Mergasov uyi
Mergasov uyi — Qozon shahrining Vaxitovskiy tumanida Dzerjinskiy koʻchasi 18-uyda joylashgan bino. Bino Tatariston poytaxtidagi avangard meʼmorchiligining noyob namunalaridan biridir. Madaniy meros yodgorligi.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bino 1928-yilda meʼmorlar P. T. Speranskiy va S. V. Glagolev[1] (baʼzi manbalarga koʻra, uyning meʼmori D. M. Fedorov[2][3]) loyihasi asosida qurilgan. Bu bino Qozondagi suv taʼminotiga ulangan birinchi koʻpqavatli turarjoy binosi edi. Uyning nomi sobiq Mergasov koʻchasida qurilganligi bilan bogʻliq boʻlib, unda Mergasov degan bir polkovnikka tegishli binolar bor edi.
Soʻnggi paytlarda uy ayanchli ahvolga kelib qoldi, uning aholisi koʻchirildi[4]. Shunisi eʼtiborga loyiqki, Qozon nashrlaridan biri uyni shahar mehmonlariga koʻrsatilmasligi kerak boʻlgan binolar roʻyxatiga kiritgan[5]. Shu bilan birga, avangard meʼmorchiligi namunasi sifatida binoni qayta tiklashga intilayotgan tashabbuskor guruhlar mavjud. Mergasov uyiga qiziqishni saqlab qolish uchun binoda spektakllar oʻtkaziladi[6].
Arxitekturasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Avangard binosi oʻtish uslubiga tegishli. U mumtoz arxitekturaning xususiyatlarini (xususan, kompozitsiyaning simmetriyasi, asosiy markaziy zinapoyaning mavjudligi, kattalashtirilgan markaziy hajmi), shuningdek, konstruktivizm xususiyatlarini (xususan, dekorning soddaligi, zinalarning sezilarli hajmi, burchakdagi balkonlar) birlashtiradi. Qurilish jarayonida zamonaviy texnologiyalar, jumladan, tajriba doirasida taklif qilingan presslangan qamish (qamishit) plitalari qoʻllangan. Yuqoridan koʻrinishda uy U-shaklidadir, uyning yettita kirish joyi bor. Har bir qavatda bir nechtadan kommunal kvartiralar loyihalashtirilgan.
Uyda yashagan taniqli shaxslar[tahrir | manbasini tahrirlash]
1931-1952-yillarda uyda yozuvchi Kavi Najimiy yashab, uni Hasan Toʻfon, Hodi Taqtosh, Javdat Fayziy, Solih Saydashev va Muso Jalil ziyorat qilganlar. 1938-1941-yillarda uyda yozuvchi Abdulla Alish yashagan.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Динара Валеева. „Дом с историей. Как живется в Мергасовском доме на Черном озере“. Инде (2017-yil 28-mart). Qaraldi: 2020-yil 14-iyun.
- ↑ Анастасия Тонконог. „Что значит Мергасовский дом для Казани“. Enter. Qaraldi: 2020-yil 14-iyun.
- ↑ Рузиля Мухаметова. „«Мергасовский дом»: ветхий Дом мечты или Отель «Удовольствие» для ночи любви“ (ru). События. ТАТМЕДИА (2018-yil 11-iyun). Qaraldi: 2020-yil 14-iyun.
- ↑ Регина Гималова. „Мергасовский. Что происходит с одним из последних конструктивистских строений Казани“ (ru). Idel.Реалии. Radio Free Europe / Radio Liberty (2019-yil 3-iyul). Qaraldi: 2020-yil 14-iyun.
- ↑ „ТОП-13 страшных мест: что нельзя показывать гостям Универсиады 2013“ (ru). Инказан.Ру (2013-yil 21-mart). Qaraldi: 2020-yil 14-iyun.
- ↑ Татьяна Мамаева. „Знаменитый Мергасовский дом стал героем спектакля“ (ru). Реальное время (2018-yil 28-may). Qaraldi: 2020-yil 14-iyun.