Kontent qismiga oʻtish

Kunle Olukotun

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Kunle Olukotun
Tavalludi
London, Anglya
Fuqaroligi AQSh
Institutlar Stanford universiteti
Taʼlimi Michigan universiteti (MS, PhD)
Calvin kolleji (BS)
Tezis sarlavhasi Yuqori unumdorlikdagi protsessor arxitekturasida texnologiya-tashkilot almashinuvi
Akademik rahbarlari Trevor Mudge
Mashhur ishlari
Mukofotlari

Kunle Olukotun - Britaniyada tug'ilgan hozirda Nigeriyalik[1] kompyuter olimi. U Stanford universitetining muhandislik maktabida Cadence Design Systems professori, elektr muhandisligi va kompyuter fanlari professori hamda Stanford Keng Tarqalgan Parallelizm Laboratoriyasining direktori hisoblanadi.[2] Olim Stanford Hydra Chip Multiprocessor tadqiqot loyihasining rahbari bo'lgan.[3] [4]Olukotunning yutuqlari orasida birinchi umumiy maqsadli ko'p yadroli CPUni loyihalashtirish, bitta chipda ko'p protsessor va ko'p ipli protsessor dizaynini innovatsiyalash, shuningdek, ko'p yadroli protsessorlar va GPUlar uchun transaksional xotira texnologiyasi va domenga mos dasturlash tillarini ishlab chiqish modellarini yaratish kiradi.[5] [6][7][8][9]Olukotunning tadqiqot qiziqishlari kompyuter arxitekturasi, parallel dasturlash muhitlari, kengaytirish mumkin bo'lgan parallel tizimlar, domenga mos tillar va yuqori darajadagi kompilatorlar sohalarini qamrab oladi.

Ta'lim olishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Olukotun bakalavr darajasini Michigan shtatining Grand Rapids shahrida joylashgan Calvin kollejida tamomlagan. [10]U Michigan universitetida kompyuter fanlari va muhandislik sohasida magistr (1987) va doktorlik (1991) darajalarini yoqlagan. Uning ilmiy yordamchisi Trevor Mudge edi.

Karyerasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Olukotun 1991 yilda Stanford universitetining elektr muhandisligi kafedrasida ish boshlagan. Stanfordda bo'lganida, u Stanford gydra chip multiprocessor (CMP) tadqiqot loyihasining rahbari bo'ldi. Bu loyiha ip darajasidagi spekulyatsiyalarni qo'llab-quvvatlaydigan multiprocessorlarni ishlab chiqishga qaratilgan edi. 2000-yilda u "Afara Websystems"ni tashkil etdi, bu kompaniya chip multiprocessor texnologiyasi asosida server tizimlari uchun yuqori ishlov berish va past quvvatli protsessorlarni ishlab chiqardi.[11] Afara 2002 yilda Sun Microsystems tomonidan sotib olingan. Olukotun tomonidan ishlab chiqilgan Afara ko'p yadroli Niagara protsessori Sun tomonidan sotib olingan. Niagara protsessorlari hozirda Oracle SPARC-ga asoslangan barcha serverlarga kuch beradi va milliardlab dollar daromad keltiradi.[12] Sun Microsystemsda ishlagan vaqtida Olukotun 2005 yilgi UltraSPARC T1 protsessorining yaratuvchilaridan biri edi.[13]

2017-yilda Olukotun va Kris Re Samba "Nova Systems" kompaniyasini tashkil etdilar. SambaNova Systems mashina o'rganishi va ma'lumotlar analitikasini quvvatlash uchun keyingi avlod hisoblash platformasini ishlab chiqmoqda.[14] Olukotun hozirda Stanfordning Keng Tarqalgan Parallelizm Laboratoriyasini boshqaradi, bu laboratoriya heterojen parallel hisoblashni osonlashtirishga qaratilgan. Shuningdek, u infratuzilmani ishlab chiqarishga yo'naltirilgan What's Next (DAWN) laboratoriyasining a'zosi.

Tadqiqotlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Olukotunning tadqiqotlari kompyuter arxitekturasi, parallel dasturlash muhitlari, kengaytirilishi mumkin bo'lgan parallel tizimlar, domenga mos dasturlash tillari va yuqori darajadagi kompilatorlarga qaratilgan. U Stanford Gidra chip multiprocessor (CMP) tadqiqot loyihasini boshqarib, bu orqali iste'molchilarga va yuqori darajadagi hisoblash tizimlariga ko'p yadroli texnologiyalarni olib kelib, kompyuterda inqilobiy o'zgarishlar kiritdi. [15]

1990-yillarning o'rtalarida Olukotun va uning hammualliflari ko'p yadroli kompyuter protsessorlari mavjud superskalar dizaynlarga qaraganda asbob-uskunalardan yaxshiroq foydalanishi mumkinligini ta'kidladilar.[16] 2008-yilda Olukotun Stanfordga qaytdi va bir nechta kompyuter sanoati korporatsiyalaridan 6 million AQSh dollari mablag'ni to'plaganidan so'ng Stanfordda mashxur bo'lgan Parallelizm Laboratoriyasini tashkil etdi.[17]

Olukotunning so'nggi tadqiqotlari algoritmlarni ko'p turdagi parallel apparatlarga, jumladan, ko'p yadroli tizimlar, grafikni qayta ishlash birliklari (GPU) va maydon dasturlanadigan ekran matritsasiga (FPGA) osongina moslashtirishga imkon beradigan domenga mos dasturlash tillariga qaratilgan.Olukotun Nigeriyalik ventura kapital kompaniyasi UDC maslahatchi kengashining a'zosi ham bo'lib xizmat qiladi. U 2006 yilda "chip va ko'p tarmoqli protsessor dizayni bo'yicha ko'p protsessorlarga qo'shgan hissalari" uchun Kompyuter Mashinalari Assotsiatsiyasi a'zosi etib saylangan. U 2008 yilda IEEE a'zosiga aylangan.[10]

Olukotun o'z tadqiqotlarida Yorubaning merosidan bir nechta so'zlardan foydalangan. "Afara", u tashkil etgan kompaniyaning ismi yorubada "ko'prik" degan ma'noni anglatadi va u Stanfordda o'z serverini temir va po'latning Yoruba xudosi nomidan nomlagan. Katta kompyuterlar ko'pincha "katta temir" deb ataladi.[18]Olukotun Stanfordning Keng Tarqalgan Parallelizm Laboratoriyasini (PPL) boshqaradi. U shuningdek, What's Next (DAWN) laboratoriyasi uchun ma'lumotlar analitikasi a'zosi. Olukotun 12 ta AQSh patentlariga ega. U 150 dan ortiq ilmiy maqolalar chop etib, ikkita darslik kitob yozgan.[19]

Mukofotlar va yutuqlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Eckert-Mauchly mukofoti, 2023[20]
  • Milliy muhandislik akademiyasi a'zosi, 2021[21]
  • IEEE Kompyuter jamiyati Harry H. Goode mukofoti, 2018 [22]
  • Michigan muhandislik bitiruvchilari mukofotini, 2017
  • ACM a'zo, 2006 [23]

Kitoblar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • S. W. Keckler, K. Olukotun va H. P. Hofstee, Multicore Processors and Systems (Springer Publishing Company, Inc., 2009).
  • K. Olukotun, L. Hammond, J. Laudon, Chip Multiprocessor Arxitektura: O'tkazib yuborishni va latenlikni yaxshilash texnikasi, Kompyuter arxitekturasida sintez ma'ruzalari (Morgan Claypool Publishers, 2007).

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „Nigeria Techstars Series - Prof Kunle Olukotun of Stanford University“ (2011-yil 22-aprel).
  2. ↑ „Kunle Olukotun's Profile | Stanford Profiles“ (en). profiles.stanford.edu. Qaraldi: 2020-yil 20-sentyabr.
  3. ↑ „Stanford profs' AI hardware startup scores $250M at unicorn valuation“. www.bizjournals.com. Qaraldi: 2020-yil 20-sentyabr.
  4. ↑ „SambaNova Systems Announces $150M Series B From Intel Capital and GV to Advance Its Breakthrough AI Platform“. AP NEWS (2019-yil 1-aprel). Qaraldi: 2020-yil 20-sentyabr.
  5. ↑ Nayfeh, B.A.; Olukotun, K. (September 1997). "A single-chip multiprocessor". Computer 30 (9): 79–85. doi:10.1109/2.612253. ISSN 1558-0814. https://ieeexplore.ieee.org/document/612253. 
  6. ↑ „Stanford grabs $6m to shape the future of software“ (en). www.theregister.com. Qaraldi: 2020-yil 20-sentyabr.
  7. ↑ „SDSC Technology Forum with SambaNova Systems“. UC San Diego Office of Innovation and Commercialization. Qaraldi: 2020-yil 20-sentyabr.
  8. ↑ „DAWN: Data Analytics for What's Next - A Stanford University Industrial Affiliates Program“. Qaraldi: 2020-yil 20-sentyabr.
  9. ↑ „For Black History Month, CSE Spotlights Faculty and Alumni in Academia= eecs.umich.edu“ (2012-yil 5-may). Qaraldi: 2019-yil 9-noyabr.
  10. ↑ 10,0 10,1 About the company, UDC, retrieved 2011-04-01.
  11. ↑ [1] Wayback Machine - www.afara.com
  12. ↑ „Kunle Olukotun | IEEE Computer Society“ (en-US) (2018-yil 8-sentyabr). Qaraldi: 2020-yil 20-sentyabr.
  13. ↑ Kongetira, P.; Aingaran, K.; Olukotun, K. (2005), „Niagara: a 32-way multithreaded Sparc processor“, IEEE Micro, 25-jild, № 2, 21–29-bet, doi:10.1109/MM.2005.35, S2CID 14455648.
  14. ↑ „SambaNova Systems, A Startup In The Hot AI Hardware Space, Scores $150 Million Investment From Intel And Alphabet“. Forbes (2019-yil 1-aprel). Qaraldi: 2021-yil 25-fevral.
  15. ↑ „CSE alum startup SambaNova collects $56m in funding for AI chip research“ (2018-yil 9-aprel). Qaraldi: 2021-yil 25-fevral.
  16. ↑ Olukotun, Kunle; Nayfeh, Basem A.; Hammond, Lance; Wilson, Ken; Chang, Kunyung (1996), „The case for a single-chip multiprocessor“, Proc. 7th ACM Int. Conf. Architectural Support for Programming Languages and Operating Systems (ASPLOS-VII), 2–11-bet, doi:10.1145/237090.237140, S2CID 6595171.
  17. ↑ Vance, Ashlee (April 30, 2008), „Stanford grabs $6m to shape the future of software“, The Register.
  18. ↑ Irele, Abiola; Jeyifo, Biodun (2010), The Oxford Encyclopedia of African Thought, 1-jild, Oxford University Press US, 197-bet, ISBN 978-0-19-533473-9. See also an email from Olukotun explaining the name, 2006, reproduced at Cognitive Diary.
  19. ↑ „Justia Patents - Kunle Olukotun“. Justia. Qaraldi: 2021-yil 25-fevral.
  20. ↑ (2023-yil 7-iyun). „Professor Kunle Olukotun, Pioneer of Multicore Processor Design, Receives ACM-IEEE CS Eckert-Mauchly Award“. Press-reliz.
  21. ↑ „National Academy of Engineering Elects 106 Members and 23 International Members“. NAE (2021-yil 9-fevral). Qaraldi: 2021-yil 10-fevral.
  22. ↑ [2] IEEE Harry H. Goode Award
  23. ↑ Oyekunle A Olukotun ACM Award Winner page, ACM, retrieved 2018-02-18.

Tashqi havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Kunle_Olukotun&oldid=4453785" dan olindi