Rozella

Rozella (lotincha: Platycercus eximius) — Psittaculidae oilasiga mansub qushlar turi. Baʼzan u rangpar boshli Rozella turiga kichik tur sifatida kiritilgan.

Tavsif

Tana uzunligi 30 sm gacha, qanotlari — 15 sm gacha; vazni esa taxminan 80-130 g. Orqa tomonning yuqori tomoni qora, lekin har bir pat yashil-sariq rangda, orqa tomonning pastki qismi yashil-sariq rangda. Boʻyin va koʻkrak qismi yorqin qizil, koʻkrakning pastki qismi esa och sariq rangda. Qorin, bel va sonlar och yashil rangda. Qanotlari nilufar-koʻk rangda qora dogʻlari bor. Ayol toʻtqushning rangi xiraroq. Ularning yonoqlari kulrang-oq rangga ega, boshning orqa tomoniga uchburchak shaklida boʻyinning yuqori qismidagi yashil rang-barang rang keladi, tumshugʻi va boshi erkak toʻtqushlarnikiga qaraganda kichikroq.

Tarqatish

Rozellalar Avstraliyaning janubi-sharqida va Tasmaniya orolida yashaydilar.

Hayot tarzi

Rozellalar ochiq landshaftlarda yashaydilar. Ular savannalarda, katta bogʻlarda, inson faolligi boʻlgan joylarda joylashadilar. Ular yovvoyi va madaniy oʻtlarning urugʻlari (sebarga, beda, bugʻdoy), mevalar (nok va olma) bilan oziqlanadi. Shuningdek, ular ekinlarga zarar etkazishi mumkin, lekin begona oʻtlarni yoʻq qilish va zararli hasharotlarni isteʼmol qilish orqali ham foyda keltiradi.

Rozellalarning parvozi toʻlqinli, tez-tez qanot urishi bilan, ular uzoq masofalarga istaksiz ravishda uchib ketishadi. Yerda osongina harakatlanadilar. Ovozi juda baland, ammo yoqimsiz emas.

Koʻpayish

Platycercus eximius tuxumi — Tuluza muzeyi

Rozellalar katta shoxlarning boʻsh joylariga joylashadilar, ular hatto ustunlar va toʻsiqlarga ham uya qurishadi; odatda yerdan past joylarda.

Juftlash paytida erkak toʻtqush juftlash raqsini ijro etadi: u magʻrur holatda urgʻochi atrofida yuradi, patlarini koʻtaradi va vaqti-vaqti bilan dumini fan kabi yoyadi. Raqs maxsus tovushlar bilan birga keladi. Ayol oziq-ovqat soʻragan va xirillash tovushlarini chiqaradigan joʻjaning pozitsiyasini egallaydi. Keyin erkak toʻtqush koʻrinishni toʻxtatadi va uni ovqatlantirishni boshlaydi. Bu bir necha marta takrorlanadi. Ayol toʻtqush 4-6 ta oq tuxum qoʻyadi, baʼzan 9 tagacha, bir kunlik interval bilan. Inkubatsiya 2 va 3-tuxum qoʻygandan keyin boshlanadi va 22-24 kun davom etadi. Kuluchka paytida urgʻochi uyadan chiqmaydi va erkak toʻtqush uni oziqlantiradi.

Joʻjalar yorugʻlik bilan qoplangan, koʻr boʻlib chiqadi. Ular juda tez oʻsadi va 30 kunligida uyasini tark etadilar, lekin ota-onalari ularni yana 10-15 kun davomida oziqlantiradilar.

Tarkibi

Ular odamga tezda koʻnikib qolishadi, oʻzini baland ovozda emas, xotirjam tutadilar. Ular bir nechta soʻzlarni talaffuz qilishni oʻrganishlari mumkin va koʻpincha ular oʻzlari takrorlaydigan ohangni oʻrganishadi. Yaxshi sharoitlarda qushlar 30 yildan ortiq yashaydi.

Galereya

• 
• 
•