Shanxay jahon moliya markazi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Shanxay Jahon moliya markazi
Shanghai World Financial Center
上海环球金融中心

Shanxay Jahon moliya markazi 2017-yil mart oyida
Umumiy maʼlumot
Maqomi Tugallangan
Turi Ofis, mehmonxona, muzey, kuzatuv, garaj, chakana savdo
Meʼmoriy uslubi Neo-Futurism
Joylashuvi 100 Century Avenue, Pudong, Shanxay
Narxi RMB ¥ 8.17 mlrd
(USD $ 1.20 mlrd)
Egasi Shanghai World Financial Center Co., Ltd.
(Mori Building Company)
Balandligi
Architectural 492 m (1,614.2 ft)[1]
Tip 494.3 m (1,621.7 ft)
Tomi 487.4 m (1,599.1 ft)
Eng yuqori qavati 474 m (1,555.1 ft)
Rasadxona 474 m (1,555.1 ft)
Texnik holati
Qavatlar soni 101 (3 qavati yer ostida)
Binoning ichki maydoni 381,600 m2 (4,107,500 kv. ft)
Liftlar soni 91 + 33 eskalator
Dizayn va konstruksiya
Meʼmor Kohn Pedersen Fox
Quruvchi Mori Building Co.
Asosiy pudratchilar China State Construction Engineering Corp va Shanghai Construction (Group) General Co.
Shanxay jahon moliya markazi

Shanxay Jahon moliya markazi (SWFC; xitoycha: 上海环球金融中心; Zånhae Guejieu Cinyon Tsonsin; inglizcha: Shanghai World Financial Center) — Shanxayning Pudong tumanida joylashgan baland osmonoʻpar bino. U Kohn Pedersen Fox tomonidan ishlab chiqilgan va Mori Building kompaniyasi tomonidan loyihalashtirilgan. Binoning strukturaviy muhandisi Leslie E. Robertson Associates va asosiy pudratchi sifatida China State Construction Engineering Corp va Shanghai Construction (Group) General Co. tilga olinadi. Bu ofislar, mehmonxonalar, konferensiya zallari, kuzatuv maydonchalari va birinchi qavatdagi savdo markazlaridan iborat aralash foydalanish uchun moʻljallangan osmonoʻpar bino. Park Hyatt Shanghai minoraning mehmonxona komponenti boʻlib, 79-93-qavatlarni egallagan 174 ta xona va lyukslarni oʻz ichiga olad. Qurib bitkazilgan vaqtda obyekt dunyodagi eng baland mehmonxona edi. Hozirda u Xalqaro savdo markazining 102-118-qavatlarini egallagan Gonkongdagi Ritz-Carlton mehmonxonasidan keyin dunyodagi uchinchi eng baland mehmonxona hisoblanadi[2].

2007-yil 14-sentyabrda osmonoʻpar bino 492 meter (1,614.2 ft) balandlikda koʻtarildi[3]. Qurilishi tugallangandan soʻng dunyodagi 2-eng baland binoga aylandi[4] (oʻsha paytdagi eng balandi Taypey 101). Bugun faqat Xitoydagi eng baland bino[5]. SWFC 2008-yil 28-avgustda jamoatchilikka ochildi, kuzatuv maydonchasi 30-avgustda ochildi. Kuzatuv maydonchasi 474 m (1,555 ft) yer sathidan yuqorida koʻrinishlarni taqdim etadi[6].

SWFC oʻzining dizayni uchun maqtovga sazovor boʻldi va 2008-yilda u meʼmorlar tomonidan yilning eng yaxshi qurilgan osmonoʻpar binosi deb nomlandi[7]. 2013-yilda SWFC balandligi qoʻshni Shanxay minorasi[8]dan oshib ketdi. Hozirgi 2023-yil holatiga koʻra, Xitoyning eng baland inshooti. Shanxay Jahon moliya markazi, Shanxay minorasi va Jin Mao minorasi birgalikda uchta baland osmonoʻpar binolardan iborat dunyodagi birinchi qoʻshni guruhni tashkil qiladi.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shanxay jahon moliya markazining Osiyodagi boshqa osmonoʻpar binolar bilan solishtirilishi

Amerikaning Kohn Pedersen Fox arxitektura firmasi tomonidan ishlab chiqilgan 100 qavatli minora dastlab 1997-yilda qurilishi rejalashtirilgan edi, biroq 1990-yillar oxiridagi Osiyo moliyaviy inqirozi tufayli ish vaqtincha toʻxtatildi va keyinchalik Mori Building kompaniyasi tomonidan dizayn oʻzgarishlarini hisobga olgan holda qayta rejalashtirildi. Minora qurilishi bir qancha transmilliy firmalar, jumladan, Xitoy, Yaponiya va Gonkong banklari, shuningdek, yapon ishlab chiqaruvchisi, amerikalik va yevropalik investorlar tomonidan moliyalashtirilgan. Amerika investitsiya banki Morgan Stanley minorani Mori Building uchun moliyalashtirishni muvofiqlashtirdi.

Qurilishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

2006-yil fevral oyida qurilish ishlari.

Minoraning poydevori 1997-yil 27-avgustda qoʻyilgan. 1990-yillarning oxirida Pierre de Smet Building Corporation 1997-1998-yillardagi Osiyo moliyaviy inqirozi tufayli moliyalashtirish tanqisligiga duch keldi. Bu esa poydevor qurib boʻlingandan keyin loyihani toʻxtashiga olib keldi. 2003-yil 13-fevralda Mori guruhi bino balandligini 492 m (1,614 ft) ga oshirdi va 101 qavat etib belgiladi. Dastlabki rejada 460-metr (1,509 ft), 94 qavatli bino edi. Yangi binoda asl loyiha asoslaridan foydalanilgan va qurilish ishlari 2003-yil 16-noyabrda qayta tiklangan[9].

2007-yil 14-avgustda toʻliq boʻlmagan SWFCda yongʻin sodir boʻldi. Yongʻin birinchi marta 40-qavatda, soat 16:30 (GMT +8) atrofida sezilgan va tez orada tutun bino tashqarisida aniq koʻrinib qolgan. Soat 17:45 ga kelib yongʻin oʻchirildi. Taʼkidlanishicha, zarar unchalik katta boʻlmagan, hodisa oqibatida hech kim jabrlanmagan[10]. Yongʻin sabablari nomaʼlumligicha qolmoqda, biroq baʼzi manbalarga koʻra, dastlabki tergov yongʻinga ishchilarning elektr payvandlash ishlari sabab boʻlganini taxmin qildi[11].

2007-yil 14-sentyabrda yakuniy poʻlat toʻsin oʻrnatilgandan keyin bino toʻliq balandligi 492 m (1,614 ft) ga yetdi[12]. Yakuniy qoplama panellari 2008-yil iyun oʻrtalarida oʻrnatildi va liftni oʻrnatish iyul oʻrtalarida yakunlandi. Shanxay Jahon moliya markazi 2008-yil 17-iyulda qurib bitkazilgan deb eʼlon qilindi va 28-avgustda rasman ochildi[6]. 2008-yil 30-avgustda minoraning kuzatuv maydonchalari jamoatchilikka ochildi.

Arxitekturasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shanxay jahon moliya markazi
Binoning yuqori qismi

SWFC dizaynining eng oʻziga xos xususiyati choʻqqidagi trapezoid diafragmadir. Asl dizayn dumaloq diafragmani koʻrsatadi[13] va osmonning aylana sifatida tasvirlangan xitoy mifologik tasviriga murojaat qilingan deya baholanadi[13]. Bundan tashqari, Xitoy meʼmorchiligida dairesel shakli mavjud edi. Biroq, bu dastlabki dizayn baʼzi xitoyliklarning, jumladan Shanxay meri Chen Liangyuning noroziligiga duch keldi, ular buni Yaponiya bayrogʻining koʻtarilgan quyosh dizayniga juda oʻxshash deb hisobladilar. Keyin Pedersen diafragmaning pastki qismiga koʻprik qoʻyishni taklif qildi[14]. 2005-yil 18-oktabrda KPF Mori Buildingga muqobil dizaynni taqdim etdi va arxitektorlarning fikriga koʻra, minora tepasidagi aylana oʻrniga trapezoidal teshik oʻrnatildi, bu munozarali dizaynni oʻzgartirishdan tashqari, arzonroq va amalga oshirish osonroq boʻladi[14][15]. Chet elliklar va xitoyliklar norasmiy ravishda binoni „shisha ochqichi“ deb atashadi[16]. Haqiqiy shisha ochuvchi vazifasini bajaradigan binoning metall nusxalari minoraning sovgʻa doʻkonida sotiladi.

Minorada uchta alohida kuzatish maydonchasi mavjud boʻlib, ular diafragma teshigi ustidagi va pastdagi qavatlarni tashkil qiladi. 94-qavatda joylashgan eng pastki kuzatuv maydonchasi balandligi 423 m (1,388 ft) ni tashkil qiladi; ikkinchisi, 97-qavatda, 439 m (1,440 ft) balandlikda; va eng balandi, 100-qavatda, 474 m (1,555 ft) balandda joylashgan.

Osmonoʻpar binoning tomi balandligi 492 m (1,614 ft) deb belgilangan. Qurilish ishlari tugatilishidan oldin SWFC ning umumiy balandligi 509.2 m (1,671 ft) boʻlishi rejalashtirilgan edi. Natijada Taypey 101 balandligidan oshib ketardi. Lekin tomning maksimal balandligi 492 metrga yetishiga imkon beruvchi balandlik chegarasi oʻrnatildi. Arxitektor Uilyam Pedersen va ishlab chiquvchi Minoru Mori Taypey 101 va, ehtimol, One World Trade Centerdan ham oshib ketadigan shpil qoʻshish takliflariga qarshi chiqdi va SWFCni „keng yelkali bino“ deb atadi. SWFC 377,300 m2 (4,061,200 kv. ft) dan ortiq umumiy maydonga ega, 31 ta lift va 33 ta eskalator mavjud.

Strukturaviy samaradorlik[tahrir | manbasini tahrirlash]

Minoraning trapetsiya teshigi konstruktiv poʻlat va temir-betondan iborat. Shamol, binodagi odamlar va binoda joylashgan ogʻir uskunalar kabi katta miqdordagi kuchlar SWFC tuzilishiga taʼsir qiladi. Bu siqish va egilish kuchlari diagonal oʻrnatilgan ramka (qoʻshilgan ustun trusslari bilan) tomonidan yerga tushiriladi. Dizayn materialdan samarali foydalanishni qoʻllaydi, chunki u tashqi yadro devorlarining qalinligini va perimetrdagi strukturaviy poʻlatning ogʻirligini kamaytiradi.

Ijarachilar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shanxay Jahon moliya markazida koʻplab xalqaro moliya kompaniyalari, jumladan Ernst & Young, Morgan Stanley, BNP Paribas, Commerzbank, Bank of Yokohama, Koreya taraqqiyot banki, Sumitomo Mitsui Banking Corporation va boshqalar kabi bank ishi, sugʻurta, qimmatli qogʻozlar va fondlarni boshqarish bilan shugʻullanuvchilar uchun ofis binosi joylashgan[17][18]. Google kompaniyasining Shanxay filiali 60-61-qavatlarda joylashgan[19].

Transport[tahrir | manbasini tahrirlash]

Mukofotlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shanxay Jahon moliya markazi meʼmorlar tomonidan 2008-yilda qurib bitkazilgan eng yaxshi osmonoʻpar bino deb topildi va baland binolar va shaharlar boʻyicha kengashning (CTBUH) Osiyo va Avstraliya mukofotlariga sazovor boʻldi[7][21]. CTBUH xodimi, Nyu-Yorkdagi osmonoʻpar binolar muzeyi rahbari Kerol Uillis shunday dedi: „Uning shaklining soddaligi va oʻlchami osmonoʻpar bino gʻoyasini dramatiklashtiradi“[7]. Arxitektor Tim Jonson uning innovatsion konstruktiv dizayniga urgʻu beradi: „Poʻlat trosslar shamol va zilzila kuchlaridan himoya qiladi va binoni yengilroq qiladi, poʻlatdan kamroq foydalanishga yordam beradi va uning barqarorligiga hissa qoʻshadi“[7]. Jonson SWFC tuzilishini „daholikdan boshqa narsa emas“ deb taʼrifladi[21].

Galereya[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Shanxay jahon moliya markazi. Sharqiy marvarid minorasi orqasidan koʻrinishi.
    Shanxay jahon moliya markazi. Sharqiy marvarid minorasi orqasidan koʻrinishi.
  • Minoraning kuzatuv maydonchasi
    Minoraning kuzatuv maydonchasi
  • Shanxay Jahon moliya markazi (chapda) va Jin Mao minorasi
    Shanxay Jahon moliya markazi (chapda) va Jin Mao minorasi
  • Shanxay Jahon moliya markazi va Jin Mao minorasi bir-biriga ulashgan holda koʻrinishi
    Shanxay Jahon moliya markazi va Jin Mao minorasi bir-biriga ulashgan holda koʻrinishi
  • Tungi koʻrinishi
    Tungi koʻrinishi
  • Jin Mao minorasi yonida
    Jin Mao minorasi yonida
  • Tunda Shanxay minorasi oldida koʻrinishi
    Tunda Shanxay minorasi oldida koʻrinishi
  • Qurilish ishlari jarayoni
    Qurilish ishlari jarayoni
  • Qurilish ishlari jarayoni
    Qurilish ishlari jarayoni
  • Jin Mao minorasi yonida
    Jin Mao minorasi yonida
  • Shanxay jahon moliya markazining tungi manzarasi
    Shanxay jahon moliya markazining tungi manzarasi
  • Binoning yuqori qismida qurilayotgan diafragma.
    Binoning yuqori qismida qurilayotgan diafragma.
  • Asl dizaynni tasvirlaydigan stukko devori
    Asl dizaynni tasvirlaydigan stukko devori
  • SWFC, Jin Mao minorasi va toʻliq bitmagan Shanxay minorasi (oʻngda) 2012-yil avgust.
    SWFC, Jin Mao minorasi va toʻliq bitmagan Shanxay minorasi (oʻngda) 2012-yil avgust.
  • SWFC, Jin Mao minorasi va Shanxay minorasi 2014-yil yanvar
    SWFC, Jin Mao minorasi va Shanxay minorasi 2014-yil yanvar
  • SWFC kuzatuv maydonchasidan Jin Mao minorasining koʻrinishi.
    SWFC kuzatuv maydonchasidan Jin Mao minorasining koʻrinishi.
  • Binoning yuqori qismi.
    Binoning yuqori qismi.
  • Shanxay minorasidan Shanxay jahon moliyaviy markazining koʻrinishi. 2016-yil.
    Shanxay minorasidan Shanxay jahon moliyaviy markazining koʻrinishi. 2016-yil.

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shunga oʻxshash minoralar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Kingdom Centre, Saudiya Arabistonidagi bino

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „Shanghai World Financial Center - The Skyscraper Center“. skyscrapercenter.com. Qaraldi: 2020-yil 1-iyul.
  2. ↑ „Park Hyatt Shanghai To Open In 2008“. China Hospitality News (2007-yil 19-noyabr). 2008-yil 11-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 5-avgust.
  3. ↑ „Shanghai World Financial Center“. Emporis (2008). 2004-yil 12-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 2-fevral.
  4. ↑ Stern, Andrew. „Shanghai tower named year's best skyscraper“ (en). Reuters (2008-yil 21-noyabr). Qaraldi: 2021-yil 18-aprel.
  5. ↑ „Final beams in place on tallest building“. www.chinadaily.com.cn. Qaraldi: 2021-yil 18-aprel.
  6. ↑ 6,0 6,1 „China's tallest and timely arrival“. BBC (2008-yil 28-avgust). Qaraldi: 2013-yil 5-avgust.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 „Shanghai tower named year’s best skyscraper“.
  8. ↑ „Shanghai Tower Construction Continues Despite Rumors of salt in concrete sand“. NextBigFuture.com (2013-yil 25-aprel). Qaraldi: 2013-yil 20-may.
  9. ↑ „Construction of Shanghai World Financial Center resumes“. People's Daily (2005-yil 18-noyabr). Qaraldi: 2008-yil 22-may.
  10. ↑ „Fire breaks out at troubled Shanghai World Financial Center“. Forbes. Agence France-Presse (2007-yil 14-avgust). 2007-yil 9-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 22-may.
  11. ↑ Ying, Gao. „Shanghai World Financial Center catches fire“. Xinhua News Agency (2007-yil 15-avgust). 2009-yil 11-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 22-may.
  12. ↑ „China's tallest building rises“. The Guardian (2007-yil 14-sentyabr). Qaraldi: 2008-yil 22-may.
  13. ↑ 13,0 13,1 Lubow, Arthur. „The China Syndrome“. The New York Times (2006-yil 21-may). Qaraldi: 2008-yil 22-may.
  14. ↑ 14,0 14,1 „Innovation - Life, Inspired . About the Episodes . Show Transcript / PBS“. Educational Broadcasting Corporation and Carlton International (2004). Qaraldi: 2008-yil 22-may.
  15. ↑ „Shanghai World Financial Center (facts)“.
  16. ↑ „The World’s Largest Bottle Opener: Beautiful“.
  17. ↑ deVry, Erica. „Ernst & Young Relocates to Shanghai World Financial Center, Tallest Building in China“. Big4.com (2010-yil 18-avgust). 2018-yil 19-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 3-yanvar.
  18. ↑ . 18 December 2009. http://business.sohu.com/20091218/n269037313.shtml. Qaraldi: 3 January 2016. Shanxay jahon moliya markazi]]
  19. ↑ "Google locations."
  20. ↑ „SWFC Observation Deck“. smartshanghai.com. Qaraldi: 2016-yil 3-yanvar.
  21. ↑ 21,0 21,1 „CTBUH 2008 Awards“. Council on Tall Buildings and Urban Habitat. 2012-yil 30-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 28-aprel.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Shanxay_jahon_moliya_markazi&oldid=3853155" dan olindi