlishi mumkin boʻlgan yoki aorta ichidagi ballon nasosidan farq qiladi — ikkala qurilma ham qoʻllab-quvvatlash uchun moʻljallangan. qobiliyatsiz yurak. Bundan tashqari, u yurak va oʻpkaning funktsiyalarini taʼminlash uchun ishlatiladigan tashqi qurilma boʻlgan, bir vaqtning oʻzida bir necha soat davomida, koʻpincha yurak jarrohligi paytida ishlatiladigan kardiopulmoner aylanma apparatidan farq qiladi..

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kelib chiqishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Funktsional sunʼiy yurakning aniq foydasi yurak transplantatsiyasiga boʻlgan ehtiyojni kamaytirishdir, chunki organlarga boʻlgan talab har doim taklifdan sezilarli darajada oshadi.

Yurak kontseptual ravishda nasos boʻlsa-da, u sintetik materiallar va quvvat manbalari bilan toʻgʻridan-toʻgʻri emulyatsiyaga qarshi turadigan nozik narsalarni oʻzida mujassam etgan. Ushbu muammolarning oqibatlari jiddiy begona jismni rad etish va harakatlanishni cheklaydigan tashqi batareyalarni oʻz ichiga oladi.

Erta rivojlanish[tahrir | manbasini tahrirlash]

Birinchi sunʼiy yurak 1938-yilda sovet olimi Vladimir Demixov tomonidan yaratilgan. U hayvonga, yaʼni itga implantatsiya qilingan.

1952-yil 2 iyulda nafas qisilishidan aziyat chekkan 41 yoshli Genri Opitek Michigan shtatidagi Ueyn shtat universiteti qoshidagi Harper universiteti kasalxonasida[2] anamnezini yozdi. Birinchi ishlaydigan mexanik yurak hisoblangan Dodrill-GMR yurak mashinasi yurak jarrohligida muvaffaqiyatli foydalandi.

Forest Dyui Dodrill Metyu Dadli bilan yaqindan hamkorlik qilib, 1952-yilda bemorning chap atriumini ochib, mitral qopqoqni tuzatish uchun ishlaganda Henri Opitekning chap qorinchasini 50 daqiqa davomida chetlab oʻtish uchun mashinadan foydalangan.

Yurak-oʻpka apparati ilk marta 1953-yilda muvaffaqiyatli ochiq yurak jarrohligi paytida ishlatilgan. Mashinaning ixtirochisi Jon Xeysham Gibbon operatsiyani amalga oshirdi va oʻzi yurak-oʻpka oʻrnini bosuvchi qurulmani ishlab chiqdi.

Shundan soʻng, butun dunyo boʻylab koʻplab tadqiqot guruhlarida yurak xastaligi uchun yechim ishlab chiqishga ilmiy qiziqish paydo boʻldi.

Umumiy sunʼiy yuraklarning dastlabki dizaynlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

1949-yilda zamonaviy sunʼiy yurak nasosining kashshofi Yel tibbiyot maktabi shifokorlari Uilyam Sewell va Uilyam Glenn tomonidan turli xil oʻyinchoqlar va oʻyinchoqlar yordamida qurilgan.

Doimiy pnevmatik umumiy sunʼiy yurakning birinchi klinik qoʻllanilishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Transplantatsiya qilish uchun koʻprik emas, balki doimiy implantatsiya uchun moʻljallangan sunʼiy yurakdan birinchi klinik foydalanish 1982-yilda Yuta universitetida sodir boʻlgan. Sunʼiy buyrak kashshofi Villem Yoxan Kolff 1967-yilda Yuta shtatida sunʼiy organlar dasturini boshlagan[3] U erda shifokor-muhandis Klifford Kvan-Gett integratsiyalangan pnevmatik sunʼiy yurak tizimining ikkita komponentini ixtiro qildi: qizil qon hujayralarini ezib tashlamaydigan yarim sharsimon diafragmali qorincha (avvalgi sunʼiy yuraklar bilan bogʻliq muammo) va qon oqimini tabiatan tartibga soluvchi tashqi yurak haydovchisi. murakkab boshqaruv tizimlariga ehtiyoj sezmasdan.[4] 1970-yillar va 1980-yillarning boshlarida veterinariya shifokori Donald Olsen sunʼiy yurak va uning jarrohlik yordamini takomillashtirish boʻyicha bir qator tajribalarni oʻtkazdi. Oʻsha paytda, Yuta universiteti talabasi sifatida Robert Jarvik bir nechta modifikatsiyani birlashtirdi: inson koʻkragiga sigʻadigan tuxumsimon shakl, biotibbiyot muhandisi Donald Layman tomonidan ishlab chiqilgan qonga koʻproq mos keladigan poliuretan va Kvan-Gett tomonidan ishlab chiqarish usuli Bu qon tomirlarini xavfli qon quyqalarini kamaytirish uchun qorinchalarning ichki qismini silliq va choksiz qildi.[5] 1982-yil 1-dekabrda Uilyam DeVris nafaqadagi stomatolog Barni Beyli Klarkga (1921-yil 21-yanvarda tug‘ilgan) sunʼiy yurakni implantatsiya qildi, u qurilma bilan 112 kun[6] tirik qoldi va 1983-yil 23-martda vafot etdi. Bill Shreder ikkinchi oluvchiga aylandi va rekord darajadagi 620 kun yashadi.

Intratorasik nasosning birinchi klinik qoʻllanilishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

1963-yil 19-iyulda E.Stenli Krouford va Domingo Liotta Xyustondagi Metodist kasalxonasida jarrohlikdan so‘ng yuragi to‘xtab qolgan bemorga birinchi klinik chap qorincha yordamchi qurilmasini (LVAD) implantatsiya qildilar. Bemor toʻrt kun davomida mexanik yordam ostida omon qoldi, lekin yurak tutilishining asoratlaridan tuzalmadi; Va nasos toʻxtatildi va bemor vafot etdi.

Parakorporeal nasosning birinchi klinik qoʻllanilishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

1966 DeBakey qorincha yordamchi qurilmasi .[7]

1966-yil 21 aprelda Maykl DeBakey va Liotta yurak jarrohligidan keyin kardiogen shokni boshdan kechirgan bemorga Xyustondagi Metodistlar kasalxonasida parakorporeal holatda (tashqi nasos bemorning yon tomonida joylashgan) birinchi klinik LVADni implantatsiya qilindi. Bemorda nevrologik va oʻpka asoratlari paydo boʻldi va vafot etdi. 1966-yil oktyabr oyida DeBakey va Liotta yangi bemorga parakorporeal Liotta-DeBakey LVAD implantatsiyasini oʻrnatdilar, u yaxshi tuzaldi va 10 kunlik mexanik yordamdan soʻng kasalxonadan chiqdi, bu esa postkardiotomiya shoki uchun LVADdan birinchi muvaffaqiyatli foydalanishni tashkil etdi.

Toʻliq sunʼiy yuraklar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tasdiqlangan tibbiy asboblar[tahrir | manbasini tahrirlash]

SynCardia[tahrir | manbasini tahrirlash]

SynCardia — bu Arizona shtatining Tucson shahrida joylashgan kompaniya boʻlib, hozirda ikkita alohida model mavjud. U 70cc va 50cc oʻlchamlarda mavjud. 70cc model kattalar erkaklarda biventrikulyar yurak etishmovchiligi uchun ishlatiladi, 50cc esa bolalar va ayollar uchun.[8] Yurak transplantatsiyasi uchun koʻprik sifatida TAH bilan yaxshi natijalar toʻplanganligi sababli, CardioWest TAH sinovi 1993-yilda boshlangan va 2002-yilda yakunlangan[9]

2014-yil holatiga koʻra 1250 dan ortiq bemor SynCardia sunʼiy yuraklarini qabul qildi.[10][11] Qurilma 2012-yilda FDA tomonidan tasdiqlangan Companion 2-shifoxona haydovchisidan yoki 2014-yilda tasdiqlangan Freedom Driver tizimidan foydalanishni talab qiladi, bu esa ayrim bemorlarga uyga qaytish imkonini beradi. Ushbu drayverlar katta, ogʻir, ammo koʻchma qurilmalar boʻlib, yurakni quvvatlantirish uchun havo impulslarini hosil qiladi.[12][13]

Karmat bioprotez yurak[tahrir | manbasini tahrirlash]

Carmatning sunʼiy yuragi.

Freyzer-Kon[tahrir | manbasini tahrirlash]

2011-yil 12 martda Xyustondagi Texas yurak institutida OH Freyzer va Uilyam Kon tomonidan 55 yoshli Kreyg Lyuisga eksperimental sunʼiy yurak implantatsiyasi oʻtkazildi. Qurilma ikkita oʻzgartirilgan HeartMate II nasoslarining kombinatsiyasi.[14]

Hozirgacha faqat bir kishi Freyzer va Konning sunʼiy yuragidan foydalandi. Kreyg Lyuis 2011-yilda amiloidoz bilan kasallangan va davolanishga intilgan. Oilasidan ruxsat olgach, Freyzer va Kon uning yuragini oʻz qurilmasiga almashtirdilar. Lyuis operatsiyadan keyin yana 5 hafta tirik qoldi; oxir-oqibat u amiloidoz tufayli jigar va buyrak etishmovchiligidan vafot etdi.

Soft Total Sunʼiy yurak, ETH Tsyurixdagi funktsional materiallar laboratoriyasida ishlab chiqilgan

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Sunʼiy yurak qopqogʻi
  • Sunʼiy yurak stimulyatori

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]


Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ Levy, Adam (12 January 2021). "The heart of invention" (en). Knowable Magazine (Annual Reviews). doi:10.1146/knowable-011221-1. https://knowablemagazine.org/article/health-disease/2021/the-heart-invention. Qaraldi: 25 March 2022. Sunʼiy yurak]]
  2. ↑ „Harper University Hospital“. www.harperhospital.org. 2007-yil 20-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 11-yanvar.
  3. ↑ Spare Parts: Organ Replacement in American Society. Renee C. Fox and Judith P. Swazey. New York: Oxford University Press; 1992, pp. 102-104
  4. ↑ "Results of total artificial heart implantation in calves". Journal of Thoracic and Cardiovascular Surgery 62 (6): 880–889. Dec 1971. doi:10.1016/S0022-5223(19)41978-8. PMID 5129391. https://archive.org/details/sim_journal-of-thoracic-and-cardiovascular-surgery_1971-12_62_6/page/n77. 
  5. ↑ „Kolff“. 2008-yil 7-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  6. ↑ Cook, Jason A.; Shah, Keyur B.; Quader, Mohammed A.; Cooke, Richard H.; Kasirajan, Vigneshwar; Rao, Kris K.; Smallfield, Melissa C.; Tchoukina, Inna et al. (20 November 2015). "The total artificial heart". Journal of Thoracic Disease 7 (12): 2172–2180. doi:10.3978/j.issn.2072-1439.2015.10.70. PMID 26793338. PMC 4703693. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=4703693. 
  7. ↑ „Dr. Denton Cooley and Dr. Michael E. DeBakey: Rock stars of Houston medicine“. Houston Chronicle (2014-yil 3-aprel). 2015-yil 14-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 7-mart.
  8. ↑ „Two Sizes Intended to Treat Most Patients“. SynCardia (2015-yil 16-noyabr). 2015-yil 17-noyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  9. ↑ "Cardiac replacement with a total artificial heart as a bridge to transplantation". N Engl J Med 351 (9): 859–867. 2004. doi:10.1056/nejmoa040186. PMID 15329423. 
  10. ↑ „New Record of 161 SynCardia Total Artificial Heart Implants Set In 2013“. SynCardia (2014-yil 7-yanvar). 2016-yil 13-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 11-iyun.
  11. ↑ "Results with SynCardia total artificial heart beyond 1 year". ASAIO J 60 (6): 626–634. 2014. doi:10.1097/MAT.0000000000000132. PMID 25158888.  One patient had the artificial heart for 1,374 days, that is, nearly four years.
  12. ↑ Kelly. „FDA finds higher death, stroke rates for latest SynCardia artificial heart driver“ (en-US). MedTech Dive. Industry Dive, Inc. (2018-yil 20-avgust). Qaraldi: 2021-yil 14-yanvar.
  13. ↑ [1] Driver Reference Manual
  14. ↑ Berger, Eric. „New artificial heart 'a leap forward'“. Houston Chronicle. 2011-yil 26-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 23-mart.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Sunʼiy_yurak&oldid=3772690" dan olindi