Kontent qismiga oʻtish

Gimnosoflar

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Gimnosoflar ( grekcha: γυμνοσοφισταί, " kiyimsiz donishmandlar ") - kiyimni e'tiborsiz qoldirgan hind asket faylasuflarining ( yoga yoki sadhularga yaqin) yunoncha nomi bo'lib, tanani yopishni ma'naviy yuksalishga xalaqit beradigan keraksiz tashvish deb bilishadi.

Makedoniyalik Aleksandr bilan uchrashuv[tahrir | manbasini tahrirlash]

Gimnosofistlar bir qator mualliflar tomonidan Aleksandr Makedonskiyning Panjobdagi hind faylasuflari bilan uchrashuvini tasvirlashda eslatib o'tilgan.

Ular bilan uchrashish haqida Onesikritning saqlanmagan asarida aytib o'tilgan, uni Strabon[1], Plutarx, Arrian va Kliment Aleksandriya aytib berishgan.[1]Plutarx[2] va Aleksandriya Klementi[2].

Saqlanib qolgan manbalardan bu so'z birinchi marta Berlin papirusida 13044 yilda (miloddan avvalgi 1-asr boshlari) uchraydi[3], garchi Teofrastus "kiyim kiymaydigan hind donishmandlari"degan yaqin iborani ishlatgan bo'lsa ham[4].

10 nafar gimnosofist asirlikka olingan va Aleksandr ularga savollar bergan, shundan so'ng shoh ularning oqsoqoli Dandamiyni ko'rishni xohlagan. Gimnosofistlardan biri Kalanni Aleksandr o'z davrasiga qo'shilishga ishontirgan, bir muncha vaqt u qo'shin bilan birga bo'ldi, ammo Forsda ustunda yoqib yuborilgan.

Pliniyning ta'kidlashicha, gimnosofistlar kun bo'yi quyoshga ko'z yummasdan qarashadi[5].

V. K. Shohinning so'zlariga ko'ra, Aleksandr uchrashgan donishmandlar qadimgi Hindistonning diniy va falsafiy yo'nalishlaridan biri bo'lgan ajiviklarga o'xshaydi, ammo ba'zi xususiyatlar jayn va pravoslav braxmanlarga yaqin.

Sof skeptitsizm asoschisi Pirron haqidagi rivoyatda Diogen Laertes (Askaniya Abderskiyga asoslanib) tomonidan eslatib o'tilgan. Uning tavsifiga ko'ra, Pirron gimnosofistlarning kuchli ta'siriga duchor bo'lgan, o'qituvchisi Anaksarx bilan birga Aleksandrni Hindistonga kuzatib borgan va Evropaga qaytib kelgach, ularning turmush tarziga amal qilgan[6]. Biroq, bu ta'sir darajasi batafsil tavsiflanmagan.

Iskandarning "donishmandlar" bilan uchrashuvi Qadimgi Rossiyada ham " Iskandariya " tarjimalaridan ma'lum bo'lgan [7] .

Boshqa tarixiy shaxslar bilan uchrashuvlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Marhum spartalik tarixchi Aristokrat Likurg gimnosoflar bilan ham muloqot qilganligini ta'kidlaydi [8] . Gimnosoflar bilan muloqotDemokritga tegishli edi [9] . Gimnosoflar haqida Filo [10], Lusian [11] va boshqa mualliflar [12] tilga olishgan.

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Yunon-buddizm
  • Digambaralar
  • Fakir

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ 1,0 1,1 Страбон. География XV 1, 63-65
  2. ↑ Арриан. Поход Александра VII 2, 2-4; Об Индии 11, 7-8
  3. ↑ Древний Восток в античной и раннехристианской традиции. / Пер., примеч. и аннот. указ. Г. А. Тароняна. М., 2007. С.383
  4. ↑ Теофраст. Исследование о растениях IV 4, 5
  5. ↑ Плиний Старший. Естественная история VII 22
  6. ↑ Диоген Лаэртский. О знаменитых философах IX 61
  7. ↑ см. Библиотека литературы Древней Руси. В 20 т. Т.8. СПб, 2003. С.88-95; Шохин В. К. Древняя Индия в культуре Руси. М., 1988. С.211
  8. ↑ Плутарх. Ликург 4
  9. ↑ Диоген Лаэртский. О знаменитых философах IX 35 = Демокрит, фр. XVII Лурье; Ипполит. Опровержение всех ересей I 13, 1
  10. ↑ О том, что каждый добродетельный свободен 74, 92-93
  11. ↑ Лукиан. Беглые рабы 7
  12. ↑ Ипполит. Опровержение всех ересей I 24, 1-7; Августин. О граде Божием XIV 17; XV 20

Adabiyot[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Shoxin V.K. Rossiya madaniyatida qadimgi Hindiston. M., 1988, ayniqsa, 237-250-betlar
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Gimnosoflar&oldid=4436853" dan olindi