Jalioʻy (tuman)

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Jalioʻy tumani
Жылыой ауданы
tuman
Tarkibida Atirau viloyati
Maʼmuriy markazi Qulsari shahri
Asos solingan sanasi 1928-yil
Akim Nugʻmanov Raxmetolla Tanatovich
Rasmiy tillar qozoq, rus
Aholi (2010) 72 503[1] (1-oʻrin)
Zichligi 2,4 kishi./km²
Dinlar tarkibi musulmonlar, xristianlar
Maydoni 29 400 km²
Vaqt mintaqasi UTC+5
Telefon kodi +7 71237
Pochta indeksi 060100-060111[2]
Avtomobil raqami kodi E, 06
Xaritada
Jalioʻy tumani xaritada
Koordinatalari: 47°1′0″N 54°8′0″E / 47.01667°N 54.13333°E / 47.01667; 54.13333 G O

Jilioʻy tumani- Atirau viloyatining sharqiy qismida joylashgan. 1928-yili tashkil topgan. Hududi 29,4 ming km². Aholisi 70 ming kishi, oʻrtacha zichligi 1 km²-ga 2,4 kishidan toʻgʻri keladi (2008). Avvallari Yembi tumani, 1993-yildan buyon Jilioʻy tumani deb nomlanmoqda.

Geografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shimoli-sharqida Maqat tumani bilan, gʻarbida Atirau shahri bilan, sharqida Aqtoʻbe viloyatining Baygʻanin tumani bilan, janubida Mangʻistov viloyatining Beynev tumani bilan chegaradosh. Tumanning maʼmuriy markazi — Qulsari shahri. Janubiy qismida tumanning eng baland yeri — Jeltau (221 m) togʻi joylashgan. Tuman yerining dengiz sathidan balandligi sharqdan gʻarbga tomon 221 m-dan −26 m-gacha aralashadi.

Hududiy boʻlinishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tumanda bitta shahar (Qulsari shahri), bitta poselke (Yangi Qoratoʻn), beshta qishloq (Qosshagʻil, Jem, Qora-arna, Oqkigiztogʻay, Maykoʻmgen) mavjud. Tumanning maʼmuriy markazi sanlamish Qulsari poselkesiga 2001-yili 22-sentyabrda shahar maqomi berildi. Qulsari shahri viloyat markazi sanalmish Atirau sharidan 230 km masofada joylashgan.

Jilioʻy tumanining qisqacha tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Jilioʻy tumani 1928-yili 6-mayda Qozoq Markaziy Ijroiya Qoʻmitasining farmoni bilan tashkil topgan. Hududi 29,3 ming km²-ni tashkil qiladi. 2009-yilgi sanoq boʻyicha tuman aholisi 72938 kishi boʻlsa, uning 51720 nafari shaharda, 21218 nafari qishloqlarda istiqomat qilishadi.

Iqlimi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tumanning iqlimi kontinentli, qish oylari iliq keladi, yoz oylari issiq. Yanvar oyining yillik oʻrtacha harorati −8,8 °C, iyulniki 25,8 °C. Yogʻingarchilikning yillik miqdori 140 – 150 mm. Bu hududda shamol esib turadi.

Ijtimoiy soha[tahrir | manbasini tahrirlash]

Hozirgi kunda tumanda 20 ta maktab, 5 ta bolabogʻcha, № 9 kasbiy litsey, Qulsari gumanitar-texnika kollejdi, 2 ta bolalar va yoshoʻspirinlar maktabi, 1 hunar, 2 soz maktabi, 1 yosh texniklar stansiyasi, 3 kasalxona, 2 shifoxona, 1 tuman jamiyat muzeyi, markaziy kutubxona va 16 ta filiali, „Mereke“ kinoteatri, 2 neftchiilar klubi mavjud [3].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Jilioʻy tumani (Wayback Machine saytida 2013-06-25 sanasida arxivlangan)