Italiya — Somali munosabatlari
Italiya — Somali munosabatlari. Somali Respublikasi va Italiya oʻrtasidagi xalqaro diplomatik, iqtisodiy, harbiy, madaniy aloqalar hisoblanadi.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Somali va Italiya munosabatlari qadimgi davrlarda boshlangan. Rim imperiyasining Eritreya dengizidagi Periplus shimoliy Somalining shahar-shtatlarida Rim savdogarlari bilan istiqomat qilgan savdogarlar oʻrtasidagi tijorat almashinuvi haqida xabar beradi. Bu davrga oid koʻplab buyumlar Somalida, jumladan, Puntlend viloyatidagi Damo shahri yaqinida topilgan[1].
Italiya birinchi marta turli shartnomalar imzolanishi va XIX asr oxirida qirol Usmon Mahamud va Sulton Yusuf Ali Kenadid boshchiligidagi hukmron Somali sultonligi va Hobyo sultonligi bilan birinchi marta Somalida mustahkam oʻrin egalladi[2].
XIX asrning boshlarida Italiya Somali mustamlaka maqomi bilan tuzilgan. Birinchi jahon urushidan keyin u koʻpaytirildi, bir vaqtning oʻzida Mogadishu koloniyaning poytaxt boʻldi. .
1936-yilda Efiopiyadan sotib olingan „Italyan Ogadeni“ deb nomlangan hudud Italiya imperiyasining Somali provinsiyasi tarkibidagi Afrikaning Sharqiy Italiyasiga birlashtirildi. Munitsipalitet 1941-yilgacha metropoliten byudjetidan olingan subsidiyalar tufayli yuqori ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish hududi hisoblangan. Ikkinchi jahon urushi boshlanganidan keyin koloniyani moliyalashtirish qisqartirildi va hududning iqtisodiy salohiyati pasaydi[3].
Urush paytida Italiya Somaliland Britaniya Somalining bir qismiga aylandi va 1949-yildan beri Italiya maʼmuriyati bilan Birlashgan Millatlar Tashkilotining ishonchli hududi hisoblanadi. 1960-yil 1-iyulda Somaliland davlati bilan birlashib, Somali Respublikasini tashkil qildi[4].
Italiyalik somaliliklarning aksariyati mustaqillikka erishgandan keyin hududni tark etgan boʻlsa-da, Somalining Italiya bilan munosabatlari fuqarolar urushi davrida ham yaqin boʻlib qoldi[5][6].
Diplomatik missiyalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Somali Federal hukumati 2012-yil 20-avgustda tashkil etilgan. Hasan Shayx Mahmud yangi hukumat davrida birinchi prezident etib saylandi. Saylovlar Italiya hukumati tomonidan mamnuniyat bilan kutib olindi va ular Italiyaning Somali hukumatini, mamlakat hududiy yaxlitligi va suverenitetini cheksiz qo‘llab-quvvatlashini tasdiqladi[6].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Neville Chittick, An Archaeological Reconnaissance of the Horn: The British-Somali Expedition, (1975), pp.117-133.
- ↑ Mariam Arif Gassem, Somalia: clan vs. nation, (s.n.: 2002), p.4
- ↑ „Somalia“. 2021-yil 21-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 25-avgust.
- ↑ Encyclopædia Britannica, The New Encyclopædia Britannica, (Encyclopædia Britannica: 2002), p.835
- ↑ „Somalia: UN Envoy Says Inauguration of New Parliament in Somalia 'Historic Moment'“. Forum on China-Africa Cooperation (2012-yil 21-avgust). 2012-yil 14-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 24-avgust.
- ↑ 6,0 6,1 „Communiqué on Secretary-General’s Mini-Summit on Somalia“. United Nations. 2013-yil 19-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 7-avgust.