Pyotr Palchinskiy

PA Palchinskiy, 1913-yil

Pyotr Akimovich Palchinskiy (ruscha: Пётр Иоаки́мович (Аки́мович) Пальчи́нский ; 1875-yil 9-oktabr — 1929-yil 22-may) — rus muhandisi, ilmiy uslubni Rossiya sanoatiga kiritishda muhim rol oʻynagan.

Biografiya

Palchinskiy 1875-yil 9-oktabrda Vyatka gubernatorligining Sarapul shahrida Ioakim Fyodorovich Palchinskiy va rus inqilobchisi Nikolay Chaykovskiyning singlisi Aleksandra Vasilevna Palchinskaya (niyasi Chaykovskaya) oilasida tugʻilgan. Koʻp oʻtmay, u onasi va toʻrt ukasi bilan Tataristonning Volga daryosi boʻyida joylashgan Qozon shahriga koʻchib oʻtdi. U aka-ukalarining eng yoshi kattasi edi. U onasi bilan Volga daryosi boʻyidagi Qozon shahrida oʻsgan. U ilm-fanga erta qiziqish uygʻotdi, bu uni 1893-yilda Sankt-Peterburgdagi konchilik institutiga talaba sifatida qabul qilishga olib keldi. Bu chor Rossiyasining elita muhandislik institutlaridan biri edi. U yerda u yetakchi rus olimlari bilan aralashib, radikal siyosat bilan tanishdi.

1901-yilda Palchinskiy Rossiya hukumati tomonidan Don havzasidagi koʻmir konlarida ishchilarning yashash sharoitlarini tekshirish uchun ishga qabul qilindi; biroq uning ishchilarning turmush sharoiti haqidagi tanqidi yaxshi qabul qilinmadi. 1905-yil inqilobidan koʻp oʻtmay, Palchinskiy oʻsha paytda Rossiyadagi eng yirik partiya boʻlgan Sotsialistik inqilobiy partiyaga qiziqib qoldi. U partiyaning moʻtadil qanotiga hamdard boʻlib, radikallarni keskin tanqid qilgan. U 1905-yilda inqilobchilarning alohida demokratik eʼlon qilish harakatlarida ishtirok etgan.  U harakatning faol ishtirokchisimi yoki shunchaki xayrixohmi, aniq emas. Rossiya hukumatini Palchinskiyning harakatda faol ishtirok etganiga ishontirish uchun hech qanday aniq dalillar yoʻqligi sababli, u sudga tortilmadi, aksincha, inqilobiy gʻalayon paytida politsiyaga berilgan favqulodda vakolatlar ostida surgun qilindi.

8 yillik surgundan soʻng Palchinskiy rafiqasi bilan 1913-yilda oʻz ona yurtlariga qaytib keldi. Birinchi jahon urushi davrida u Imperator Rossiya Markaziy urush sanoati qoʻmitasi raisining oʻrinbosari boʻlgan. 1917-yil fevral inqilobidan keyin muvaqqat hukumatda bir qancha lavozimlarda ishlagan. Ehtimol, rasmiy aʼzo boʻlmasa-da, u oʻzini Sotsialistik inqilobiy partiyaning mo''tadil qanoti bilan bogʻlagan va Germaniyaga qarshi urush harakatlarini qoʻllab-quvvatlagan. 1917-yilda bolsheviklar viloyat hukumatini egallab olishdi, vazirlar va Muvaqqat hukumatning boshqa amaldorlarini, shu jumladan Palchinskiyni qamoqqa oldilar.

Palchinskiy bolsheviklar hukmronligiga qarshilik qildi; ammo asta-sekin yangi sovet siyosiy tuzumining ayrim jihatlari unga va uning koʻplab safdoshlariga yoqdi. Ularning rejali iqtisodiyotni yaratish, sanoatlashtirish, fan va texnikaga sodiqliklari Palchinskiy uchun istiqbolli edi.

Palchinskiyning fikricha, Rossiyaning sanoat rivojlanishiga toʻsiqlar texnologik emas, balki siyosiy, ijtimoiy va maʼrifiy masalalardir. Uning taʼkidlashicha, rus muhandislari raqobatbardosh dunyo bilan kurashish uchun jihozlanmagan, chunki rus muhandislari muammolarga „akademik-dilettantik“ tarzda yondashmagan. Buning oʻrniga, ular har bir muammoni faqat texnik muammo sifatida qabul qilishdi va agar yechim eng soʻnggi ilm-fanni oʻz ichiga olgan boʻlsa, bu eng yaxshi yechim deb taxmin qilishdi.

Palchinskiy Sovet hokimiyati va Kommunistik partiya bilan sanoatni rejalashtirish va Rossiyaning kuchini oshirishda ishlagan, ammo u aʼzo boʻlgan har qanday tashkilotni partiya tomonidan bosib olinishiga qatʼiyan qarshi edi. Kommunistik partiya manfaatlariga qarshi chiqdi. Bu davrda bolsheviklar va Stalin tomonidan boshlangan siyosat Moskva nazorati ostidagi ulkan loyihalarga urgʻu berdi. Ushbu loyihalar mahalliy sharoitlarni hisobga olmagan va xavfsizlik ishlab chiqarish uchun qurbon qilingan. Bu Palchinskiyga yoqmadi, chunki u mahalliy sharoit va xavfsizlik choralari koʻrilmagani sababli oʻlim va vayronagarchilikni oʻz koʻzi bilan koʻrgan. U bu loyihalarni tanqid qilishda davom etdi va 1928-yil aprelda hibsga olindi.

Shaxti sudidan soʻng prokuror Krilenko muhandislar ustidan koʻproq sud jarayonini oʻtkazishni xohladi. U Palchinskiyni qiynoqqa solgan, shunda u davlat miqyosidagi fitna rahbari rolini oʻz zimmasiga oladi. Palchinskiy taslim boʻlmadi. U 1929-yilda qatl etilgan.

Meros

Palchinskiy sovet tashviqoti tomonidan qoralangan, keyin esa unutilgan, ammo u Aleksandr Soljenitsinning " Gulag arxipelagi „ (1974), 1-p. va 1916-yil noyabr (1984) asarlarida uni koʻzlari tiniq odam sifatida koʻrsatgan., muhandislar jamoasining mehnatkash vakili.

1996-yilda Loren Grexem “Qatl etilgan muhandis arvohi: Texnologiya va Sovet Ittifoqining qulashi " asarini nashr etdi, unda Sovet jamiyatining birinchi oʻn yilligida texnologiyaning rolini koʻrsatish uchun Palchinskiy hayotidan foydalanilgan.

Qoʻshimcha oʻqish

1. Jon, Redford (1996-02). Pyotr Plalchinskiy. 2007-04-11 da olindi
2. Grem, Loren (1996). Qatl etilgan muhandisning ruhi: Texnologiya va Sovet Ittifoqining qulashiISBN 0674354370
   Vesilind, P. Aarne (2010). Muhandislik tinchlik va adolat: muhandislarning jamiyat oldidagi mas’uliyatiISBN 1848826737, p. 54 „Pyotr Plalchinskiyning eng katta muammosi shundaki, u muhandislar jamiyatning salomatligi, xavfsizligi va farovonligini birinchi oʻringa qoʻyishi kerak degan gʻoyani jiddiy qabul qilgan.“
3. Xartford, Tim (2012). Moslashtiring: Nega muvaffaqiyat har doim muvaffaqiyatsizlikdan boshlanadi.ISBN 1250007550ISBN 1250007550, p. 30 „bir nechta maslahatchilar Pyotr Palchinskiyning taqdiriga duch kelishadi...“
4. Soljenitsin, Aleksandr. Gulag arxipelagi (rus. Arxipelag GULAG, Arxipelag GULAG). P.36-37 „GPU kollegiyalari va proletar sudlari … Palchinskiy, fon Mik va Velichkolar tomonidan sodir etilgan yangi qabih qilmishlarni oʻrganish uchun nafas olishdi...“