Ozarbayjon milliy kutubxonasi
| Ozarbayjon milliy kutubxonasi | |
|---|---|
Kutubxonaga asosiy kirish joyi
| |
| Mamlakat |  Ozarbayjon
|
| Turi | Milliy kutubxona |
| Tashkil etilgan | 1922-yil |
| Joylashgan shahar | Baku |
| Koordinatalari | 40°22′27″N 49°50′45″E / 40.37417°N 49.84583°ECoordinates: 40°22′27″N 49°50′45″E / 40.37417°N 49.84583°E |
| Hajmi | 4,513,000 |
| Rasmiy sayti | ANL.az |
| Xarita | |
<mapframe>: Couldn't parse JSON: Syntax error
| |
Mirza Fatali Oxundov nomidagi Ozarbayjon Milliy kutubxonasi (ozarbayjon : Mirza Fatali Oxundov nomidagi Azerbaycan Milli Kitobxonasi) — Ozarbayjon Respublikasining milliy kutubxonasi, Boku shahrida joylashgan va 1922-yilda tashkil etilgan. Ozarbayjon dramaturgi va faylasufi Mirza Fatali Oxundov sharafiga nomlangan. Kutubxona Xogoniy koʻchasida joylashgan boʻlib, Rashid Behbudov va Nizomiy koʻchalariga qaraydi. Uning fasadlarida turli yozuvchi va shoirlarning haykallari oʻrnatilgan: Nizomiy Ganjaviy, Mahsati, Uzeyir Hojibeyov, Shota Rustaveli, Aleksandr Pushkin va boshqalar.
Sakkiz bosqichli keng ombor binoning toʻrt qavatini egallab, kitoblarni savdo nuqtalariga yetkazadigan maxsus liftlar bilan jihozlangan. Oʻquv zallarining sigʻimi 500 oʻringa moʻljallangan. Buyurtmalar elektron roʻyxatdan oʻtgandan keyin ham elektron pochta orqali qabul qilinadi.
Kutubxona 25 boʻlim va 26 sektorni oʻz ichiga oladi. Kutubxona fondi 4 million 513 mingga yaqin nashriyot materiallarini qamrab oladi.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
1922-yilda tashkil etilgan kutubxona 1923-yil 23-mayda hozirgi manziliga koʻchirilgan. Bino ozarbayjonlik meʼmor Mikayil Huseynov tomonidan loyihalashtirilgan. U dastlab Ozarbayjonning „Umumiy kutubxonasi va davlat kitob ombori“ nomi bilan tanilgan. 1939-yil 11-iyulda kutubxona oʻzining hozirgi nomini oldi. 1962-yilda kutubxonaga Fransiya milliy kutubxonasi bilan almashinuv aloqalarini oʻrnatishga ruxsat berildi. 2005-yilda Ozarbayjon Vazirlar Mahkamasining qaroriga binoan kutubxona Oxundov nomidagi Ozarbayjon Milliy kutubxonasi nomini oldi. 2005-yilda u Yevropadagi 54 kutubxonani oʻz ichiga olgan Yevropa milliy kutubxonachilari konferensiyasiga qoʻshildi.
2005-yilda xalqaro kitob almashinuvida ishtirok etish va xorijiy kutubxonalarning tegishli boʻlimlari hamda kutubxona sohasida faoliyat yurituvchi tashkilotlar bilan hamkorlik qilish maqsadida „Xorijiy adabiyotlar“ kafedrasi tashkil etildi. Kafedra 60 dan ortiq mamlakatlar, jumladan Iordaniya, Misr, Rossiya, Shvetsiya, Estoniya, Gruziya va boshqalar bilan hamkorlik qiladi[1]
2000-yilda M.F.Oxundov nomidagi Milliy kutubxonada internet zali tashkil etildi. 2001-yilda kutubxona qoshida oʻquv markazi ochildi. U 2003-yildan beri avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimidan foydalanadi.
Bugungi kun[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bugungi kunda binoda kitoblar, jurnallar, gazetalar, jurnallar, ovoz va musiqa yozuvlari, patentlar, maʼlumotlar bazalari, xaritalar, shtamplar, bosma nashrlar, chizmalar va qoʻlyozmalar[2], jumladan, Sovet davrida nashr etilgan barcha gazetalarning nusxalari mavjud.
Ozarbayjon Milliy kutubxonasi ham mamlakatning rasmiy va markaziy ombori hisoblanadi. U Ozarbayjonda nashr etilgan har bir yangi kitobdan toʻrt nusxani va har bir jurnal va gazetadan ikki nusxani oladi.
Mamlakatda yagona boʻlgan kutubxonada bolsheviklar inqilobidan oldin Ozarbayjonda nashr etilgan gazetalarning mikrofilmi va fotosuratlari mavjud.
Milliy kutubxonadan foydalanish[tahrir | manbasini tahrirlash]
Kitobxonlik kartasiga ega Ozarbayjon fuqarolari, shuningdek, boshqa davlat fuqarolari kutubxonadan bepul foydalanishlari mumkin. Ammo hujjatlarni skanerlash, nusxa koʻchirish, boshqa xorijiy kutubxonalardan kitob buyurtma qilish kabi baʼzi xizmatlar uchun toʻlov toʻlanadi.
Har qanday Ozarbayjon va chet el fuqarosi oʻzining shaxsini tasdiqlovchi hujjatlarni, masalan, guvohnoma yoki pasport va haydovchilik guvohnomasini taqdim etgan holda oʻquvchi kartasini olishi mumkin. Oʻquvchi kartasi barcha foydalanuvchilar guruhlariga bir martalik foydalanish uchun beriladi. Sizga tegishli boʻlmagan oʻquvchi kartasidan foydalanish taqiqlanadi. Kutubxona obyektlari oʻquvchilarga nazorat punktida oʻquvchi tomonidan toʻldirilgan nazorat qogʻozi orqali beriladi.
Kutubxona zallariga umumiy rejimda mobil telefonlar, tashqi kiyim va kameralar, shuningdek katta sumkalar bilan kirish taqiqlanadi. Kutubxona kitobxonlarga shaxsiy noutbuklaridan foydalanish imkonini beradi. Ammo kutubxona kompyuterlariga flesh-disk va disklarni ulash ham taqiqlangan.
Kutubxonaning Nodir kitoblar fondi va muzeyida, Ozarbayjon adabiyoti boʻlimi arxivida va gazeta fondida chop etilgan gazetalarda, notarius va shriftlar boʻlimi qoʻlyozmalarida himoyalangan hujjatlardan nusxa koʻchirish qatʼiyan man etiladi. Ushbu adabiyotlarning nusxalari faqat elektron resurslarni tashkil etish boʻlimi tomonidan ruxsat etiladi. Nodir kitoblar fondi va Ozarbayjon adabiyoti arxivi fondidan adabiyot olish taqiqlanadi.[3]
Oʻqish zallari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Oʻquvchi kartasiga ega boʻlgan har bir Ozarbayjon yoki boshqa davlat fuqarosi davriy matbuot zalidan foydalanishi mumkin. 67 oʻringa moʻljallangan zalda toʻrt yillik jurnallar (125 ta ozarbayjon va 20 ta rus tilida) va besh yillik gazetalar (236 ta ozarbayjon va 22 ta rus tilida) mavjud.
Adabiy tadbirlar, kitob taqdimotlari, mualliflar bilan uchrashuvlar, koʻrgazmalar oʻtkazish uchun koʻrgazma zali tashkil etilgan. Barcha tadbirlar barcha foydalanuvchilar uchun ochiq.
Aniq va texnika fanlari boʻyicha oʻquv zalida 1869 ta, shu jumladan ozarbayjon tilida 757 ta, rus tilida 1112 ta buyum mavjud. Oʻquvchilar asosiy kitob toʻplamlaridan kitoblarni soʻrashlari mumkin.
Foydalanuvchilar uchun 20 oʻrinli chet tillar zalida 2500 ga yaqin turli tillardagi jurnal va gazetalar saqlanadi. Zal turli tillardagi kitoblarning alifbo boʻyicha kataloglari bilan taʼminlangan.
Nodir kitob-kutubxona muzeyida nodir kitoblar, shuningdek, Ozarbayjon haqidagi 1920-yilgacha boʻlgan davrni qamrab olgan kitoblar saqlanmoqda.
36 oʻrinli gumanitar fanlar zalida 4237 ta (ozarbayjon tilida 2072 ta va rus tilida 2165 ta) mavjud boʻlib, foydalanuvchilarni alifbo va tizimli kataloglar bilan taʼminlaydi.
Talabalar zali, ayniqsa, oliy oʻquv yurtlari talabalari va yoshlariga 250 oʻrinli xizmat koʻrsatadi. Alifbo tartibida va tizimli kataloglar bilan taʼminlangan zalda fanning turli sohalarini qamrab oluvchi 9500 ga yaqin (ozarbayjon va rus tillarida) ensiklopediyalar, qoʻllanmalar, lugʻatlar va hokazolar kitobxonlar ixtiyorida.
Musiqa nashriyot zalidan bir vaqtning oʻzida 16 nafar kitobxon foydalanishi mumkin. Zalda saqlanadigan ovoz yozuvlari, ozarbayjon va xorijiy kompozitsiyalarning nusxalari, ozarbayjon kompozitorlari va dramaturglarining musiqa qoʻlyozmalari va qoralama teatrlashtirilgan dramalari nusxalari, shuningdek, turli tillardagi musiqa kitoblari nusxalari saqlanadi.
Milliy kutubxonaning xalqaro aloqalari[tahrir | manbasini tahrirlash]
- 2010-yil 6-iyun kuni Ozarbayjon Milliy kutubxonasi va Estoniya Milliy kutubxonasi[4] oʻrtasida kutubxona sohasida hamkorlik toʻgʻrisidagi memorandum imzolangan.
- 2011-yil 4-mayda Ozarbayjon Milliy kutubxonasi Shveysariya Milliy kutubxonasi bilan hamkorlik toʻgʻrisidagi memorandumni imzoladi.
- Gruziya Milliy parlament kutubxonasi 2001-yil 20-dekabrda Ozarbayjon milliy kutubxonasi[5] bilan oʻzaro aloqalar toʻgʻrisida memorandum imzoladi.
- 2015-yilning 17-aprelida Ozarbayjon Milliy kutubxonasi bilan Bolgariyaning Muqaddas Kiril va Metyusiy nomidagi Milliy kutubxonasi oʻrtasida oʻzaro hamkorlik toʻgʻrisidagi memorandum imzolandi[6]
- 2016-yilning 2-may kuni Ozarbayjon Milliy kutubxonasi va Gollandiya qonuni jamgʻarmasi tomonidan Yevropa kutubxonasida hamkorlik toʻgʻrisidagi hamkorlik shartnomasi imzolandi.
- 2017-yil 29-sentabr kuni Ozarbayjon, Rossiya va Misr milliy kutubxonalari oʻrtasida kutubxona sohasida hamkorlik qilish toʻgʻrisida Memorandumlar imzolandi.
- M.F.Oxundov nomidagi Milliy kutubxona Avstriya Milliy kutubxonasi bilan hamkorlik toʻgʻrisida memorandum imzoladi.[7]
- 2018-yilning 17-aprel kuni Ozarbayjon Milliy kutubxonasi va Qatar Milliy kutubxonasi oʻrtasida oʻzaro anglashuv memorandumi imzolandi.
- Ozarbayjon Milliy kutubxonasi va Belarus Milliy kutubxonasi oʻrtasida kutubxonalar sohasida hamkorlik toʻgʻrisida Memorandum imzolandi .[8]
- 2015-yil 7-aprelda Ozarbayjon Milliy kutubxonasi va Marokash Milliy kutubxonasi oʻrtasida hamkorlik toʻgʻrisida Memorandum imzolangan[9]
- 2018-yil 9-yanvarda Ozarbayjon Milliy kutubxonasi va Kaliforniya universiteti regentlari oʻrtasida uning Los-Anjeles kampusi (UCLA) nomidan oʻzaro anglashuv memorandumi imzolandi[10]
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „FOREIGN RELATIONS OF THE NATIONAL LIBRARY“.
- ↑ Meet Me at the Akhundov by Leyla Gafurova. Azerbaijan International Magazine. #8.2. Summer 2000
- ↑ „Azerbaijan National Library named after M. F. Akhundov Terms of Use Rules“.
- ↑ „Memorandum on cooperation between Azerbaijan National Library and National Library of Estonia“.
- ↑ „A memorandum on bilateral mutual relations between the National Parliamentary Library of Georgia and Azerbaijan National Library“.
- ↑ „A Memorandum of Understanding between the National Library of Azerbaijan and the St. St. Cyril and Methodius National Library of Bulgaria“.
- ↑ „Memorandum on cooperation between the Austrian National Library and the Azerbaijan National Library“.
- ↑ „A memorandum on cooperation was signed between the National Library of Azerbaijan and the Belarus National Library“.
- ↑ „Memorandum on cooperation“.
- ↑ „A Memorandum of Understanding ("MOU") between the National Library of Azerbaijan and the Regents of the University of California, on behalf of its Los Angeles Campus“.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Rasmiy sayti (ozarbayjoncha, English, and ruscha)
- UN System Depository Libraries profile (Wayback Machine saytida 2012-02-04 sanasida arxivlangan) (English)