Yovvoyi hayvonlarning koʻchib yuruvchi turlarini saqlash toʻgʻrisidagi konvensiya

Toʻliq nomi: Convention on the Conservation of Migratory Species of Wild Animals ;
	Fayl:Convention on Migratory Species Logo.svg
Turi	Multilateral

Yovvoyi hayvonlarning koʻchib yuruvchi turlarini saqlash toʻgʻrisidagi konvensiya (shuningdek, CMS yoki Bonn konvensiyasi deb ham ataladi, Bonn kelishuvi bilan adashtirmaslik kerak) quruqlikdagi va dengizdagi koʻchmanchi hayvonlarni, shuningdek, koʻchmanchi qushlarni ularning tarqalishi boʻylab saqlashga qaratilgan^[1]. CMS Birlashgan Millatlar Tashkilotining Atrof-muhit boʻyicha dasturi doirasida tuzilgan xalqaro shartnoma boʻlib, yovvoyi tabiat va hayvonlarning yashash joylarini global miqyosda saqlashga qaratilgan^[2]. Konvensiya kuchga kirganidan beri uning ishtirokchilari soni asta-sekin oʻsib bordi va hozir Afrika, Markaziy va Janubiy Amerika, Osiyo, Yevropa va Okeaniyadagi 100 dan ortiq mamlakatlarni tashkil etadi. Konvensiya 1979-yilda Bonnda imzolangan va 1983-yilda kuchga kirgan.

Yoʻqolib ketish xavfi ostida turgan koʻchib yuruvchi turlar Konvensiyaning I ilovasida eʼlon qilingan. Konvensiya davlatlari ushbu turlarni himoya qilish, ularning yashash joylarini saqlash va tiklash, migratsiyadagi toʻsiqlarni kamaytirish va ushbu turlarga salbiy taʼsir koʻrsatishi mumkin boʻlgan boshqa omillarni nazorat qilish uchun barcha saʼy-harakatlarni amalga oshiradilar. Konventsiyaga qoʻshilgan har bir mamlakat uchun majburiyatlarni taʼminlashdan tashqari, CMS, shuningdek, hududiy davlatlar koʻplab turlarga nisbatan oʻz harakatlarini uygʻunlashtirishni taʼminlaydi. Xalqaro hamkorlikka muhtoj yoki undan foyda koʻradigan koʻchib yuruvchi turlar II ilovada eʼlon qilingan. Konventsiya ushbu turlarning tarqaladigan davlatlarini mintaqaviy va global shartnomalar tuzishga undaydi.

Shu nuqtai nazardan, koʻchib yuruvchi turlar toʻgʻrisidagi konventsiya asos hisoblanadi. Bitimlar majburiy shartnomalardan (kelishuvlar deb ataladi) anglashuv memorandumlari kabi kamroq rasmiy hujjatlargacha boʻlishi mumkin va ular maʼlum bir mintaqa shartlariga moslashtirilishi mumkin. Muayyan turlarni va ularning yashash joylarini saqlashga moslashtirilgan turli modellarni ishlab chiqish Konventsiyaning oʻziga xos xususiyati hisoblanadi.

Yoʻqolib ketish xavfi ostida turgan koʻchib yuruvchi turlar Konventsiyaning I ilovasida eʼlon qilingan. Konvensiya davlatlari ushbu turlarni himoya qilish, ularning yashash joylarini saqlash va tiklash, migratsiyadagi toʻsiqlarni kamaytirish va ushbu turlarga salbiy taʼsir koʻrsatishi mumkin boʻlgan boshqa omillarni nazorat qilish uchun barcha saʼy-harakatlarni amalga oshiradilar. Konvensiyaga qoʻshilgan har bir mamlakat uchun majburiyatlarni taʼminlashdan tashqari, CMS, shuningdek, hududiy davlatlar koʻplab turlarga nisbatan oʻz harakatlarini uygʻunlashtirishni taʼminlaydi. Xalqaro hamkorlikka muhtoj yoki undan foyda koʻradigan koʻchib yuruvchi turlar II ilovada eʼlon qilingan. Konvensiya ushbu turlarning tarqaladigan davlatlarini mintaqaviy va global shartnomalar tuzishga undaydi.

Shu nuqtai nazardan, koʻchib yuruvchi turlar toʻgʻrisidagi konvensiya asos hisoblanadi. Bitimlar majburiy shartnomalardan (kelishuvlar deb ataladi) anglashuv memorandumlari kabi kamroq rasmiy hujjatlargacha boʻlishi mumkin va ular maʼlum bir mintaqa shartlariga moslashtirilishi mumkin. Muayyan turlarni va ularning yashash joylarini saqlashga moslashtirilgan turli modellarni ishlab chiqish Konventsiyaning oʻziga xos xususiyati hisoblanadi.

Manbalar

↑ „Convention on the Conservation of Migratory Species of Wild Animals“. Qaraldi: 2023-yil 18-avgust.
↑ "Amendments, done at Bergen on 25 November 2011,to Appendices I and II to the Convention on the Conservation of Migratory Species of Wild Animals (Bonn, 23 June 1979) – ATS 10 of 2012". Australasian Legal Information Institute, Australian Treaties Library. Retrieved on 18 April 2017.

Havolalar

[1] „Convention on the Conservation of Migratory Species of Wild Animals“. Qaraldi: 2023-yil 18-avgust.

[treaty-2] "Amendments, done at Bergen on 25 November 2011,to Appendices I and II to the Convention on the Conservation of Migratory Species of Wild Animals (Bonn, 23 June 1979) – ATS 10 of 2012". Australasian Legal Information Institute, Australian Treaties Library. Retrieved on 18 April 2017.

[1]

[2]