Parfenopa
Parfenopa (qadimgi yunoncha: Παρθενόπη) — qadimgi yunon mifologiyasidagi sirenalardan biri. Uning ismi „qizning ovozi“ deb tarjima qilinadi[1].
Afsonasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Qadimgi yunon afsonasiga ko‘ra, Parfenopa Aheloy xudosi va Terpsihora muzasining qizi bo‘lgan[1][2]. Uning qo‘shiqlari Odisseyni[3][4] o‘ziga rom eta olmagach, o‘zini dengizga tashladi va cho‘kib ketadi. Afsonaga ko‘ra, uning jasadi Neapolda, Megaride orolida, hozir Castel-dell-Ovo qal’asi joylashgan[5] qirg‘oqqa chiqqan. Kuma shahri aholisi bu hududga joylashar ekan, uning sharafiga oʻzlari asos solgan shaharni Partenopa deb atashgan[6].
Rim afsonasida boshqa bir taxmin, yaʼni Vezuviy ismli kentavr Parfenopani sevib qolgani aytiladi. G‘azablangan Yupiter kentavrni vulqonga, Parfenopani esa Neapol shahriga aylantirdi. Shunday qilib, afsonaga ko‘ra, vulqonga aylangan kentavr endi o‘z his-tuyg‘ularini tiya olmaydi va bu tez-tez shiddatli vulqon otilishlarda namoyon bo‘ladi[7].
Adabiyot va sanʼatda[tahrir | manbasini tahrirlash]
Parfenopa turli adabiyot va sanʼat asarlarida, shu jumladan, qadimiy tangalardagi siymosidan tortib[2], o‘z koʻksigidagi suv bilan Vezuviy olovini oʻchirayotgani ifodalangan Spinakorona favvorasigacha tasvirlangan[8]. Virgil o‘zining „Georgiklar“ asarida Parfenopa tomonidan tarbiyalanganligini daʼvo qilgan:
Bundan tashqari, Parfenopa meksikalik bastakor Manuel de Sumayaning „Parfenopa“ operasi va qadimgi yunon romani „Metioh va Parfenopa“[9] kabi bir qator boshqa asarlarga ilhom berdi. Bundan tashqari, XVIII asrda Parfenopa afsonasi asosida Sarro (1722), Vinchi (1725), Gendel (1730), Vivaldi (1738) va Xasse (1767) operalari yozilgan.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 Music of the Sirens. Bloomington, Indiana: Indiana University Press, 2006. ISBN 0-253-21846-2. :20
- ↑ 2,0 2,1 Spink & Son. The Numismatic Circular and Catalogue of Coins, Tokens, Commemorative & War Medals, Books & Cabinets, Volume 14. Piccadily: Spink & Son, 1906 — 9010 bet.
- ↑ Bay of Naples and Southern Italy, Cape Town, South Africa. ISBN 978-1-86-011349-9. [sayt ishlamaydi]
- ↑ Miles, Gary B.. Virgil's Georgics: A New Interpretation. Berkeley and Los Angeles: University of California Press, 1980. ISBN 0-520-03789-8.
- ↑ Lancaster, Jordan. In the Shadow of Vesuvius: A Cultural History of Naples. London and New York: I.B. Tauris, 2005 — 11 bet. ISBN 1-85043-764-5.
- ↑ The Roman Paratext: Frame, Texts, Readers. Cambridge UK: Издательство Кембриджского университета, 2014 — 230 bet. ISBN 978-1-107-02436-6.
- ↑ Virgil's Golden Egg and Other Neapolitan Miracles: an Investigation into the Sources of Creativity. New Brunswick, New Jersey: Andoza:Нп3. ISBN 978-1-4128-4240-2.
- ↑ „Fontana di Spinacorona (detta Fontana delle zizze)“. CorpodiNapoli. 2016-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 7-fevral.
- ↑ The Virgin and Her Lover: Fragments of an Ancient Greek Novel and a Persian Epic Poem. Leiden, Netherlands: Brill Publishers, 2003 — 5 bet. ISBN 90-04-13260-0.