Sivapuri Uchinathar ibodatxonasi

Sivapuri Uchinathar ibodatxonasi (bundan tashqari, Thirunelvayil deb ataladi) — Hindistonning Tamil Nadu shtatidagi Cuddalore tumanidagi Sivapuri shahrida joylashgan hind ibodatxonasi. Bu joy Thirunelvayil nomi bilan ham tanilgan. Raislik qiluvchi xudo — Shiva deya ataladi. U uchinatar deb ham atalar ekan. Uning turmush oʻrtogʻi Uchinayagi nomi bilan tanilgan.

Raislik qiluvchi xudo VII asrda Tamil Saiva kanonik asari Tevaramda hurmatga sazovor boʻlib, nayanmarlar nomi bilan tanilgan va Paadal Petra Sthalam sifatida tasniflangan Tamil avliyo shoirlari tomonidan yozilgan. Maʼbad majmuasi bir gektar maydonni egallaydi va uning barcha ziyoratgohlari konsentrik toʻrtburchaklar devorlar bilan oʻralgan. Maʼbadda bir qancha ziyoratgohlar mavjud boʻlib, ular orasida Uchinatar va uning turmush oʻrtogʻi Uchinayagi eng koʻzga koʻringanlari hisoblanadi.

Afsonasi

Natarajaning haykaltarosh tasviri

Hind afsonasiga koʻra, xudo Shiva va uning turmush oʻrtogʻi Parvati bu joyda donishmand Agastyaga koʻrindi (xuddi shu afsona Tamil Nadudagi bir nechta Shiva ibodatxonalariga tegishli). Bu joy Thirunelvayil deb ataladi, chunki u oʻsha paytda yangi guruch dalalari bilan oʻralgan deb ishoniladi (tamil tilida nel sholi donini bildiradi). Boshqa bir afsonaga koʻra, Sirkali shahrida tugʻilgan avliyo shoir Sambandar Parvati tomonidan ilohiy sut bilan oziqlangan. Bola katta boʻlib, turli ibodatxonalarni ziyorat qildi va xudoni ulugʻlab kuyladi. Oʻn ikki yoshida uning nikohi Achalpuramda oʻtkazilishi kerak edi. Nikoh partiyasi Achalpuram yoʻlidagi yerga tashrif buyurdi. Bayramda ilohiy aralashuv tufayli ovqat taklif qilinadi. Sambandar Shivani Uchinathar (sanskrit tilida Madhyaneesvarar) sifatida maqta boshladi. Periyapuranam, Nayanmarsning XI asr toʻplamida Sambandarning Thillai Nataraja ibodatxonasi va Thiruvetkalam orqali kelganidan keyin bu yerga tashrif buyurishi haqida tafsilotlar mavjud.

Arxitekturasi

Uchinathar ibodatxonasi Sivapurida joylashgan, 5 km (3.1 mi) -joy Chidambaramdan. Maʼbadning sharqiy tomonida uch qavatli raja gopuram boʻlib, maʼbadni oʻrab turgan konsentrik toʻrtburchaklar devorlari bor. Muqaddas joyga mukha mandapa va artha mandapa deb nomlangan ustunli zal orqali yaqinlashadi. Ambal ziyoratgohi janubga qaragan muxamandapada joylashgan. Lingam (Shivaning ramziy shakli) shaklidagi raislik qiluvchi xudo muqaddas joyda joylashgan. Tasvir oʻzini namoyon qiladi, deb ishoniladi. Tasvirning orqasida devorda Shiva va Parvatining nikohi tasvirlangan panel bor. Ziyoratgohlar atrofida aylanib yuruvchi yoʻlak bor. Muqaddas joyga olib boradigan zaldagi ustunlarda turli xil hind afsonalari tasvirlangan haykalchalar bor. Kripasamudram nomli maʼbad tanki maʼbadning qarshisida joylashgan. Maʼbad XX asrning boshlarida vayronagarchilikda edi va qayta tiklandi.

Diniy ahamiyat va bayramlar

Ustunli zal

XVIII asrda Tamil Saivit avliyo shoiri Sambandar Tevaramda Birinchi Tirumurai sifatida tuzilgan oʻn misrada Uchinatharni hurmat qilgan. Maʼbad Tevaramda hurmatga sazovor boʻlganligi sababli, u Saiva kanonida eslatib oʻtilgan 276 ta ibodatxonadan biri boʻlgan Paadal Petra Sthalam sifatida tasniflanadi. Maʼbad Kaveri daryosining shimoliy qirgʻogʻidagi ibodatxonalar qatorida uchinchi hisoblanadi.

Havolalar

• „Sri Uchinathar temple“. Dinamalar.
• „Uchinatheswarar Temple, Tirunelvoyal“. Shiva Temples of Tamilnadu, Paadal Petra Sivasthalangal. 2021-yil 16-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 12-noyabr.