Germinoma
Germinoma (germinoma) disontogenetik o'simta bo'lib, odatda miyaning chuqur tuzilmalarida joylashadi.[1]
Sabablari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Germinoma homilaning embrion rivojlanishining buzilishi jarayonida yuzaga keladi.Ushbu nazariyaning rasmiy tasdiqlanishi yo'q, ammo bu patologiyaga ega bemorlarning yoshligi ushbu nazariyaning hayotiyligini tasdiqlaydi.
Ushbu o'simta embrion rivojlanishining dastlabki bosqichlarida to'qimalarning differensiatsiyasi va to'qimalar migratsiyasining buzilishi oqibatidir.
Ushbu kasalliklarni qo'zg'atuvchi omillarga onaning tanasiga radiatsiya ta'siri, dorivor va boshqa moddalar bilan zaharlanish, kanserogen va toksik moddalarning ta'siri, yuqumli infeksiyalar(gripp, qizamiq, gerpes og'ir shakllari) kiradi[1].
Gistologiya[tahrir | manbasini tahrirlash]
O'simta tashqi ko'rinishida bir xil bo'lib, ikki turdagi hujayralardan iborat :vesikulyar yadroli yirik hujayralar (haqiqiy o'simta hujayralari) va eozinofil bo'lgan shaffof sitoplazma. Klasterlarda joylashgan yoki o'simta hujayralari bilan tasodifiy aralashgan kichik hujayralar[2]. Mikroskopik tekshiruvda birlamchi jinsiy hujayralarga o'xshash bir xil hujayralar aniqlanadi. Odatda, stromada limfotsitlar mavjud va bemorlarning taxminan 20% sarkoidga o'xshash granulomalarga ega. Tadqiqotning immunogistokimyoviy usuli shuni aniqlaydiki, limfotsitlarning 70% dan ortig'i T-limfotsitlar, qolganlari esa B-limfotsitlardir.
Gigant hujayralarni o'z ichiga olgan germinomalar ham alohida guruhga ajratilgan (K. Sano)[3].
Tasniflash[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ko'pincha "germinoma" atamasi miya shishini anglatadi, ammo gistologik tadqiqotlarga ko'ra, bu tuxumdondagi disgerminoma va moyakdagi seminoma (moyak) bilan bir xil. 1994-yildan beri MeSH germinomani "jinsiy bezlar (gonadlar), mediastin yoki epifiz mintaqasi (tana) germinal to'qimalarining malign neoplazmasi"[4] deb ta'riflagan.
Diagnostika[tahrir | manbasini tahrirlash]
Germinomalarni tashxislashda, boshqa miya shishlarini tashxislashda bo'lgani kabi, asosiy ko'rsatkichlar klinik ko'rinishdir:
- portlash bosh og'rig'i;
- ko'ngil aynishi ;
- qusish ;
- tutilishlar,
- ishtahaning yo'qolishi,
- depressiya ;
- Ozish;
- zaiflik ;
- xotira buzilishi[1].
Ushbu namoyishlar asosida shifokor qon testlarini o'tkazadi kompyuter tomografiyasi, MRI, echo-ensefalografiya.
Germinoma, barcha miya o'smalari orasida atigi 2% ni egallaydi, 10-12 yoshda, kamroq tez-tez 20 yoshda tashxis qilinadi. Erkaklar bu kasallikka ko'proq moyil bo'ladi[5]. Ushbu kasallikni tashxislashda gipofiz-gipotalamus yetishmovchiligi belgilari xarakterlidir (o'sishning kechikishi). Rentgen bilan tekshirilganda, bu o'simta, ayniqsa, dastlabki bosqichlarda aniqlanmasligi mumkin. Laboratoriya tadqiqotlarida alfa-fetoprotein (AFP) umurtqa o'sma belgilari ko'pincha tekshiriladi. Nongerminomatoz o'smalar xoriokarsinomalarda paydo bo'ladigan AFP, embrion hujayrali karsinomalar va yetuk bo'lmagan teratomalar kabi ko'tarilgan belgilar bilan bog'liq bo'lishi mumkin. HCG ishlab chiqaradigan germinomalar ajralib chiqmaydigan germinomalarga qaraganda ko'proq xavfliroq bo'lishi mumkin.
Miyada joylashganida:
- shishasimon tana;
- optik xiazm;
- gipotalamus;
- uchinchi qorincha;
- gipofiz bezi;
- tayanch maydoni.
Davolash[tahrir | manbasini tahrirlash]
Germinomaning murakkab joylashuvi neyroxirurglarga ushbu turdagi o'smaga kirishni qiyinlashtiradi. Hozirgi vaqtda CyberKnife yoki Gamma Knife (stereotaksik radiojarrohlik) minimal invaziv davolash uchun qo'llaniladi. Radiatsiya terapiyasi shakllanmagan bolalar tanasiga salbiy ta'sir ko'rsatganligi sababli, poliximoterapiya ko'pincha davolanish uchun ishlatiladi. Integratsiyalashgan yondashuv bilan kimyoterapiya ham qo'llaniladi[3].
Prognoz[tahrir | manbasini tahrirlash]
O'z vaqtida davolash tiklanish uchun yaxshi prognoz beradi: bemorlarning o'rtacha besh yillik omon qolish darajasi tashxisdan keyin 75-90% ni tashkil qiladi. Erta tashxis qo'yish va davolanishni boshlash muvaffaqiyat ehtimolini oshiradi.
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Kichik tibbiy ensiklopediya. - M.: Tibbiyot entsiklopediyasi. 1991-96 yillar
- Sadler, TW 2006-yil. Langmanning tibbiy embriologiyasi, 10-nashr, 15-bob, bet. 251-252. Lippincott, Williams & Wilkins, Pub.
- Keene D, Jonston D, Strother D va boshqalar. (2007). "Kanadalik bolalarda markaziy asab tizimining jinsiy hujayrali o'smalarini epidemiologik tekshirish". J. Neurooncol.82 (3): 289-95.
- Balmaceda C, Heller G, Rosenblum M va boshqalar. (1996). Nurlanishsiz kimyoterapiya - yangi tashxis qo'yilgan CNS jinsiy hujayrali o'smalari uchun yangi yondashuv: xalqaro hamkorlik sinovi natijalari. Birinchi xalqaro markaziy asab tizimi jinsiy hujayra o'simtasini o'rganish. J.Klin. Onkol.14 (11): 2908-15
- Ueba T, Yamashita K, Fujisawa I va boshqalar. (2007). "Intrakranial germinoma bilan og'rigan 5 bemorning uzoq muddatli kuzatuvi dastlab faqat kimyoterapiya bilan davolanadi". Acta Neurochirurgica. 149 (9): 897-902, munozara 902
- https://meshb.nlm.nih.gov/record/ui?name=Germinoma
Manba[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 „Герминома головного мозга: симптомы, причины возникновения, лечение и профилактика“ (ru). Онкология.ру (2018-yil 27-iyul). 2020-yil 24-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 6-iyun.
- ↑ „Герминоклеточная опухоль мозга (герминома) - патология, морфология“. meduniver.com. Qaraldi: 2020-yil 8-may.
- ↑ 3,0 3,1 „Герминома головного мозга - клиника, диагностика, лечение“. medbe.ru. Qaraldi: 2020-yil 24-aprel. [sayt ishlamaydi]
- ↑ „MeSH Browser“. meshb.nlm.nih.gov. Qaraldi: 2020-yil 22-aprel.
- ↑ „Герминома головного мозга“. mrt-v-msk.ru. Qaraldi: 2020-yil 27-aprel.