Perloja
Perloja | |
|---|---|
| Village | |
.jpg) | |
 Gerb | |
| 54°12′52″N 24°24′52″E / 54.21444°N 24.41444°E G OKoordinatalari: 54°12′52″N 24°24′52″E / 54.21444°N 24.41444°E G O | |
| Mamlakat |
[[ Litva]] |
| [[Ethnographic region]] | [[Dzūkija]] |
| [[County]] |
[[ Alytus County]] |
| Municipality | Varėna district municipality |
| Asos solingan | 1378 |
| Aholisi (2021) |
484 |
| Vaqt mintaqasi | UTC+2, yozda UTC+3 |
|
| |
Perloja — Litvaning Varena tumanida joylashgan qishloq. 19 km (12 mi) joylashgan Varenadan gʻarbda Merkis daryosi boʻyida va Vilnyus — Druskininkay yoʻlida joylashgan. 2001-yilgi aholini roʻyxatga olishdagi maʼlumotlariga koʻra, unda 774 nafar aholi istiqomat qilgan[1]. Qishloq Birinchi jahon urushidan keyin tashkil etilgan va 1923-yilgacha mavjud boʻlgan mustaqil, ammo tan olinmagan mikrodavlat boʻlgan Perloja respublikasi bilan mashhur[2].
Qishloq[tahrir | manbasini tahrirlash]
Qishloq Dainava oʻrmoni bilan oʻralgan hisoblanadi. Perloja Merkis daryosining ikkala qirgʻogʻida joylashgan boʻlib, kattaroq aholi punkti oʻng qirgʻogʻida joylashgan. Perloja yaqinidagi oʻrmonda kichik, ammo juda chuqur Paperlojis koʻli joylashgan. Buyuk Vitautas yodgorligi 1930-yilda qurilgan va Sovet Litva davrida saqlanib qolgan kam sonli yodgorliklardan biri edi[3]. Perloja markazida neogotik uslubda qurilgan cherkov (1928—1930-yillarda qurilgan) va Sovet istilosiga qarshi kurashgan Litva partizanlari uchun yodgorlik (1995-yilda qurilgan) joylashgan[4].
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Arxeologik tadqiqotlar bu hududda inson mavjudligini neolit davriga toʻgʻri keltirsa-da[5], Perloja qishlogʻi birinchi marta 1378-yilda yozma ravishda tilga olingan[4] Muhim Vilnyus — Grodna yoʻlida joylashgan qishloqda sayohat qiluvchi Buyuk Gertsoglar va boshqa Litva zodagonlari uchun qirollik mulki bor edi[5]. Litvani xristianlashtirishdan soʻng, qishloq Buyuk Vitautas tomonidan moliyalashtirilgan katolik cherkovini qurish uchun birinchi joylardan biri boʻlgan[6]. 1710-yilda, Buyuk Shimoliy urush paytida, vabo Perlojaning deyarli barcha aholisini qirib tashladi. Biroq, aholi punkti tiklandi va 1792-yilda Magdeburg huquqlari va gerbiga ega boʻldi. Qoʻllar boshida Lotin xochi boʻlgan buqa tasvirlangan. Ehtimol, tasvir Kaunasdan olingan[7]. Tez orada qurollar va huquqlar bekor qilindi, chunki Polsha-Litva Hamdoʻstligining boʻlinishi natijasida qishloq Rossiya imperiyasiga qoʻshildi. Tarixiy gerb 1993-yilda tiklangan[7].
Perloja Respublikasi 1918-1923[tahrir | manbasini tahrirlash]
Birinchi jahon urushidan keyingi tartibsizlikda Litva amaldagi davlat tuzilmalarini oʻrnatish va Litva mustaqillik urushlarida nemis, sovet va polsha askarlariga qarshi oʻzini himoya qilish uchun kurashdi. 1918-yil noyabr oyida mahalliy aholi bunday vaziyatga javoban oʻzini oʻzi boshqaradigan cherkov qoʻmitasini tuzgan, uni koʻpincha Perloja Respublikasi (Perlojos respublika) deb ataydi, unga Imperator Rossiya armiyasi faxriysi Yonas Chesnulevichyus raislik qilgan[4]. Perloja Respublikasining oʻz sudi, politsiyasi, qamoqxonasi, pul birligi (Perloja litas) va 300 kishilik armiyasi bor boʻlgan[3]. Bu armiya turli harbiy qismlar bilan janglar olib borgan. Oʻz-oʻzini boshqarish 1919-yildagi Litva-Sovet urushi davrida ham saqlanib qolgan; Parish qoʻmitasi oddiygina inqilobiy qoʻmita deb oʻzgartirilgan. Vilnyus viloyati uchun Polsha-Litva urushidan keyin Perloja Millatlar Ligasi tomonidan tashkil etilgan neytral zonada boʻlgan[6]. 1923-yilda zona Merkis daryosi boʻylab boʻlinib, bir qirgʻogʻini Litvaga, ikkinchisi Ikkinchi Polsha Respublikasiga qoldirgan[6]. Perloja Respublikasi 1923-yilgacha uzilishlar bilan mavjud boʻlgan[3].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Alytaus apskrities kaimo gyvenamosios vietovės ir jų gyventojai (PDF) (in Lithuanian). Vilnius: Department of Statistics to the Government of the Republic of Lithuania. 2002. p. 59. ISBN 9986-589-83-5.
- ↑ Bojtár, Endre (1999).
- ↑ 3,0 3,1 3,2 McLachlan, Gordon (2008).
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Semaška, Algimantas (2006).
- ↑ 5,0 5,1 Simas Sužiedėlis, ed. (1970—1978).
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Kviklys, Bronius (1964).
- ↑ 7,0 7,1 „Perlojos herbas“ (in Lithuanian).