Raim Tyncherov
| Raim Tyncherov | |
|---|---|
| Tavalludi |
1908-yil Tavrida gubernatorligi, Rossiya imperiyasi |
| Vafoti |
1973-yil Toshkent, Oʻzbekiston SSR, SSSR |
| Fuqaroligi |
 SSSR |
| Sohasi | yozuvchi, shoir, tarjimon, folklorshunos |
Raim Tyncherov (qrim tatarcha: Raim Tınçerov; 1908-yil, Tavrida gubernatorligi — 1973-yil, Toshkent) — sovet qrim-tatar shoiri, nosir, folklorshunos va tarjimon.
Biografiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]1908-yilda Tavrid gubernatorligining Atirxon qishlogʻida tugʻilgan.
Erta otasiz qolib, onasiga oilasini boqishda yordam berishga majbur boʻlgan va oʻzi oʻqish bilan shugʻullangan.
1926-yilda „Yosh quvvat“ gazetasida Maksim Gorkiy va V.Mayakovskiyga taqlid janrida yozilgan „Muxalifetkyarlarga“ („Merosxoʻrlarga“) birinchi sheʼrini chop etgan.
Koʻp oʻtmay birinchi „Yosh ezgiler“ (Yosh taronalar) toʻplami, 1930-yilda esa „Yuksalish“ toʻplami nashr etilgan.
1930-yildan boshlab respublika davriy nashrlarida ishladi, xususan, tarjimon va adabiy muharrir lavozimlarida ishlagan. Gorkiy, Saltikov-Shedrin, Ostrovskiy asarlarini qrim-tatar tiliga tarjima qilgan. Kollektivlashtirish davrida u XX-asrning birinchi choragidagi sovet xalqining qarashlari va kayfiyatini aks ettiruvchi bir qator hikoya va romanlarni yaratgan: „Temirjon kart“ („Temir yurakli chol“, 1931-yil), „Shevketovlar“ („Shavkatovlar“, 1932-yil), „Eki dava“ („Ikki janjal“, 1934-yil). 1939-yildan — Qrim Sovet Yozuvchilar uyushmasi boshqaruvi aʼzosi hisoblanadi.
Keyinchalik, deportatsiya davrida u urush yillarida sodir boʻlgan voqealarni va Qrim-tatar xalqining deportatsiyasini batafsil tasvirlab bergan insholar yozgan.
1957-yilda u urushdan keyingi davrdagi birinchi qrim-tatar gazetasi „Lenin bayrogʻi“da ish boshladi, u yerda umrining soʻnggi kunlarigacha ishladi.
1959-yilda R.Tyncherov K.Jamanoqli va Y.Bolat bilan birgalikda qrim-tatar xalq ertaklari kitobini tuzib, Toshkentda nashr ettirdi, bu kitob urushdan keyingi davrda birinchi boʻlib, Rossiyaning eng nufuzli Qrim-tatar folklor nashrlaridan biri boʻlib qolmoqda.
Raim Tyncherov ogʻir kasallikdan keyin 1973-yilda Toshkentda vafot etgan.
Bibliografiya
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Tyncherov R., Bolat Y. „Edebiyat dersligi: Orta mektepninʼ 8-dji ve 9-dji sinflari uchun“ (Adabiyot darsligi: Oʻrta maktabning 8- va 9-sinflari uchun). — Simferopol: Krymdevnashr, 1940-yil. — 209 bet.
- „Baar tanʼinda: povest ve ikyaeler“ (Hammasi: hikoya va juftliklar) — Toshkent: Adabiyot nashriyoti, 1964-yil. — 154 bet.
- „Cherik asir sonʼ: ikyaeler“ (Chorak asr oxirida: juftliklar) — Toshkent: Adabiyot va sanʼat nashriyoti, 1970-yil. — 192 bet.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Adabiyot
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Raim TINCHEROV (1908-1973) tavalludiga 105 yil, yozuvchi // inf. 09.05.2016 yil uchun Ismoil Gasprinskiy nomidagi Qrim-tatar kutubxonasi veb-saytida
- „Panova Zenure Seiranovna“ Raim Tyncherov — yozuvchi va psixolog pdf -fayl // QRIM ILMIY AXBOROTASI, № 1 (24) 2020 yil (kr. tat. )
- Abduramon Y. Ajdji derslernin tatli meyvalari // Yangy dunya. — 1999 yil — yanvar. 23. (kr. tat. )
- Murod R. Dogma istidat saibi // Qrim. — 1998. — avgust. 29. (kr. tat. )
- Nagaev S. Teach the son of bitirdi, ammallyk yapty … Sonra ise kenish bilgili ve yuksek medenietli yazydzhi oldy : [Kyrymtatar yazidzhi G. Tyncherovnyn ijadi akkunda] // Kyrym. — 2007. — avgust. 1. — B. 7. : fotosurat. (cr. tat. )