Papaver nudicaule
| Islandiya koʻknorisi | |
|---|---|
| |
| Oʻsimliklar | |
| Yuksak oʻsimliklar | |
| Gulli oʻsimliklar | |
| Ikki urugʻpallalilar | |
| Ranunculales | |
| Papaveraceae | |
| Papaver | |
P. nudicaule
| |
| Papaver nudicaule | |
|
List
| |
Papaver nudicaule, Islandiya koʻknorisi — gulli oʻsimlik. Papaver croceum bilan juda oʻxshash. Vatani Osiyo va Shimoliy Amerikaning subpolyar mintaqalari, Markaziy Osiyo togʻlari hamda moʻtadil Xitoy (lekin Islandiyada emas). Islandiya koʻknorisi chidamli, ammo qisqa umr koʻradigan koʻp yillik oʻsimlik boʻlib, koʻpincha ikki yillik oʻsimlik sifatida oʻstiriladi. Ular birinchi marta 1759-yilda botaniklar tomonidan tasvirlangan. Yovvoyi turlar oq yoki sariq rangda gullaydi.
Lotincha binar nomi nudicaule „yalangʻoch poyalari bilan“ degan maʼnoni anglatadi[2].
Turlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Turlar sariq, toʻq sariq, qizil ikra, atirgul, pushti, krem va oq ranglarda, shuningdek, ikki rangli navlari ham mavjud. Urugʻli shtammlarga quyidagilar kiradi: „Shampan pufakchalari“ (toʻq sariq, pushti, qizil, oʻrik, sariq va qaymoqli oq rangdagi 15 dyuymli oʻsimliklar), „Mo''jizalar mamlakati“ (4 gacha gulli 10 dyuymli mitti shtammi), „Flamenko“ (pushti soyalar, oq chegaralangan, balandligi 1½ dan 2 futgacha), „Party Fun“ (1 futgacha, kuzda birinchi yil va ikkinchi bahorda ishonchli tarzda gullaydi); „Illumination“ va „Meadow Pastels“ (2 futgacha, ehtimol eng baland shtammlar), „Matador“[3].
Mitti Gartenzverg guruhi[4] va „Solar Fire Orange“[5] va „Yozgi shabada apelsin“[6] navlari Qirollik bogʻdorchilik jamiyatining Bogʻdagi xizmatlari uchun mukofotiga sazovor boʻldi[7].
Oʻsimliklar yengil, yaxshi quritilgan tuproqni va toʻliq quyoshda yaxshi oʻsadi. Oʻsimliklar issiq havoga chidamli emas, issiq yoz iqlimida tezda nobud boʻladi.
Islandiya koʻknorisi, barcha koʻknorilar singari, juda mayda urugʻlar va uzun ildizlarga ega. Yaxshi qurigan tuproqlarda yozning salqin iqlimida Islandiya koʻknorisi 2-3 fasl yashashi mumkin, erta bahordan kuzgacha gullaydi[8].
Genetika[tahrir | manbasini tahrirlash]
P. nudicaule ning bogʻda oʻstiriladigan shakllari genetikasi, gul rangiga nisbatan oʻrganilgan[9]. Oq gul rangi sariq rangga nisbatan ustunlik qiladi. Apelsin va boshqa ranglar retsessivdir.
Toksiklik[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bu oʻsimlikning barcha qismlari zaharli[10], tarkibida (barcha koʻknori kabi) zaharli alkaloidlar mavjud. Xususan, P. nudicaule tarkibida benzofenanthidin alkaloidi, chelidonin borligi koʻrsatilgan[11]. Shuningdek, tarkibida (+) — amurin, (-) — amurensinin, (-) — O- metiltalizopavin, (-) — flavinantin va (-) — amurensin bor[12].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Linne, Carl von (1753). Species Plantarum. Vol. 1. Holmiae :Impensis Laurentii Salvii. p. 507.
- ↑ Harrison, Lorraine. RHS Latin for Gardeners. United Kingdom: Mitchell Beazley, 2012. ISBN 978-1845337315.
- ↑ Sunset Publishing (2001) Sunset Western Garden Book, ed. 7 (Sunset Books Incorporated: ISBN 0-376-03874-8)
- ↑ „RHS Plantfinder - Papaver nudicaule Gartenzwerg Group“. Qaraldi: 14-aprel 2018-yil.
- ↑ „RHS Plantfinder - Papaver nudicaule 'Solar Fire Orange'“. Qaraldi: 14-aprel 2018-yil.
- ↑ „Papaver nudicaule 'Summer Breeze Orange'“. RHS. Qaraldi: 18-yanvar 2021-yil.
- ↑ „AGM Plants - Ornamental“. Royal Horticultural Society (2017-yil iyul). Qaraldi: 17-aprel 2018-yil.
- ↑ Armitage, Allan M. (2001) Armitage’s Manual of Annuals, Biennials, and Half-Hardy Perennials (Timber Press; ISBN 0-88192-505-5)
- ↑ Fabergé, A.C. (1942) Genetics of the scapiflora section of Papaver 1.
- ↑ Kingsbury, J. M. (1964) Poisonous plants of the United States and Canada.
- ↑ Zhang, Y., Pan, H., Chen, S., Meng, Y., Kang, S. (1997).
- ↑ Philipov, S; Istatkova, R; Yadamsurenghiin, GO; Samdan, J; Dangaa, S (2007). „A new 8,14-dihydropromorphinane alkaloid from Papaver nudicaule L“. Natural Product Research. 21-jild, № 9. 852–6-bet. doi:10.1080/14786410701494777. PMID 17763104.