Oscar Wilde

Оскар Уайлд

Oscar Wilde
Tavalludi	16-oktyabr 1854-yil Dublin, Irlandiya
Vafoti	30-noyabr 1900-yil(1900-11-30) (46 yoshda) Parij, Fransiya
Ijod qilgan tillari	Ingliz tili, Fransuz tili, Lotin tili, Qadimgi yunon tili va Nemis tili
Fuqaroligi	Irland
Yoʻnalish	Estetizm
Janr	Drama, hikoya, dialog, muxbirlik
Shoh asari	Jiddiy boʻlish qanday muhim, Dorian Gray portreti

Oscar Fingal OʻFlahertie Wills Wilde (talaffuzi: Oskar Fingal O'Flaerti Uills Uayld; 16-oktyabr 1854-yil, Dublin — 30-noyabr 1900-yil, Parij) — ingliz yozuvchisi, tanqidchi, shoir, dramaturg. Hashamdor sheʼrlari bilan fransuz simvolistlariga yaqin turadi. 1882-yilda AQSh shaharlari boʻylab sayohatda boʻlib, estetika boʻyicha maʼruzalar oʻqigan. Bu davrda va keyinroq yaratilgan „Eʼtiqod yoki Nigilistlar“ (1882), „Gersoginya Padua“ (1883), „Salomé“ (1893) dramalarida yosh yozuvchining isyonkor kayfiyati ifodalanib, ijtimoiy hayot masalalari muhim oʻrin egallaydi. Londonga qaytib, gazeta va jurnallar bilan hamkorlik qilgan. Axloqsizlikda ayblanib, 2 yil (1895—97) qamoqda yotib chiqqach, Parijga koʻchib oʻtgan. Qamoqdan soʻng Wilde hayotida roʻy bergan ruhiy tushkunlik „Reading qamoqxonasi balladasi“ (1898) avtobiografik asari hamda oʻlimidan keyin eʼlon qilingan „Qamoqxonadagi tavba“ (1905)da oʻz aksini topgan. „Windermere xonimning yelpigʻichi“ (1892), „Benuqson erkak“ (1895), „Jiddiy boʻlish qanday muhim“ (1896) komediyalari, „Baxtli shahzoda“ va „Yulduzli bola“ (1888) adabiy ertaklar toʻplamlarida oʻzi yashagan muhit urf-odatlarini tanqidiy aks ettirgan. „Dorian Gray portreti“ (1891) — 19-asr oxiridagi intellektual romanning ajoyib namunasi. 80-yillardagi tanqidiy maqolalarida („Oʻy-niyatlar“ toʻplami, 1891) Wilde hozirgi ingliz adabiyotidagi oʻziga yaqin voqea-hodisalarni yoritgan. Ayni paytda xalq qoʻshiqchilik ijodini, Pierre-Jean de Béranger sheʼriyatini yuqori baholagan, Honoré de Balzac, Lev Tolstoy, Ivan Turgenev va Fyodor Dostoyevskiylar badiiy mahoratini mehr bilan tasvirlagan. Wilde pyesalari asosida filmlar yaratilgan.