Helvella
| Helvella | |
|---|---|
| |
| Helvella crispa | |
Maxsus tasnifi 
| |
| Olam: | Fungi |
| Boʻlim: | Ascomycota |
| Sinf: | Pezizomycetes |
| Turkum: | Pezizales |
| Oila: | Helvellaceae |
| Tur: | Helvella Fr. |
| Maxsus turi | |
| Helvella crispa (Scop.) Fr. (1822)
| |
Helvella — Helvellaceae oilasiga mansub askomitset qoʻziqorinlari turkumiga kiruvchi qoʻziqorinlar hisoblanib, odatda, elfin egarlari sifatida tanilgan. Ularning notoʻgʻri shaklli qalpoqlari, nayli poyalari va rangsiz pastki yuzalari bilan ajralib turadi. Ular Shimoliy Amerika va Yevropada keng tarqalgan. Eng asosiy turlarga oq rangli H. crispa va kulrang H. lacunosa kiradi. Ular xom holda isteʼmol qilinganda oshqozon-ichak simptomlarini keltirib chiqarishi haqida maʼlumotlar mavjud[1].
|
| |
| Kenja turkum: | Helvella |
|---|---|
Tavsifi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Helvelladagi turlarning mevali tanalari (texnik jihatdan askokarplar) mavjud boʻlib, ular yerdan koʻtarilib oʻsadi va odatda poyali qoʻziqorindir. Kosaga oʻxshash meva tanasi (apotekiy) turli shakllarda boʻlishi mumkin: u quloq (auriculate) yoki egar shaklida boʻladi. Shuningdek, konveks yoki tartibsiz lobli va egilgan boʻlishi mumkin. Tanasi sporali sirt, gimeniumsimon silliq, toʻlqinsimon yoki ajinli koʻrinishda boʻladi va rangi oqdan qora ranggacha yoki turli xildagi kulrang yoki jigarrang ranglarga ega boʻlishi mumkin. Xuddi shunday, meva tanasining tashqi yuzasi silliq, qovurgʻali yoki mayda sochli proektsiyalarga ega boʻlishi mumkin (villi). Poyasi silindrsimon va toraygan yoki yivli va qovurgʻasimon koʻrinishda boʻladi. Tanasi odatda 1-2 – mm qalinlikda boʻladi[2].
Turlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
2016-yil holatiga koʻra, „Index Fungorum“ tashkiloti Helvellaning 105 turini roʻyxatga kiritgan[3].
- Helvella acetabulum
- Helvella adhaerens
- Helvella aestivalis
- Helvella affinis
- Helvella agaricoides
- Helvella albella
- Helvella albipes
- Helvella arcto-alpina
- Helvella astieri
- Helvella aterrima
- Helvella atra
- Helvella beatonii
- Helvella branzeziana
- Helvella brevis
- Helvella brevissima
- Helvella bulbosa
- Helvella capucinoides
- Helvella chinensis
- Helvella cinerella
- Helvella compressa
- Helvella confusa
- Helvella connivens
- Helvella constricta
- Helvella corbierei
- Helvella corium
- Helvella costifera
- Helvella crassitunicata
- Helvella crispa
- Helvella cupuliformis
- Helvella dissingi
- Helvella dovrensis
- Helvella dryophila
- Helvella dura
- Helvella elastica
- Helvella engleriana
- Helvella ephippioides
- Helvella ephippium
- Helvella faulknerae
- Helvella favrei
- Helvella fibrosa[4]
- Helvella flavida
- Helvella foetida
- Helvella fuegiana
- Helvella fusca
- Helvella galeriformis
- Helvella glutinosa
- Helvella griseoalba
- Helvella hegani
- Helvella helvellula
- Helvella hyperborea
- Helvella javanica
- Helvella jiaohensis
- Helvella jilinensis
- Helvella jimsarica
- Helvella juniperi[5]
- Helvella lactea
- Helvella lacunosa
- Helvella latispora
- Helvella leucomelaena[6]
- Helvella leucopus
- Helvella macropus
- Helvella maculata
- Helvella maroccana
- Helvella menzeliana
- Helvella mesatlantica
- Helvella minor
- Helvella monachella
- Helvella oblongispora
- Helvella pallidula
- Helvella papuensis
- Helvella paraphysitorquata
- Helvella pedunculata
- Helvella pezizoides
- Helvella philonotis
- Helvella phlebophora
- Helvella pileata
- Helvella platycephala
- Helvella platypodia
- Helvella pocillum
- Helvella pulchra
- Helvella quadrisulca
- Helvella queletiana
- Helvella queletii
- Helvella rivularis
- Helvella robusta
- Helvella rossica
- Helvella schaefferi
- Helvella scrobiculata
- Helvella semiobruta
- Helvella sinensis
- Helvella solida
- Helvella solitaria
- Helvella subfusispora
- Helvella subglabra
- Helvella taiyuanensis
- Helvella terrestris[7]
- Helvella ulvinenii
- Helvella umbraculiformis
- Helvella underwoodii
- Helvella unicolor
- Helvella vacini
- Helvella verruculosa
- Helvella vespertina[8]
- Helvella xinjiangensis
- Helvella zhongtiaoensis[9]
Oʻsish sharoitlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ushbu turga mansub qoʻziqorinlar nam iqlim va subtrioik mintaqalarda oʻsadi. Ayrim turlari oʻrta darajadagi issiqlikka chidamli hisoblanadi. Helvella asosan daraxtlar koʻp oʻsadigan joylarda, toʻnkalar orasida, nam tuproqli, soya joylarda oʻsadi.
Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Elfin egar
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Ammirati, Joseph F.. Poisonous mushrooms of the northern United States and Canada. Minneapolis: University of Minnesota Press, 1985 — 259 bet. ISBN 0-8166-1407-5.
- ↑ „The Helvellaceae: systematic revision and occurrence in northern and northwestern North America“. Mycotaxon. 62-jild. 1997. 1–125-bet.
- ↑ Kirk PM. „Species Fungorum (version 29th January 2016). In: Species 2000 & ITIS Catalogue of Life“. 30-mart 2017-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 15-fevral 2016-yil.
- ↑ Korf RP. (2008). „Nomenclatural notes. 12. Untangling hedwig's Octospora villosa: Helvella fibrosa comb. nov“. Mycotaxon. 103-jild. 307–12-bet.
- ↑ Filippa M, Baiano G (1999). „Helvella juniperi sp. nov. new species collected on the Tyrrhenian coast“. Rivista di Micologia (italyancha). 42-jild, № 2. 99–118-bet.
{{cite magazine}}: CS1 maint: unrecognized language () - ↑ Asef, M.R. (2013) The genus Helvella in Iran. Mycologia Iranica. 1 (1). 9-13
- ↑ Landvik, Sara; Kristiansen, Roy; Schumacher, Trond (1999). „Pindara: a miniature Helvella“. Mycologia. 91-jild, № 2. 278–85-bet. doi:10.2307/3761373. JSTOR 3761373.
- ↑ name="Nguyen 2013"/>
- ↑ Cao JZ, Liu B (1990). „A new species of Helvella from China“. Mycologia. 82-jild, № 5. 642–43-bet. doi:10.2307/3760054.
Media related to Helvella at Wikimedia Commons