Qrim bayrogʻi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Qrim bayrogʻi
Mamlakat Qrim
Tasdiqlangan sanasi 1992–yil 24–sentabr
Mutanosibligi 1:2

 

Qrim bayrogʻi (ruscha: Флаг Крыма; ukraincha: Прапор Криму; qrim tatarcha: Qırım bayrağı / Къырым байрагъы) — Ukrainadagi Qrim Avtonom Respublikasi va Rossiya tomonidan nazorat qilinadigan Qrim Respublikasi bayrogʻi. Bayroq 1992-yil 24-sentabrda rasman qabul qilingan [1] Qrim Respublikasining bayrogʻi sifatida 1999-yil 21-aprelda qayta qabul qilingan[2]. Keyinchalik 2014-yil 4-iyunda Qrim Respublikasining bayrogʻi sifatida qayta qabul qilingan (Rossiya Federatsiyasi tomonidan qoʻshib olingach).

Bayroq koʻk, oq, qizil rangda gorizontal chiziqlardan iborat. Moviy chiziq bayroqning yuqori chetida joylashgan va bayroq kengligining 1/6 qismini tashkil qiladi. Oq chiziq eng kattasi boʻlib, bayroq kengligining 2/3 qismini, qizil chiziq esa pastki chetida joylashgan, hamda bayroqning 1/6 qismini tashkil qiladi.

Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]

  Sovet Ittifoqi parchalanganidan soʻng, bayroq uchun koʻplab dizaynlar yaratilgan[3]. Jamoatchilikka eng maʼqul kelgan dizayn Kipr bayrogʻini eslatuvchi Qrimning koʻk xaritasi boʻlgan oq bayroq edi. Biroq, Qrim Oliy Kengashining koʻplab aʼzolari tepasida yettita kamalak rangi boʻlgan oq bayroq versiyasini qoʻllab-quvvatladilar[4]. Qrim 1992-yil 5-mayda oʻzini-oʻzi boshqarishni eʼlon qildi[5], biroq rasmiy bayroq tanlanmadi.

1992-yil 5-iyunda Qrim Oliy Radasiga (Qrim parlamenti) beshta taklif kiritildi:

  1. Bayroqning yuqori va pastki chetlarida katta oq boʻshliq va ingichka koʻk chiziqli bayroq
  2. Tepasida yettita kamalak rangi boʻlgan oq bayroq.
  3. Ochiq koʻk rangdagi ustida oq chizigʻi boʻlgan bayroq.
  4. Qizil vertikal chiziqli sariq, yashil, koʻk bayroq
  5. Markazda gerb tasvirlangan hozirgi koʻk, oq, qizil rangdagi bayroq

V. Trusov va A. Malgin tomonidan ishlab chiqilgan 5-dizayn Qrim bayrogʻi sifatida tanlandi[3]. Bayroqda G.Jefetov va V.Jagunovning gerbi aks ettirish tavsiya etildi. Bayroqning yakuniy loyihasi 1992-yil 24-sentabrda Qrim Oliy Radasining ikkinchi sessiyasida taqdim etilgan. Bayroq faqat 1999-yil 21-aprelda rasman qabul qilingan.

Qrim tatarlarining etnik bayroqlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qrim tatar xalqining bayrogʻi (Qırımtatar bayrogʻi/K'ırımtatar bayrogʻi yoki Koʻk bayraq/Kyok bayrak').

1917-yilda Qrim tatarlarining qisqa umr koʻrgan Qrim Xalq Respublikasi tashkil etilganda, „Koʻk bayroq“ deb nomlanuvchi oltin tamgʻali osmon rangidagi bayroq yaratilgan. Yashil rangdagi bayroq diniy maqsadlarda, qizil rangli bayroq esa tatarlarning harbiy bayrogʻi sifatida ishlatilgan[6].

Rang sxemasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ranglar sxema Moviy Oq Qizil
CMYK 100-38-0-30 0-0-0-0 0-85-89-14
HEX #006FB2 #FFFFFF #DB2017
RGB 0-111-178 255-255-255 219-32-23

Tarixiy bayroqlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qrim Xalq Respublikasi (1917—1918)[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Qrim Xalq Respublikasi bayrog'i
    Qrim Xalq Respublikasi bayrog'i

1917-yilda tatar millatchi guruhlari oʻzlarining ramzi (erkinlik rangi) sifatida koʻk rangli bayroqdan foydalana boshladilar. Bu 1917-yil oxirida eʼlon qilingan qisqa muddatli Qrim Xalq Respublikasining bayrogʻiga aylandi[7]. 1918-yil boshida Kommunistik Taurida Sovet Sotsialistik Respublikasi Qrim ustidan nazorat oʻrnatganida, tatar koʻk bayrogʻi oddiy qizil bayroq foydasiga bekor qilindi[7].

Sovet Ittifoqi[tahrir | manbasini tahrirlash]

1921-yil 18-oktabrda Rossiya SFSR tarkibida Qrim ASSR tashkil etildi. Bayroq qizil rangda boʻlib, respublika nomining bosh harflari: kirill alifbosida, oltin tusda yozilgan. Bayroqdagi harflar Qrimni Muxtor Sovet Sotsialistik Respublikasi sifatida koʻrsatish maqsadida 1929-yilda KrASR va QrMSŞÇ yozuvlari bilan oʻzgartirildi. Bayroq 1938-yilda yana oʻzgartirildi, uning tepasida Kiril alifbosi (Rossiya SFSR uchun) va pastki qismida KrASR yozuvi yozilgan. 1945-yil 30-iyunda Qrim Qrim viloyatiga aylantirilgach, rasmiy bayroq bekor qilindi[3]. 1991-yilda Sovet Ittifoqi parchalanganida Ukraina SSR tarkibida Qrim ASSR qayta tiklandi.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „О Государственном флаге Республики Крым“.
  2. ↑ Ukrainian heraldry — Flag of Crimea URL accessed on 22 February 2007
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 fotw.net — Crimea — 1992 Proposals (Ukraine)
  4. ↑ fotw.net — Crimea in the Soviet Union
  5. ↑ Wolczuk. „Catching up with 'Europe'? Constitutional Debates on the Territorial-Administrative Model in Independent Ukraine“. Taylor & Francis Group. Qaraldi: 2006-yil 16-dekabr.
  6. ↑ Jaume Olleʼ, Crimea: The Tatars (Ukraine), Flags of the World — (10 July 2000). „adopted November 1917, abolished January 1918“ (Jaumé Olle, Historical Flags, 1998).
  7. ↑ 7,0 7,1 Crimea, historical flags (vexillographia.ru)
  8. ↑ 8,0 8,1 Crimea in the Soviet Union 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Qrim_bayrogʻi&oldid=4281965" dan olindi