Mullo Isʼhoq
Mullo Isʼhoq (Mullo Sodiq) (1836—1892) — Xorazmlik oʻzbek olimi, taniqli venger olimi Arminiy Vamberining sherigi.[1]
Mullo Isʼhoq 1836-yilda Xiva xonligida tugʻilgan, madrasada tahsil olgan va 1863-yil iyulda Vamberiga sherik boʻlib, Samarqandga yoʻl olgan ziyoratchilar guruhiga qoʻshilgan. Istanbulda boʻlganida, u Vamberiy ortidan Budapeshtga borishga qaror qildi va u y erda venger tilini oʻrgandi va 1864-yildan boshlab Akademiya kutubxonasida kutubxonachining yordamchisi sifatida ish boshladi. Vamberi Mullo Isʼhoqning yangi sharoitga qanchalik tez moslashib ketganligini va venger tilini oʻrganganini payqadi. 1872—1878-yillarda Mullo Sodiq Vengriyada va, ehtimol, mamlakat tashqarisida ham yurgan va 1879 va 1892-yillarda uning ismi yana akademiya amaldorlari orasida paydo boʻlgan. Uning venger tilini bilishini Hunnik va Vengriya xalqlarining kelib chiqishi haqidagi afsonani sheʼriy qayta tiklashi, Janos Aranyning moʻjizaviy kiyik haqidagi afsonasini oʻzbek tiliga tarjimasi koʻrsatmoqda. U Vamberini oʻzbek tilining „jonli lugʻati“ sifatida ham qoʻllab-quvvatladi. Uning oilasi bor edi va oʻz dinini - Islomni saqlab qoldi.[2]
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Alder, L., Dalby, R. The Dervish of Windsor Castle: The Life of Arminius Vambery. — Bachman and Turner, 1979. — P. 267. — 512 p.
- Goldziher, I. Tagebuch. — Brill, 1978. — С. 26. — 341 с. — ISBN 9789004054493.
- Vámbéry, Á. Vámbéry Ármin vázlatai Közép-Ázsiából. Ujabb adalékok az oxusmelléki országok népismereti, társadalmi és politikai viszonyaihoz. — Pest: Ráth Mór, 1868.