Mug'la

Mug'la Turkiyaning bir viloyati va aholi soni bo'yicha yigirma to'rtinchi shahar. 2020 yil holatiga ko'ra, uning aholisi 1,021,773 ni tashkil qiladi. Kichik bir qismi O'rtayer dengizi hududiga to'g'ri keladigan Egey mintaqasida joylashgan va Ortaja, Dalaman, Koyjegiz, Fethiye, Marmaris, Milas, Datcha va Bodrum kabi dam olish joylari bilan mashhur. Viloyatda 13 ta tuman mavjud.

Tarixı

Antik davr

Menteshedagi Kariya yo'lining bir qismi

Qadimgi Kariya hududining eng qadimiy aholi punktlaridan biri boʻlgan Mugʻla dastlab Anadoʻlining tub aholisi boʻlgan kariylar hukmronligi ostida boʻlgan, soʻngra Misr, Ossuriya va skiflarning qisman va qisqa muddat bosqinlari ostida boʻlgan. Avval Midiya, keyin forslar Mug'lani o'z boshqaruviga olib, mintaqani satrap orqali boshqargan. Iskandar Zulqarnayn qoʻshinlari bilan kelganida Mugʻla viloyatini Kariya satrapi boshqargan.

Usmonli davri

Mug'laning paydo bo'lishi, ehtimol, respublikaning birinchi yillarida

Mug'la qadimgi sivilizatsiyalarga mezbonlik qilgan va har davrda o'z ahamiyatini saqlab qolgan mintaqadir. Islom hukmronligidan oldin sivilizatsiyalar tomonidan Kariya, islom hukmronligidan keyin esa Menteshe nomini olgan mintaqaning nomi qayerdan olinganligi aniq emas. Avliyo Chalabiy o'zining Sayohatnoma kitobida Mug'la nomi haqida shunday degan:

Yil tarixida (…) katta urush bo'ldi va Menteshe O'g'lining vaziri Mug'li Bey yunonlar tomonidan bosib olindi. Mug‘li Bey tushıda Muhammadni o‘z qishlog‘ida ko‘rdi va keyinchalik ulamolar huzurida Islomni qabul qildi. Mug'la qal'asi fath qilinganidan keyin bu shahar nomi Mug'la deb atala boshlandi. “Mug” forscha kofir degan ma’noni anglatadi. Mug‘li bey musulmon bo‘lgandan keyin ko‘p xizmatlar qildi, ko‘plab urushlarda qatnashdiç

Respublika davri

Respublika tashkil etilgandan keyin maʼmuriy tuzilmada Mugʻla viloyatining maʼmuriy markazi boʻlgan shahar togʻli tuzilishi va qulay aloqa yoʻllari yoʻqligi sababli rivojlana olmadi. Yillar davomida faqat shahar markazi bo'lish harakatchanligi bilan rivojlanishga harakat qilgan Mug'la, so'nggi yillarda, ayniqsa universitetning ochilishi, yangi sanoat zonasining tashkil etilishi va sanoatning ortishi bilan rivojlana boshladi.

Mug'la oshxonasi

Eng mashhur taomlardan biri Mug'laning o'ziga xos tarhanasidir. Tarhana yozda tayyorlanadi, deraza, tom va hovli oldiga qo‘yib quritiladi va qishda iste’mol qilinadi. Mug'lada zaytun va quritilgan qalampir ham madaniyatga aylandi. Bulardan tashqari Mug'la markazining o'ziga xos taomlari ham bor.

Mug'la uylari

Shahardagi eski ko'cha

Mug'ladagi uylar; shahar timsoliga aylangan dizaynlari, yog'och ishchanligi, shift bezaklari bilan turk an'anaviy me'morchiligida noyob model yaratadi. Ular odatda yaxshi saqlanadi. To'g'ridan-to'g'ri an'anaviy arxitekturadan ilhomlangan yangi inshoatlar hali ham Mug'lada boshqa mintaqalarga qaraganda ko'proq qurilmoqda, deb aytish mumkin. Bunda shaharning yuqori ta'lim va mahalliy ong darajasi, mintaqaning turistik hudud ekanligi o'z ta'sirini o'tkazmoqda.

Ta'lim

1992-yilda tashkil etilgan Mug'la Sıtki Kochman universiteti, ayniqsa, 1999-yildan so'ng, universitetni tom ma'noda o'z qanoti ostiga olgan tadbirkor Sitki Davut Kochmandan keyin ajoyib sur'atlar bilan rivojlandi. Yaqinda vafot etgan Sıtki Davut Kochman va asoschi rektor Ethem Ruhi Figlali (1992-2002) rahbarligida 30 ming aholiga ega kichik va harakatsiz shahar markazi bo'lgan shahar, bu bilan katta sur'atga ega bo'ldi. 20 000 dan ortiq talabalardan iborat yangi jamoaning turar joyi. . Mug'la Sıtkı Kochman universiteti har yili ochilgan yangi fakultetlari bilan yanada ko'proq talabalar jamoasiga murojaat qilish imkoniyatiga ega bo'ldi. Mug'la viloyati unchalik katta bo'lmaganligi sababli, talabalar uyni ijaraga olish va topishda muammolarga duch kelishlari mumkin.