Marrakesh

Marrakesh

Bu atamaning boshqa maʼnolari ham mavjud. Qarang: Marrakesh (maʼnolari).

Marrakesh (Marrakish, berber. ⴰⵎⵓⵔⴰⴽⵓⵛ, Marrakesh lahjasi Marrakash — arabcha مراكش‎) — Marokashning toʻrt imperialistik shaharlaridan biri. Hozirda Marrakesh viloyatining maʼmuriy markazi Safi boʻlib, u xuddi shu nomdagi prefekturani tashkil qiladi.

Mamlakatning Kasablanka, Fes va Tanjerdan keyin toʻrtinchi yirik shahri.

Etimologiya

Marrakesh — ispancha „Marokash“ nomining buzilgan talaffuzi (ispancha: Marruecos). Oʻtmishda Marokash Sharqda „Marrakesh“ nomi bilan mashhur boʻlgan va baʼzi musulmon mamlakatlarida hozirgacha shunday deb ataladi.

Tabiati

Marrakesh shahri

Shahar Atlas togʻlari etagida, Rabotdan 330 km janubi-sharqda va Kasablankadan 240 km uzoqlikda joylashgan. Shaharning oʻrtacha balandligi dengiz sathidan taxminan 450 m balandlikda. Shahar atrofidagi eng baland nuqta Marrakeshdan janubi-sharqda joylashgan Jbel Tishka togʻi (3240 m) boʻlib, uning choʻqqilari yil davomida qor bilan qoplangan.

Tarixi

Shahar taxminan 1060-yillarda Almoraviylar sulolasidan Abu Bakr ibn Umar tomonidan asos solingan va bir asr davomida Almoraviylarning birinchi poytaxti, 1147-yildan keyingi Almohadlargacha boʻlgan davrda poytaxt boʻlib xizmat qilgan. Marrakeshning oltin davri Kutubiya va El-Mansuriya masjidlarini qurgan Yoqub al-Mansur (1184-1199) hukmronligi davriga toʻgʻri keladi. Kutubia masjidining 70 metrlik minorasi hamon Marrakeshning ramzi hisoblanadi.

1269-yilda Marrakesh Marinidlar hukmronligi ostiga oʻtdi, ular poytaxtni Fesga koʻchirdilar. 16-asrda Saʼdiylar unga poytaxt vazifalarini qaytardilar. Shaharda Al-Badi saroyi va bu hukmdorlar maqbaralari majmuasi saqlanib qolgan.

1912-yilda Marrakesh al-Xiba boshchiligidagi Sahroi isyonchilar tomonidan bosib olindi, ammo shahar tez orada fransuzlar tomonidan qaytarib olindi va 1956 yilgacha Fransiyaning Marokash protektorati tarkibiga kirdi. Shaharning haqiqiy boshqaruvi al-Glavi feodal oilasi qoʻlida edi, ularning vakillaridan biri (Tami al-Glavi) 1953-yilda Sulton Muhammad Vni agʻdarish tashabbusi bilan chiqdi.

Oʻz tarixi davomida Marrakesh Marokashning asosiy shahri boʻlish huquqi uchun Fes bilan raqobatlashdi, mamlakat bir necha bor poytaxtlari bilan ikkita mustaqil qismga boʻlindi — shimolda Fes va janubdagi Marrakesh. Rabot shahrining zamonaviy Marokashning poytaxti sifatida tanlanishini bu ikki raqib shahar o‘rtasidagi murosa sifatida ko‘rish mumkin.

Diqqatga sazovor joylar

1985-yilda Umumjahon merosi roʻyxatiga kiritilgan Marrakesh shahri taxta binolar va istehkomlarning qizgʻish tuslari tufayli „qizil shahar“ deb nomlanadi. Madinaning markazida Jemaa al-Fna maydoni joylashgan. Bu yerda siz akrobatlarni, hikoyachilarni, suv sotuvchilarni, raqqosalarni, musiqachilarni, ilon sehrgarlarini koʻrishingiz mumkin. Madinada mamlakatning eng qadimiy masjidlaridan biri Ibn Yusuf masjidi, shuningdek, shaharning eng katta masjidi Al-Kutubiya joylashgan. Siz shahar devoridan tashqariga 19 ta darvozadan biri orqali kirishingiz mumkin: ulardan biri Bab-Agnau va boshqalar.

Eski shahar orqasida uzun palma bogʻi choʻzilgan. Marrakesh oʻzining bogʻlari va xiyobonlari bilan mashhur. Ular orasida Menara zaytun bogʻi, maydoni 405 gektar boʻlgan Agdalning oʻralgan bogʻlari va Majorelle bogʻini alohida taʼkidlash kerak.

Madaniyatida

• Marrakesh Buyuk Britaniya Bosh vaziri Winston Cherchillning sevimli dam olish maskani edi. Unda u oʻzining koʻplab manzaralarini chizgan. Ular orasida Ikkinchi Jahon urushi davrida Cherchill tomonidan yaratilgan yagona rasm boʻlgan „Al-Kutubiya masjidining minorasi“ kartinasi eng katta shuhrat qozondi.
• „Juda ko‘p bilgan odam“ (1956, rejissyor Alfred Hitchkok) jangari filmining birinchi qismidagi harakat Marrakeshda bo‘lib o‘tadi.
• Nemis „Goombay Dance“ guruhi repertuariga „Marrakesh“ qoʻshigʻi kiradi.
• Nemis musiqachisi va DJ Andre Tannebergerning (ATB) ishi „Marrakesh“ kompozitsiyasini ham oʻz ichiga oladi