Ortner sindromi
Ortner sindromi kam uchraydigan yurak qon tomir kasalligi sindromi boʻlib, yurak-qon tomir tizimi kasalliklaridan kelib chiqadi takrorlanuvchi laringeal nerv falajiga olib kelishi mumkin [1]. Birinchi marta 1897 yilda avstriyalik shifokor Norbert Ortner (1865-1935) tomonidan tushuntirib berilgan.
Xuddi shunday mexanizm tufayli yuzaga kelgan disfagiya aorta disfagiyasi (shunday qilib megalatriensis desfagiya deb ataladi) yoki subklavikulyar arteriya aberransiyasida disfagiya lusoriya deb ataladi. Qaytalanuvchi laringeal nervning siqilishi tufayli ovozning xirillashiga olib kelishi mumkin va bu esa mitral stenozning belgisi boʻlishi mumkin. Ikkinchi Ortner sindromi, Ortner sindromi II, qorin boʻshligʻi anginasini anglatadi.
Sabablari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Chap qaytalangan laringeal nerv falajiga (LRLN) shubha qilinganida, uning paydo boʻlish chastotasi past boʻlganligi sababli, ovoz xirillashning koʻproq uchraydigan sababi deb hisoblash mumkin.
Kardiovokal yaʼni yurak-qon tomir sindromini koʻrib chiqayotganida, eng koʻp uchraydigan asosiy sabab mitral stenoz tufayli chap atriumning kengayishi yaʼni chap boʻlmacha kengayishi, ammo boshqa sabablar, jumladan, oʻpka gipertenziyasi, [2] torakal aorta anevrizmasi, kengaygan o'pka arteriyasi [3] va aberrant subklavikulyar arteriya sindromi haqida xabar berilgan. asabni siqish[4].
Yurak-qon tomir kasalliklari sabablarining baʼzi misollari:
Diagnostika[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ayniqsa progressiv rivojlanib boruvchi kasalliklar bilan ogʻrigan bemorlarda ovozning xirillashini mumkin boʻlgan yurak-qon tomir sabablarini hisobga olish kerak. Shubha tugʻilgandan soʻng, laringoskopiya qilish chap qaytalangan laringeal nervning shikastlanishini aniqlashning birinchi bosqichidir[5]. Imtihon quyidagilarni oʻz ichiga oladi:
- Aspiratsiya xavfini baholash uchun yutishni tekshirish (oziq-ovqat qiziloʻngach oʻrniga traxeyaga tushishi).
- Toʻliq boʻlmagan vokal kordning yopilishini istisno qilish uchun nafas olish testi.
- Ovoz sifati [6].
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ovozning xirillashi hamda yurak anatomik patologiyasi oʻrtasidagi bu oʻzaro bogʻliqlikni birinchi marta doktor Norbert Ortner tomonidan 1897-yilda mitral qopqoq stenozidan ikkilamchi chap atriyal kattalashgan uchta bemorda chap takroriy laringeal asab falajini (LRLN) kuzatganidan keyin tasvirlangan.[7] Shundan buyon Ortner sindromining taʼrifi yurak etiologiyasi bilan chap qaytuvchi laringeal nerv falajining barcha muhim boʻlgan sabablarini oʻz ichiga olish uchun kengaytirilib borilmoqda.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ "Ortner's syndrome: a radiological diagnosis.". The Ulster Medical Journal 71 (1): 55–6. May 2002. PMID 12137166. PMC 2475354. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=2475354.
- ↑ "Ortner syndrome and haemophilia". Haemophilia 11 (5): 548–51. September 2005. doi:10.1111/j.1365-2516.2005.01140.x. PMID 16128901.
- ↑ „Mitral Stenosis“. Merck Manual. Merck Manual. Qaraldi: 2015-yil 19-aprel.
- ↑ "Ortner's Syndrome and Endoluminal Treatment of a Thoracic Aortic Aneurysm: A Case Report". Vascular and Endovascular Surgery 40 (1): 75–78. January 2006. doi:10.1177/153857440604000111. PMID 16456610.
- ↑ "Cardiovocal Syndrome: A Systematic Review". Heart, Lung and Circulation 17 (1): 1–4. February 2008. doi:10.1016/j.hlc.2007.04.007. PMID 18055261.
- ↑ "Evaluating hoarseness: keeping your patient's voice healthy.". American Family Physician 57 (11): 2775–82. June 1998. PMID 9636340. https://archive.org/details/sim_american-family-physician_1998-06_57_11/page/2775.
- ↑ Ortner N. (1897). „Recurrent nerve palsy in patient with mitral stenosis.“ Wien Klin Wochenschr. 1897;10:753-755. [in German]).