Godfrey Kneller

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Godfrey Kneller

Haqiqiy ismiGottfried Kniller
Tavalludi 18.08.1646
Lübeck
Vafoti 19.10.1723
London
Sohasi rassom

Ser Godfrey Kneller (nemischa: Gottfried Kniller ,inglizcha: Godfrey Kneller ; 1646-yil 8-avgust, Lübeck, Muqaddas Rim imperiyasi — 1723-yil 19-oktyabr, London, Buyuk Britaniya Qirolligi) — nemis va ingliz rassomi, marhum barokkoning eng yirik portretchilaridan biri, 17-asrning oxirgi uchdan bir qismi — 18-asrning birinchi uchdan bir qismidagi qirollik, zodagonlar, olimlar va ijodkorlarning tasvirlaridan keng qamrovli galereya yaratgan. Angliya va Britaniya qirollik saroyini (1688-yildan) bosh ordenli rassomi; uning nomi bilan mashhur Buyuk Britaniyadagi birinchi sanʼat maktabining asoschisi (1711-yilda) va direktori (1711-1716). U Niderlandiyaning Stadtholderi va Angliya qiroli William III (1692-yilda) tomonidan ritsar unvoniga sazovor boʻlgan va Gannoverlik saylovchi va Buyuk Britaniya qiroli George I (1715-yilda) tomonidan baronet qilingan.

Biografiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Godfrey Kneller 1646-yil 8-avgustda Shimoliy Germaniyaning Lübeck shahrida portret rassomi Zacharias Kniller oilasida tugʻilgan. U Leidenda matematikani oʻrgangan, soʻngra Gollandiyada, Amsterdamda Ferdinand Bol va Rembrandt bilan rassomchilikni oʻrgangan. Keyinchalik uning ukasi Andreas Kneller bastakor boʻldi.

1670-yillarning boshlarida Godfrey oʻzining ikkinchi akasi Johann Zacharias Kneller ornament rassomi (1644-1702) bilan birga Rim va Venetsiyaga sayohat qildi, Titsian va Tintoretto asarlarini oʻrgandi, Karlo Maratta ustaxonasida ishladi. Keyin u Gamburgga koʻchib oʻtdi. 1676-yilda otasining vafotidan keyin u Buyuk Britaniyaga hijrat qildi.

Godfrey Kneller Londonga joylashib, deyarli butunlay portret rasimlariga qaratdi. U umrining oxirigacha qirollik saroy rassomi boʻlib, unga ingliz zodagonlaridan koʻp miqdorda kelgan buyruqlarni bajargan. Ishbilarmonlik ruhida u usta tomonidan yaratilgan detallar bilan yuzning qisqacha eskiziga tayanib, janoblar uchun toʻliq parik kiyish modasi tomonidan ragʻbatlantirilgan shablon modeliga qoʻshib, deyarli sanoat miqyosida portretlar yaratadigan studiyaga asos soldi. Tafsilotlarni uning shogirdlari va yordamchilari toʻldirishar edi. Kneller ustaxonasining portretlari William Hogarth va Joshua Reynoldsgacha boʻlgan boshqa rassomlar tomonidan taʼqib qilingan namuna boʻldi[1].

1680-yilda ser Peter Lely vafot etganida, qirol Charles II Knellerni birinchi saroy rassomi etib tayinladi. William III saroyining oʻnta goʻzallarini portretlari, oʻzidan oldingi Lelyning shunga oʻxshash seriyasiga taqlid qilib, katta muvaffaqiyat qozondi. Whigs Kit — Cat Club aʼzolari bilan uchrashuvlar yigʻilish xonasi uchun Kneller deyarli yigirma yil davomida goʻzallarni portretlarini chizgan (u jami qirq sakkizta portret yaratgan) va ular maxsus qurilgan xonaning nisbatlariga mos keladigan darajada boʻlgan. Oʻshandan beri, yarim uzunlikdan bir oz kichikroq har qanday portret Angliyada „kit-cat“ deb ataladi[2].

1690-yillarda Kneller bir qator Hampton Court Beauties portretlarini chizdi. Ushbu asari uchun 1692-yilda rassom qirol William III dan ritsar unvoniga ega boʻldi. 1695-yilda Godfrey Kneller qirol huzurida Oxford universitetining faxriy huquq doktori unvonini oldi. 1700-yilda imperator Leopold I tomonidan Muqaddas Rim imperiyasining ritsar unvoni bilan taqdirlangan.

1711-yildan 1716-yilgacha Kneller Londonning Great Queen Streetdagi Kneller Academy of Painting and Drawing rahbari boʻlib, uning asoschilari James Gibbs kabi rassomlarni ichiga kirgan.

1698-yilda rus podshosi Buyuk Pyotrning chet elga birinchi safari chogʻida Utrextda mashhur Kneller uning portretini chizdi, u bir necha marta gravürlarda takrorlangan (asl nusxasi London yaqinidagi Hampton kort saroyida; Belli nusxalari Sankt-Peterburgdagi Ermitajda). Bu yosh rus podshosining eng romantik portretlaridan biridir. Ermitajda bu rassomning boshqa namunalari ham bor: faylasuf Locke, stolnik Pyotr Potemkin, ingliz oʻymakor va haykaltarosh G.Gibbonsning portretlari[3].

Buyuk Britaniya qiroli George I rassomga 1715-yil 24-mayda Middlesex okrugida Whittonning merosxoʻr baroneti qildi. 1704-yil 23-yanvarda Godfrey Kneller Londondagi St Brideʼs Churchda beva Susanna Gravega uylandi. Kelin Archdeacon of Lincoln va cherkov qoʻriqchisi Jon Cawleyning qizi edi. Er-xotinning farzandlari yoʻq edi[4].

Kneller 1723-yil 19-oktyabrda isitmadan vafot etdi va Londonning gʻarbiy chekkasidagi, Twickenhamdagi St Mary’s cherkovida dafn qilindi. Westminster abbatligidagi epitafiya uni xotirlaydi — bu cherkovdagi rassomning yagona epitafi.

Kneller tomonidan 1709-yilda Twickenham yaqinidagi Whittonda qurilgan uyning oʻrnida Kneller Hall 19-asr oʻrtalarida Qirollik harbiy musiqa maktabiga aylandi. Knellerning shogirdi Prussiya shahzodasi, keyin esa qiroli Frederick William I ning saroy rassomi va uning amakivachchasi Karl Weidedeman, Prussiya qirolichasi Sophia Dorotheaning saroy rassomi edi.

Galereya[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Portret sarya Petra I. 1698. Xolst, maslo. Korolevskaya kolleksiya, Xempton-kort
    Pyotr I portreti. 1698. Tuvalga moyli boʻyash. Qirollik kolleksiyasi,Hampton korti
  • Isaak Nyuton. 1689. Xolst, maslo. Kembridjskiy universitet
    Isaac Newton. 1689. Tuvalga moyli boʻyash. Cambridge universiteti
  • Russkiy posol Pyotr Potyomkin. 1682. Xolst, maslo. Gosudarstvenniy Ermitaj, Sankt-Peterburg
    Rossiya elchisi Pyotr Potemkin. 1682. Tuvalga moyli boʻyash. Davlat Ermitaj muzeyi, Sankt-Peterburg
  • Djon Lokk. 1697. Xolst, maslo. Gosudarstvenniy Ermitaj, Sankt-Peterburg
    John Locke. 1697. Tuvalga moyli boʻyash. Davlat Ermitaj muzeyi, Sankt-Peterburg
  • Prins Uilyam Datskiy. Ok. 1700 g. Xolst, maslo. Natsionalniy fond Velikobritanii
    Daniya shahzodasi Whilliam. 1700-yil Tuvalga moyli boʻyash. National Trust
  • Vilgelm III Oranskiy. Ok. 1690 g. Xolst, maslo. Muzey Rezidensii. Tselle, Nijnyaya Saksoniya
    William of Orange III. 1690 -yil Tuvalga moyli boʻyash. Residenzmuseum Celle, Quyi Saksoniya
  • Portret arxitektora Djona Vanbru dlya kluba „Kit-Ket“. 1700-e gg. Xolst, maslo. Natsionalnaya portretnaya galereya, London
    Kit-Cat club uchun arxitektor Jon Vanbrughning portreti. 1700-yillar Kanvas, moyli boʻyash. National Portrait Gallery, London
  • Portret Ralfa Batersta, prezidenta Triniti-kolledja. 1694. Xolst, maslo. Triniti-kolledj, Oksford
    Trinity College prezidenti Ralph Bathurstning portreti. 1694. Tuvalga moyli boʻyash. Trinity College, Oxford

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ Stewart 2004.
  2. ↑ Heneage J. J. London: Its Celebrated Characters and Remarkable Places. — Vol. 3. — London, 1871. — P. 266
  3. ↑ Британская живопись XVI—XIX веков: Каталог коллекции. Государственный Эрмитаж. 
  4. ↑ Cokayne G. E. Complete Baronetage : [angl.] : in 5 vol. / edited by G. E. C., editor of the Complete Peerage. — Exeter : W. Pollard & Co., 1906. — Vol. V. — P. 27-28. — xiv, 480 p. — LCCN 06—23564. — OCLC 4736329

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Godfrey_Kneller&oldid=4304590" dan olindi